Bulgaarse Turken
De Turkse minderheid in Bulgarije (Bulgaars: български турци, Turks: Bulgaristan Türkleri) bestaat volgens de volkstelling van 2011 uit 588.318 personen (ofwel 8,8% van de Bulgaarse bevolking).[1] Hiermee vormen zij de grootste etnische minderheid in Bulgarije. De meeste Bulgaarse Turken wonen in de oblast Kardzjali (66%) in het zuiden van Bulgarije, en in de oblasten Razgrad (50%), Silistra (36%), Targovisjte (36%) en Sjoemen (30%) in het noordoosten van Bulgarije. Verder zijn er enkele Turkse enclaves in de oblasten Boergas, Roese, Chaskovo en Dobritsj.
De Bulgaarse Turken wonen vooral in dorpen op het onderontwikkelde Bulgaarse platteland. De urbanisatiegraad onder de Bulgaarse Turken schommelt rond de 38%, hetgeen veel lager is dan die van de Bulgaarse meerderheid (78%).[2]
Geschiedenis
De Bulgaarse Turken zijn nakomelingen van Turkse kolonisten die na de Ottomaanse verovering van de Balkan aan het eind van de 14e en vroege 15e eeuw naar Bulgarije emigreerden, evenals etnische Bulgaren die tot de islam zijn bekeerd en zich mede hierdoor Turks voelen.
In 1989 namen 350.000 Bulgaarse Turken de wijk naar Turkije, op de vlucht voor de grote bulgariseringscampagne die in 1985 was begonnen.[3]
Verspreiding
Bulgarije
De Turkse Bulgaren wonen voornamelijk in de plattelandsgebieden in het noordoosten en in het zuiden van Bulgarije.
| Oblast | Turkse bevolking (2011) | aandeel van Turken |
|---|---|---|
| Kardzjali | 86.527 | 66,2% |
| Razgrad | 57.261 | 50,0% |
| Silistra | 40.272 | 36,1% |
| Targovisjte | 38.231 | 35,8% |
| Sjoemen | 50.878 | 30,3% |
| Dobritsj | 23.484 | 13,5% |
| Boergas | 49.354 | 13,3% |
| Roese | 28.658 | 13,2% |
| Chaskovo | 28.444 | 12,5% |
| Sliven | 16.784 | 9,7% |
| Bulgarije (totaal) | 588.318 | 8,8% |
| Varna | 30.469 | 7,2% |
| Veliko Tarnovo | 15.709 | 6,7% |
| Plovdiv | 40.255 | 6,5% |
| Blagoevgrad | 17.027 | 6,0% |
| Pazardzjik | 14.062 | 5,7% |
| Gabrovo | 6.464 | 5,6% |
| Stara Zagora | 15.035 | 4,9% |
| Smoljan | 4.696 | 4,9% |
| Pleven | 8.666 | 3,6% |
| Lovetsj | 4.337 | 3,3% |
| Jambol | 3.600 | 2,9% |
| Sofia (stad) | 6.526 | 0,6% |
| Vratsa | 565 | 0,4% |
| Sofia (oblast) | 422 | 0,2% |
| Pernik | 231 | 0,2% |
| Montana | 171 | 0,1% |
| Kjoestendil | 105 | 0,1% |
| Vidin | 85 | 0,1% |
| Bron: volkstelling van 2011[4] | ||
De gemeente Tsjernootsjene heeft met 97% het hoogste aandeel etnische Turken in Bulgarije, gevolgd door de gemeenten Venets en Roeen.
Turkije
.jpg)
Volgens de cijfers van het Turks Statistisch Instituut (TUIK) leefden er in het jaar 2015 zo'n 378.658 personen die oorspronkelijk in Bulgarije geboren zijn, waarvan 175.363 mannen en 203.295 vrouwen.[5] Dit zijn voornamelijk Bulgaarse Turken die in de jaren 1985-1989 zijn gevlucht voor de grote bulgariseringscampagne. Tussen 1878 en 1990 emigreerden ruim 1,3 miljoen Turken vanuit Bulgarije naar Turkije. De grootste migratiestromen vonden plaats in de periode 1877-1892, 1950-1959 en 1980-1989. De meeste Bulgaarse Turken in Turkije hebben zich gevestigd in de Egeïsche Zeeregio en in de Marmararegio, in steden zoals Istanbul, Bursa, Tekirdağ, İzmir, Kocaeli, Kırklareli, Edirne, Balıkesir en Manisa.[6]
West-Europa
Na de val van het communisme in 1989 zijn tienduizenden Turken uit Bulgarije geëmigreerd naar West-Europese landen zoals Nederland, België en Duitsland. In 2019 telde Nederland 31.208 inwoners met een Bulgaarse nationaliteit[7], waarvan de meesten, zo'n 80 tot 90 procent, van Turkse origine zijn.[8] Ook in het Vlaams Gewest wonen duizenden Bulgaarse Turken, vooral in de stad Gent.
Godsdienst
Ongeveer 88 tot 96 procent van de Bulgaarse Turken is islamitisch.[9] De meeste moslims zijn van soennitische strekking (±95%), terwijl een minderheid alevitisch is (±5%). De laatste groep leeft vooral in het noordoosten van het land, met name in de oblasten Silistra (de gemeenten Doelovo en Kaïnardzja), Razgrad (vooral in de gemeente Koebrat), Roese en Sliven (nagenoeg allemaal in de dorpen Jablanovo en Malko Selo in de gemeente Kotel). De alevitische Turken in Bulgarije staan ook wel bekend als Alianen (Turks: Alyanlar, Bulgaars: Алиани).
| Religie | 2001 | 2011 | ||
|---|---|---|---|---|
| Aantal | % | Aantal | % | |
| Bulgaars-Orthodoxe Kerk | 5.425 | 0,7 | 5.279 | 0,9 |
| Protestantisme | 2.066 | 0,3 | 2.400 | 0,4 |
| Katholieke Kerk | 2.561 | 0,3 | 1.182 | 0,2 |
| Islam | 713.024 | 95,5 | 444.434 | 75,5 |
| Geen religie | 23.146 | 3,1 | 14.698 | 2,5 |
| Geen antwoord + anders | 442 | 0,1 | 120.325 | 20,5 |
| Turken in Bulgarije | 746.664 | 100,0 | 588.318 | 100,0 |
De Bulgaarse Turken zijn gematigd in leer en vrij seculier. De hijab wordt bijvoorbeeld nauwelijks gedragen door de vrouwelijke bevolking (en degene die het dragen zijn merendeels oudere vrouwen op het platteland), terwijl er vaak wel gewoon varkensvlees en alcohol geconsumeerd wordt. Wel worden de meeste jongetjes besneden (88%) en vinden de meeste begrafenissen op de islamitische wijze plaats (96%).[10] Mede door de steun die de regering van Recep Tayyip Erdoğan in Turkije geeft aan de Bulgaarse Turken, nemen geloof en cultuur echter een prominentere positie in binnen de gemeenschap.
Taal
Nagenoeg alle Bulgaarse Turken spreken het Turks als moedertaal (97%).[9] In totaal hebben 605.802 inwoners de Turkse taal als moedertaal in Bulgarije, aangezien naast veel Bulgaarse Turken ook relatief veel zigeuners Turkstalig zijn (~7%).
Politiek
De Beweging voor Rechten en Vrijheden is een Bulgaarse liberale politieke partij die de Turkse minderheid in het land vertegenwoordigt. Sinds de oprichting van de partij in 1990 is Ahmed Dogan voorzitter van de DPS. Hij zat onder Todor Zjivkov, de communistische machthebber, van 1987 tot 1989 gevangen.
Referenties
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Turken in Europa: | Turken in België · Turken in Bulgarije · Turken in Cyprus · Turken in Duitsland · Turken in Kosovo · Turken in Nederland · Turken in Noord-Macedonië · Turken in Roemenië · Azerbeidzjanen · Balkaren · Gagaoezen · Karaïm · Karatsjaïers · Koemukken · Krim-Tataren · Lipka-Tataren · Nogai · Tsjoevasjen · Turken · Wolga-Tataren |
| Historische volkeren: Ottomanen · Hunnen · Avaren · Chazaren · Kyptsjaken · Koemanen · Petsjenegen · Gouden Horde · Krimkanaat · Kanaat Kazan | |
| Turken in Azië: | Altaj · Basjkieren · Chakassen · Dolganen · Jakoeten · Karakalpakken · Kazachen · Kirgiezen · Oeigoeren · Oezbeken · Salar · Quashqai · Toevanen · Tofalaren · Turkmenen |
| Historische volkeren: Seltsjoeken · Mammelukken · Oğuzen · Göktürken · Mogolrijk · Ghaznaviden · Kanaat Sibir |