Gerolf Annemans

Gerolf Annemans werd in 1985 actief binnen het Vlaams Blok (sedert 14 november 2004 Vlaams Belang), toen hem de plaats van eerste opvolger op de Antwerpse Kamerlijst werd aangeboden. Van februari 1987 tot mei 2014 zetelde hij in de Kamer van volksvertegenwoordigers en is daarmee het langstzittende Vlaams Belang-Kamerlid in de geschiedenis van de partij. Hij nam vrij snel een leidende positie in binnen het Vlaams Blok: hij werd lid van het partijbestuur, voorzitter van de Vereniging van Mandatarissen en voorzitter van de studiedienst.[4]

Van 1991 tot 2013 was hij fractievoorzitter in de Kamer, en onder zijn leiding groeide het Vlaams Blok uit van een tweemansfractie tot de op drie na grootste Vlaamse fractie met 18 leden (na de Belgische federale verkiezingen 2003). Daarnaast is Annemans sinds 2000 gemeenteraadslid van Antwerpen. Daarvoor was hij van 1994 tot 2000 gemeenteraadslid van Brasschaat.

In de periode april 1987-mei 1995 had hij als gevolg van het toen bestaande dubbelmandaat ook zitting in de Vlaamse Raad. De Vlaamse Raad was vanaf 21 oktober 1980 de opvolger van de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, die op 7 december 1971 werd geïnstalleerd, en was de voorloper van het huidige Vlaams Parlement. Van juni 1989 tot november 1991 zat hij er de Vlaams Blok-fractie voor.

In de Kamer werd Annemans beschouwd als een begenadigd spreker die kon overtuigen in parlementaire debatten door de verbanden aan te tonen tussen verschillende politieke dossiers. Hij hamerde steeds op wat hij de 'Belgische ziekte' noemt en in zijn scherpe toespraken hekelde hij het Belgische establishment, de migrantenverdedigers en de Volksunie en vervolgens de N-VA. Zijn analyses werden niet altijd gedeeld in het halfrond, maar hij kreeg van vriend en vijand respect voor zijn vasthoudendheid en de manier waarop hij delicate dossiers sereen en menselijk benaderde, zonder ooit in te boeten aan consequentie. Met deze aanpak oogstte hij in de verschillende politieke partijen respect (onder anderen bij Renaat Landuyt, Eric Van Rompuy, Pieter De Crem en Leo Delcroix), maar het viel hem moeilijk dit te verzilveren door het cordon sanitaire waarin zijn partij is opgesloten. Over dat cordon stelde Annemans evenwel steeds dat het een probleem was van de ganse Vlaamse politiek (want opgelegd door de Franstalige politieke partijen en hun linkse politieke handlangers in Vlaanderen) en dat hij niet geloofde dat het cordon het Vlaams Belang ooit klein zal krijgen. Annemans hoopte het argument dat het zinloos is om voor het Vlaams Belang te stemmen te neutraliseren door te zeggen dat zijn partij fungeert als een 'stok achter de deur', dus als alternatief voor de Volksunie en vervolgens de N-VA en in het algemeen als zweeppartij. Hij noemt zich niet alleen Vlaams-nationalist, maar ook republikein. Daarmee pleit hij voor een diepgaande maatschappelijke vernieuwing door Vlaamse onafhankelijkheid, maar eveneens door een verregaande transformatie van de EU op basis van het beginsel van soevereiniteit.

In zijn kruistocht tegen wat hij diagnosticeerde als de 'Belgische ziekte' - de politiek-ambtelijke gordiaanse knoop die inefficiëntie, bestuurlijke onverschilligheid en corruptie in de hand werkt - maakte hij deel uit van verschillende parlementaire commissies die onregelmatigheden, schandalen en malversaties tegen het licht wilden houden. Zo maakte Annemans deel uit van de Dutroux-commissie (1996), de Bende van Nijvel-commissie (ook 1996), de dioxinecrisis-commissie (1999), de Sabena-commissie (2001) en de twee commissies naar aanleiding van het Fortis-schandaal: de eigenlijke Fortis-onderzoekscommissie (2009) en de zgn. 'Bijzondere commissie belast met het onderzoek naar de financiële- en bankcrisis' (eveneens 2009).

Annemans vermeldde na de federale verkiezingen van 10 juni 2007 op zijn weblog dat hij de partij waarschuwde voor onderschatting van de 'factor Dedecker'. Hij geloofde niet dat de Lijst Dedecker een tijdelijke onsamenhangende hype voorstelde zoals destijds de partij ROSSEM van Jean-Pierre Van Rossem.[5] Dedecker heeft, aldus Annemans, "het aloude monopolie van het VB, dat van Robin Hood, de grote muil en de Lucky Luke waar ze allemaal schrik van hebben, doorbroken". Daarenboven werd Jean-Marie Dedecker als republikein na de federale verkiezingen wel door Koning Albert II ontvangen bij zijn raadplegingen, en toenmalig partijvoorzitter Frank Vanhecke niet.[6]
Annemans noemde het in De zevende dag, een zondags duidingsprogramma van de VRT, d.d. 17 juni 2007, een vergissing om niet samen te werken met de LDD.

In 2010 kondigde Annemans aan een boek te schrijven dat een concrete blauwdruk wou zijn van een 'actieve voorbereiding van de Vlaamse onafhankelijkheid'. In het boek, dat hij samen met Steven Utsi einde oktober 2010 voorstelde, benadrukt hij dat de Vlamingen een open strategie moeten volgen en zich niet mogen blindstaren op concrete onafhankelijkheidsscenario's. Vanuit het perspectief van het internationale recht heeft Vlaanderen immers nu al een ijzersterk dossier om, desgevallend, op eigen initiatief België te ontbinden. Het komt er vooral op aan de Franstalige zetten op het 'laat-Belgische schaakbord' te ontzenuwen en een bijzondere gevoeligheid te ontwikkelen voor het juiste moment om uit België te stappen. In vijf uitgaven gingen van het boek, een Engelse vertaling incluis, meer dan 6.000 exemplaren over de toonbank, wat een Vlaams bestsellersucces mag worden genoemd. De vierde editie werd in 2012 bij vonnis van de Brusselse rechtbank van koophandel verboden, omdat de rechten van een Brits telecombedrijf zouden zijn geschonden door de opvallende verwijzing op de kaft van het boek naar het chemische symbool voor zuurstof (O2). Het boek inspireerde Annemans tot twee manifesten die het Vlaams Belang inhoudelijk opnieuw scherpte moeten verlenen: het Hoofdstad-Manifest (lente 2013, over Brussel) en het Europa-Manifest (herfst 2013).

Met dit boek en deze manifesten bevestigt Annemans het imago de ideoloog van de partij te zijn. Hij beschouwt het Vlaams Belang als een 'ideeënfabriekje' en als een maatschappelijke voorhoede. Deze opvattingen spreken duidelijk uit zijn jongste boek '(2014): 1914-2014: van loopgraven tot republiek'. In een interview in het actualiteitsprogramma 'De Zevende Dag' (d.d. 6 april 2014) licht hij toe dat dit boek niet zozeer als zijn politiek testament mag worden beschouwd, maar als een helikopterperspectief waarmee hij naar het Vlaams Belang in het verleden kijkt en naar de uitdagingen voor de partij in de eenentwintigste-eeuwse toekomst. Als voorzitter van de Studiedienst van het Vlaams Belang en later als partijvoorzitter was en is hij eindverantwoordelijke voor de redactie van het verkiezingsprogramma en voor de geregelde ideologische congressen en de colloquia en symposia van de partij. Over nationalistische, ethische en veiligheidsthema's schreef hij in totaal een tiental boeken.

Gerolf Annemans wordt vaak genoemd als medeauteur van het in brede kringen vermaledijde '70 puntenplan' van het Vlaams Blok uit 1992, maar dat is niet correct. In een opmerkelijk interview in januari 2013 wijst hij er als partijvoorzitter op dat het destijds als racistisch bestempelde plan als zodanig historisch achterhaald is en reeds lang door de partij werd afgeschaft. Volgens hem was het document in zijn totaliteit weinig ideologisch maar eerder praktisch en richtinggevend van aard. Het plan werd vooral gelanceerd bij wijze van provocatie om het taboe rond het immigratiethema los te wrikken en om een concreet antwoord te geven op de vraag van de Vlaams Blok-kiezer naar een gedetailleerd beleidsplan. Nog volgens Annemans moet het 70 puntenplan worden gezien in de context van het cordon sanitaire, een sfeer van één tegen allen waarin ook hij werd gedwongen om solidair te zijn met de partij.[7] Volgens de Belgische Liga voor Mensenrechten is het wel ironisch dat, hoewel het Vlaams Blok (Vlaams Belang) nooit een regeringspartij is geweest, de laatste twintig jaar het merendeel van het controversiële plan ofwel toch door de regeringspartijen werd uitgevoerd, ofwel geen taboe meer is.[8]

Op 16 december 2012 werd Annemans verkozen tot nieuwe partijvoorzitter van het Vlaams Belang. Hij volgde hiermee Bruno Valkeniers op na de tegenvallende verkiezingsresultaten van 2012, waarbij de partij onder meer in Antwerpen amper een derde van haar stemmen kon behouden. Zijn voorzitterschap werd tijdens een geheime stemming goedgekeurd door een ruime meerderheid van 92 procent. De nieuwe Vlaams Belang-voorman pleitte voor een streng immigratiebeleid en een gewijzigd Europees samenwerkingsverband om de Vlaamse onafhankelijkheidseis kracht bij te zetten.[9]

Op 25 mei 2014 was hij voor zijn partij lijsttrekker op de Europese lijst. Hij werd daar als enige van het Vlaams Belang verkozen. De partij leed die dag een zware nederlaag op zowel Europees, Vlaams als federaal niveau. Daags na deze verkiezingen kondigde hij, na een buitengewone partijraad, vervroegde voorzittersverkiezingen aan voor oktober van dat jaar, waar hij zijn mandaat ter beschikking zou stellen. Tom Van Grieken won die voorzittersverkiezingen, en volgde hem dan ook op in die functie.

Annemans zetelt sinds 2014 in het Europees Parlement. Sinds juni 2015 maakt hij deel uit van de eurosceptische en rechts-radicale fractie Europa van Naties en Vrijheid (ENV).[10] Annemans speelt er de rol van gangmaker tussen de leden van de fractie en van diplomaat naar andere (centrum)rechtse fracties in het Europees Parlement. In mei 2017 raakte bekend dat de fractie een deel van haar Europese betoelaging op een oneigenlijke manier zou hebben besteed.[11] Het incident voedde opnieuw de discussie of er sprake is van afwending van dotaties of van politieke vervolging van eurosceptische politieke partijen.

Bij de Europese verkiezingen van 2019 was Annemans opnieuw Vlaams Belang-lijsttrekker en werd hij herkozen in het Europees Parlement.

Gerolf Annemans is getrouwd en heeft drie kinderen.[12]