Cycladen

Alle eilanden van de Cycladen liggen in een cirkel (Oud-Grieks: Κύκλος / Cyclus) rondom Delos, in de Oudheid misschien wel het belangrijkste Griekse heiligdom.

In het Laat-Neolithicum (5300-4500 v.Chr.) ontstonden de eerste permanente nederzettingen op de Cycladen. Later, tussen 4000 en 1100 v.Chr. werd hier de typisch Cycladische kunst geproduceerd, zoals kleine in wit marmer, modern ogende beeldjes met alleen een neus (de idolen) en de ronde versierde marmeren platen. De Cycladische beschaving laat zich in verschillende perioden opdelen, de Keros-Syroscultuur (2800-2300 v.Chr.) wordt gezien als het hoogtepunt van deze beschaving. Rond 1900 v.Chr. kwamen de Ioniërs naar de Cycladen, zij richtten het eiland Delos in als religieus centrum.

Vanaf het 3e millennium v.Chr. ontstond op Kreta de Minoïsche beschaving die de Cycladische eilanden zou overheersen. De Minoërs zouden de handel in het oosten van de Middellandse Zee domineren en Santorini (Thera) was voor hen een belangrijke aanlegplaats, waarop de nederzetting Akrotiri ontstond. De vulkaanuitbarsting op Santorini (circa 1620 v.Chr.) zou mogelijk de ondergang van de Minoïsche beschaving hebben veroorzaakt of versneld. De legende van Atlantis zou van deze gebeurtenis afgeleid kunnen zijn. Later volgde de ondergang van de meeste beschavingen rond de middellandse zee. Hierna speelden de Cycladen voor lange tijd geen rol meer in de geschiedenis, met uitzondering van het eiland Delos dat tot de komst van het Christendom een belangrijke religieuze plek bleef.

Tijdens de Derde Heilige Oorlog (355-346 v.Chr.) werden de eilanden door Philippus II van Macedonië (de vader van Alexander de Grote) onder gezag van Macedonië gebracht, waarmee voor hen de Hellenistische periode begon. Later kwamen de eilanden onder Romeins en Byzantijns bestuur.

Van 1207 tot 1579 vormden de Cycladen het Hertogdom Naxos, een vazalstaat van de Republiek Venetië. Het was een van de Kruisvaardersstaten die ontstonden na de val van het Byzantijnse Rijk in 1204 na de Vierde Kruistocht. In twee slagen, in 1537 en 1538, veroverde Khair ad-Din (Barbarossa) de eilanden voor het Ottomaanse Rijk, waardoor het hertogdom onder de Ottomanen nog een tijd zou voortbestaan. Alleen het eiland Tinos zou tot 1715 in Venetiaanse handen blijven. Door de Griekse Onafhankelijkheidsoorlog (1821 - 1832) werden de eilanden onderdeel van de nieuw gestichte staat Griekenland.

In de tweede helft van de twintigste eeuw werden de eilanden een belangrijke toeristische trekpleister.

Drie Cycladische idolen

De Cycladen staan, behalve om hun stranden, gezamenlijk bekend om hun kunst. Tussen 4000 en 1100 v.Chr. werden er op deze eilandengroep kleine in wit marmer, modern ogende beeldjes geproduceerd (idolen), zonder gelaat en alleen een neus. De beeldjes zijn herleid tot de geometrische grondvormen. Opvallend was dat de beeldjes meestal een vrouw voorstelden. Aanvankelijk werden deze in graftombes gezet als afgodsbeeldjes, later werden ze echt gezien als kunstvorm.

Een andere belangrijke kunstvorm waren de zogenaamde koekenpannen, marmeren gebolde platen met allerlei motieven. Historici zijn het er nog steeds niet over eens wat de functie hiervan was maar mogelijk hadden ze een religieuze functie. Tegenwoordig wordt de Cycladische kunst massaal gereproduceerd en verkocht aan toeristen.

De wijk Alefkantra op Mykonos, wordt ook wel Klein-Venetië genoemd.

Het dorp Oia boven op de caldeira van Santorini.

De onderstaande, bewoonde, eilanden maken bestuurlijk deel uit van de Cycladen:

De Cycladen zijn met veerverbindingen onderling met elkaar verbonden en met het vaste land en Kreta. Verder hebben Paros, Naxos, Mykonos en Santorini een vliegveld.

Zie de categorie Cycladen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Cycladische beschaving
Cycladen · Geschiedenis · Cycladische maatschappij · Cycladische kunst · Cycladische muziek · Cycladische architectuur