De kleine zeemeermin (1989)

De mooie jonge zeemeermin Ariël is een van de dochters van koning Triton, wiens verborgen rijk diep onder de zeespiegel ligt. Ariël heeft een obsessie voor de mensenwereld en alle spullen van de mensen, iets wat haar vader absoluut niet kan waarderen omdat hij de mensen hartgrondig haat. Hij wijst daarom zijn hofmuzikant, de krab Sebastiaan, aan om op haar te letten.

Op een avond zien Ariël en de vis Botje aan boord van een schip de jonge en nog ongehuwde prins Erik. Iedereen om Erik heen is ontevreden over het feit dat hij nog steeds niet aan trouwen en een gezin stichten denkt. Ariël wordt op slag verliefd op hem. Wanneer het schip in een storm belandt en vergaat, redt ze Erik uit de golven en brengt hem veilig aan land. Ze zingt voor hem op het moment dat hij bijkomt. Hoewel Erik net te laat zijn ogen opendoet om haar nog goed te zien, heeft hij haar wel gehoord. Erik wil naderhand uiteraard weten wie hem gered heeft, maar hij kent nu enkel en alleen haar hemelse stem.

Wanneer Triton ontdekt dat Ariël verliefd is geworden op een mens, vernietigt hij uit woede al haar verzamelde spullen, inclusief een standbeeld van prins Erik. Verdrietig en kwaad besluit Ariël, overgehaald door de twee alen Gruwel en Griezel, om de uit het rijk van Triton verbannen zeeheks Ursula om raad te vragen. Ursula belooft Ariël tijdelijk in een mens te veranderen zodat ze Erik kan opzoeken. Hieraan zijn wel twee voorwaarden verbonden: Ariël moet haar stem afstaan én ze moet Erik binnen drie dagen een liefdeskus geven. Zo niet, dan wordt ze weer een zeemeermin en zal ze volledig in Ursula's macht zijn. Ariël gaat na enig aarzelen akkoord. Ursula sluit Ariëls stem op in een schelp en vervangt in ruil daarvoor Ariëls vissestaart door mensenbenen.

Aan land heeft Ariël al snel een ontmoeting met Erik. Hoewel Erik wel gecharmeerd is van Ariël, herkent hij haar niet als het meisje dat hem gered heeft; hij heeft haar gezicht destijds maar heel vaag gezien. Omdat Ariël nu geen stem heeft, denkt Erik echter dat ze onmogelijk dezelfde kan zijn. Samen met Botje, Sebastiaan en de zeemeeuw Jutter probeert Ariël Erik toch verliefd op haar te laten worden. Ze is succesvoller dan Ursula had gedacht en dreigt inderdaad binnen drie dagen in haar opdracht te slagen. Ursula die alles op afstand volgt verandert zichzelf in een mooie jonge vrouw, noemt zichzelf voor een tijdje Vanessa en gebruikt Ariëls stem. Hiermee betovert ze Erik zodat hij denkt dat zij de vrouw is die hem heeft gered. En naderhand maakt Erik meteen huwelijksplannen.

De ceremonie vindt plaats aan boord van een schip. Jutter en de zeedieren verhinderen echter de plechtigheid, terwijl Ariël zich naar het schip haast. In de chaos breekt Ursula’s magische schelp en Ariëls stem keert terug naar zijn ware eigenaar, die inmiddels ook aan boord is. Eriks 'hypnose' is hierbij ook uitgewerkt en hij beseft wie Ariël is. Hij wil haar kussen, maar net op dat moment gaat de zon onder en is de derde dag voorbij. Ariël verandert weer in een zeemeermin en Ursula neemt haar mee. Dan wordt haar echte plan pas duidelijk: ze wil door Ariël te gijzelen koning Triton van de troon stoten en zelf aan de macht komen.

Ursula confronteert Triton en biedt hem aan om zijn leven op te offeren voor dat van Ariël. Hij stemt toe, waardoor hij zelf in een poliep verandert, net als alle andere gevangenen van Ursula. Ursula heeft nu zelf de macht over alle zeeën. Ze verandert zichzelf in een reus en veroorzaakt een draaikolk die enkele scheepswrakken naar de oppervlakte brengt. Terwijl Ursula Ariël probeert te vermoorden met de drietand, klimt Erik aan boord van een van deze wrakken. Hij koerst recht op Ursula af en doodt haar door haar aan de scherpe punt voor aan het schip te spietsen.

Nu Ursula gedood is, worden al haar gevangenen weer normaal. Triton besluit alsnog te zwichten voor de hartewens van zijn dochter; hij geeft Ariël opnieuw benen, en nu voor altijd, zodat Ariël, nu als echte mens, met Erik kan trouwen. Triton besluit nu maar vriendschap te sluiten met de mensen.

Na het succes van het gedeeltelijk geanimeerde Who Framed Roger Rabbit een jaar eerder, was dit de eerste complete animatiefilm sinds jaren die weer succesvol was voor de Disney Studio's. De kleine zeemeermin wordt dan ook vaak gezien als de eerste in de reeks die de animatiefilms van Disney weer nieuw leven inblies, na een aantal geflopte films uit de jaren 80. Met deze film begon een tijdperk dat onder fans en critici nu bekendstaat als de "Disney-renaissance".

De Kleine Zeemeermin was zo succesvol dat de film twee vervolgen kreeg. Ook werd er in de periode 1992-1994 een tv-serie uitgezonden. Ook werden er meerder musicalversies van de film gemaakt, zowel op Broadway als in Nederland. Verder is het personage Ariel als onderdeel van de "Disney Princess Group" een van de meest succesvolle Disneykarakters ooit geworden.

De kleine zeemeermin kreeg een eigen tv-serie, uitgezonden van 1991 tot 1994 in Amerika. Deze serie kwam pas in 1998 op de Nederlandse tv. Voorheen waren er al wel videobanden van de eerste paar afleveringen uitgebracht in Nederland. De serie speelt zich af voor de originele eerste film. Hoeveel jaar er tussen de serie en de film zit is niet bekend.

Speciaal voor de Nederlandse markt verscheen ook het tijdschrift De Kleine Zeemeermin. Er werden overigens maar 5 nummers uitgebracht tussen 1994-95. In die tijdschriften stonden onder anderen stripverhalen met Ariël en spelletjes.

• De mythologische koning Triton is in dit verhaal geen mythische maar een echt bestaande persoon. Als Triton in de openingsscène arriveert, zijn Mickey Mouse, Goofy, en Donald Duck heel even te zien als meerminnen tussen het publiek.
• Ariël heeft nog 6 zussen: Aquata, Andrina, Arista, Attina, Adella en Allana.
• De kleur van de vissenstaart van Ariël moest nog ontwikkeld worden, daarom gaven ze die kleur de naam Ariël.
• De Kleine Zeemeermin verscheen ruim een jaar na de Amerikaanse première in november 1989, in de Nederlandse bioscopen in 1990.
• De film verscheen op video in 1991.
• De film werd nogmaals uitgebracht op video in 1998, 7 jaar later en voor de eerste keer digitaal gerestaureerd op dvd in 1999.
• Disney heeft de film in oktober 2006 (7 jaar na de dvd release) heruitgegeven als 2 disc special edition DVD.
• Een musicalversie van The Little Mermaid verscheen op Broadway in het najaar van 2007 en speelde tot in de zomer van 2009. Een aangepaste versie van de Broadwaymusical met nieuwe decors en een aangepast scenario verscheen in Nederland in het voorjaar van 2012 en speelde tot in de zomer van 2013
• De film is 7 jaar na de special edition dvd uit 2006, opnieuw op DVD, voor de allereerste keer op Blu-ray en als (3D Blu-Ray in Amerika) verschenen, in september en oktober 2013.
• De Kleine Zeemeermin was het eerste sprookje van Andersen waar een Disney-verfilming van werd gemaakt. Andersens verhaal De sneeuwkoningin werd in 2013 door Walt Disney Studios bewerkt als Frozen.
• De kleuren van de regenboog zijn in "De kleine zeemeermin" in de verkeerde volgorde afgebeeld.

Academy Award

• Beste Originele Nummer voor Under the Sea (Winnaar)
• Beste Originele Muziek (Winnaar)

Grammy Award

• Beste opname voor kinderen (Winnaar)
• Beste nummer uit een Speelfilm (Winnaar)

Golden Globe

• Beste Originele muziek (Alan Menken) (Winnaar)
• Best Origineel nummer uit een Speelfilm voor Under the Sea (Howard Ashman, Alan Menken) (Winnaar)

Overig

• Golden Screen
• "Los Angeles Film Critics Association Award" voor "Beste Animatie" (1989)
• "Young Artist Award" voor "Beste familiespeelfilm, avontuur/animatie" (1990)

• The Little Mermaid - Official The Little Mermaid Platinum Edition DVD site
• The Little Mermaid Special Edition - Product page on DisneyVideo.com
• (en)  ‌The Little Mermaid in de Internet Movie Database
• Original drawings of The Little Mermaid - Disney-Archive
• KimmyMarie's Secret Mermaid Grotto - Movie Stills (gearchiveerd op archive.org)