Categorieën van manuscripten van het Nieuwe Testament

Een manier om de handschriften van het Nieuwe Testament onder te verdelen, is een indeling in vijf categorieën. Deze is in 1981 voorgesteld door Kurt en Barbara Aland van het Institut für neutestamentliche Textforschung van de Westfälische Wilhelms Universiteit in Münster. Zij deden het voorstel in hun boek Der Text des Neuen Testaments.[1]

De aanleiding voor deze indeling in categorieën was het inzicht dat in de beoordeling van tekstverschillen het gewicht van een handschrift niet (uitsluitend) door de ouderdom ervan bepaald zou moeten worden, maar door de kwaliteit van de tekst in het betreffende handschrift. Het onderscheid in kwaliteit wordt bepaald door de aard van de tekstverschillen ten opzichte van andere handschriften. Daarbij geldt als vuistregel: hoe meer oude of oorspronkelijke lezingen een handschrift heeft, hoe hoger de kwaliteit ervan.

Andere tekstcritici hebben kritiek geleverd op de door de Alands voorgestelde categorisering en deze is dan ook niet algemeen aanvaard. Zo is geopperd dat de categorisering te veel gebaseerd is op het onderscheid tussen de Alexandrijnse tekst en de Byzantijnse tekst, terwijl andere teksttypes, met name de Westerse tekst, onvoldoende op waarde geschat zijn. Het uitgangspunt dat de tekstkwaliteit zwaarder weegt dan (uitsluitend) de ouderdom van een handschrift wordt echter breed gedeeld en er is nog geen voorstel gedaan dat op meer instemming kan rekenen.

Vanaf Papyrus 89 en Unciaal 0275 zijn de Papyri en Uncialen nog niet in categorieën geplaatst.

Categorieën

De vijf categorieën kunnen als volgt omschreven worden.

Categorie I

In deze categorie zijn de oudste en beste handschriften opgenomen, die de basis vormen voor de standaardtekst van het Nieuwe Testament, het Novum Testamentum Graece, ook wel bekend als de Nestle-Aland-editie. Deze categorie omvat vrijwel alle handschriften tot aan het begin van de vierde eeuw, ongeacht de tekst die zij vertegenwoordigen.[2] Ook handschriften van iets later datum met vrijwel uitsluitend tekstlezingen die tot het Alexandrijnse teksttype behoren, worden tot deze categorie gerekend. Vandaar dat ook enkele latere papyri, teksten in unciaal schrift (hoofdletters) en zelfs een aantal teksten in minuskelschrift (kleine letter) tot deze categorie gerekend worden.[3]

Tot deze categorie worden onder meer de beroemde Codex Sinaiticus en Codex Vaticanus gerekend.

Categorie II

De handschriften uit deze categorie komen grotendeels overeen met die uit categorie I, maar zij vertonen sporen van vreemde invloeden. Evenals de handschriften in categorie I zijn zij van groot belang bij het vaststellen van de oorspronkelijke tekst.

Categorie III

Deze categorie bevat handschriften met een eigen karakter, die vooral een belangrijke rol hebben gespeeld in de geschiedenis van de tekstoverlevering van het Nieuwe Testament, maar die van iets minder groot belang zijn in het vaststellen van de oorspronkelijke tekst. Deze categorie omvat onder meer de tekstfamilies f1, f13.

Categorie IV

Hiertoe behoren de handschriften uit de Westelijke traditie van de tekstoverlevering van het Nieuwe Testament, waarvan Codex Bezae de belangrijkste vertegenwoordiger is.

Categorie V

Deze categorie omvat de handschriften die (geheel of grotendeels) behoren tot het Byzantijnse teksttype. Deze handschriften komen uit de middeleeuwen en de tekst die zij vertegenwoordigen is dan ook relatief laat. Omdat evenwel de meeste handschriften van het Nieuwe Testament tot het Byzantijnse teksttype behoren, is deze categorie de grootste van de vijf. Voor het bepalen van de oorspronkelijke tekst zijn zij echter van minder groot belang. Van de minuskels zijn verreweg de meeste in deze categorie ingedeeld.

Overzicht van handschriften per categorie

In de onderstaande tabel worden de handschriften van het Nieuwe Testament opgenomen door vermelding van de standaardafkorting voor het manuscript. In de linkerkolom staan jaartallen. De in de kolommen I-V opgenomen manuscripten zijn rond het in de linkerkolom vermelde jaar geschreven. De Romeinse cijfers I-V verwijzen naar de bovengenoemde categorieën van Handschriften.

De lijst volgt Aland & Aland (zie bibliografie), p. 167-171.

PeriodeCategorie ICategorie IICategorie IIICategorie IVCategorie V
01500 P52, P90, P104
02000 P32, P46, P64/67, P66, P77, 0189
02500 P1, P4, P5, P9, P12, P15, P20, P22, P23, P27, P28, P29, P30, P39, P40, P45, P47, P49, P53, P65, P70, P75, P80, P87, 02200212P48, P69
03000 P13, P16, P18, P37, P72, P78, 0162, P115P38, 0171
03500 P10, P24, P35, 01, 03P6, P8, P17, P62, P71, P81, P86, 0185P88, 058?, 0169, 0188, 0206, 0207, 0221, 0228, 0231, 0242
04000 057P19, P51, P57, P82, P85, 0181, 0270P21, P50, 059, 0160, 0176, 0214, 0219
04500 02 (behalve evv), 0254P14, 04, 016, 029, 048, 077, 0172, 0173, 0175, 0201, 0240, 0244, 027402 (evv), 032, 062, 068, 069, 0163, 0165?, 0166, 0182, 0216, 0217, 0218, 0226, 0227, 0236, 0252, 026105026, 061
05000 P56, 071, 076, 088, 0232, 0247P54, P63, 072, 0170, 0186, 0213
05500 P33+58, 06, 08, 073, 081, 085, 087, 089, 091, 093 (behalve Hand.) , 094, 0184, 0223, 0225, 0245P2, P36, P76, P83, P84, 06, 015, 035, 040, 060, 066, 067, 070, 078, 079, 082, 086, 0143, 0147, 0159, 0187, 0198, 0208, 0222, 0237, 0241, 0251, 0260, 0266022, 023, 024, 027, 042, 043, 064, 065, 093 (Hand.), 0246, 0253, 0265?
06000 P26P43, P44, P55, 083P3, 0164, 0199
06500 P74, 098P11, P31, P34, P79, 0102, 0108, 0111, 0204P59, P68, 096, 097, 099, 0106, 0107, 0109, 0145, 0167, 0183, 0200, 0209, 0210, 0239, 0259, 02620103, 0104, 0211
07000 P42, P61,P60
07500 019, 0101, 0114, 0156, 0205, 0234P41, 095, 0126, 0127, 0146, 0148, 0161, 0229, 0233, 0238, 0250, 025607, 047, 054?, 0116, 0134
08000 044 (kath)044 (buiten kath)
08500 33 (buiten de evv)010, 038, 0155, 0271, 33 (evv), 892, 2464012, 025 (behalve Hand., Opb), 037, 050, 0122, 0128, 0130, 0131, 0132, 0150, 0269, 56509, 011, 013, 014, 017, 018, 020, 021, 025 (Hand., Opb), 030, 031, 034, 039, 041, 045, 049, 053?, 063, 0120, 0133, 0135, 0136?, 0151, 0197, 0248, 0255, 0257, 0272, 0273?, 461
09000 18410115, 14241424, 1841
09500 17390177, 0243?, 1739, 1891, 2329051, 075, 0105, 0121a, 0121b, 0140, 0141, 0249, 307, 1582, 1836, 1845, 1874, 1875, 1912, 2110, 2193, 2351028, 033, 036, 046, 052, 056, 0142, 1874, 1891
10500 1175, 1243, 234481, 323, 945, 1006, 1854, 1962, 229828, 104, 181, 323, 398, 424, 431, 436, 451, 459, 623, 700, 788, 1243, 1448, 1505, 1838, 1846, 1908, 2138, 2147, 2298, 2344, 2596?103, 104, 181, 398, 431, 451, 459, 945, 1006, 1448, 1505, 1846, 1854, 2138, 2147, 2298
11000 256, 17351735, 1910256
11500 124136, 610, 1611, 2050, 21271, 36, 88, 94?, 157, 326, 330, 346, 378, 543, 826, 828, 917, 983, 1071, 1241, 1319, 1359, 1542b, 1611, 1718, 1942, 2030, 2412, 2541, 27441, 180, 189, 330, 378, 610, 911, 917, 1010, 1241, 1319, 1359, 1542b?, 2127, 2541
12000 15731573
12500 2053, 2062442, 579, 1292, 18526, 13, 94, 180, 206, 218, 263, 365, 441, 614, 720, 915, 1398, 1563, 1641, 1852, 2374, 2492, 2516, 2542, 2718?6, 94?, 180, 206, 218, 263, 365, 597, 720, 1251?, 1292, 1398, 1642, 1852, 2374, 2400, 2492?, 2516
13000 1342
13500 24271067, 1409, 1506, 18815, 209, 254, 429, 453, 621, 629, 630, 1523, 1534, 1678?, 1842, 1877, 2005, 2197, 2200, 23775?, 189, 209, 254, 429, 1067, 1409, 1506, 1523, 1524, 1877, 2200
14000 2495
14500 32269, 205, 322, 467, 642, 1751, 1844, 1959, 2523, 265269, 181, 205, 429, 467, 642, 886, 2523, 2623, 2652?
15000 61, 522, 918, 1704, 188461, 522, 918, 1704
15500 849, 2544 (Pls)2544 (behalve Pls)

Zie ook
Lijsten
Artikelen

Referenties
  1. Aland, 116 e.v.
  2. Aland, 346.
  3. Aland, 140vv. Minuskel 33 bijvoorbeeld behoort in de evangeliën tot categorie II, maar daarbuiten tot categorie I (Aland, 141).

Literatuur
  • Kurt und Barbara Aland, Der Text des Neuen Testaments. Einführung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie in Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Deutsche Bibelgesellschaft, Stuttgart, 2., ergänzte und erweiterte Auflage 1989, ISBN 3-438-06011-6
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.