Rijk der Chazaren

De Chazaren traden in de geschiedenis tijdens het eindoffensief (627-629) in de Byzantijns-Sassanidische oorlog (602-628), waar zij vochten aan de zijde van Keizer Herakleios. Zij waren vermoedelijk een van de Turkse stammen uit het Rijk der Göktürken. Het eerste Rijk der Göktürken zakte in elkaar bij de opkomst van de Tang-dynastie in China. De stichter van het rijk der Chazaren was vermoedelijk Tong Yabghu Qaghan (618-628), beter bekend als "Ziebel". Na hun veroveringen onderwierpen zij deels de Altyn Oba-horde en hun bewoners gingen uiteindelijk in elkaar op. Tussen 722 en 737 brak er een oorlog uit met de Arabieren i.v.m. de Kaukasus. Leo III van Byzantium maakte van deze situatie gebruik om zijn zoon Constantijn V Kopronymos uit te huwelijken aan de dochter van de Khan, Tzitzak (733).

In de 9de eeuw begon een nieuwe volksverhuizing onder impuls van de Varjagen (Scandinaviërs), die op hun beurt een Fins-Oegrische bevolkingsgroep, de Magyaren zuidwaarts dreven, die op hun beurt een Turks nomadenvolk stoorden, de Petsjenegen. De Magyaren werden naar het westen gedreven, samen met de Kabaren (opstandige Chazaren), naar de Pannonische vlakte. Dit werd later bekend als de inval van de Hongaren in Europa. De Varjagen zullen later het Rijk van Kiev stichten en de Petsjenegen zullen de plaats van de Chazaren innemen.

De Byzantijnen steunden de Petsjenegen in hun strijd in 920 in de oorlog met de Chazaren. De Varjagen van het Rijk van Kiev namen, omdat ze de route langs de Wolga mochten gebruiken, geleidelijk de handelsroutes van de Chazaren over. In 960 begonnen de Chazaren een oorlog tegen de Varjagen. Oleg van Kiev werd in 941 verslagen, maar Svjatoslav I van Kiev versloeg tussen 967 en 969 de Chazaren, hun hoofdstad viel en daarmee ook hun rijk.