Blokpartij
Blokpartij heet een partij die in een communistische staat met de communistische partij samenwerkt. In het "blok" sluiten de blokpartijen zich aan bij de communistische partij. De communistische partij heeft in zo'n blok steeds de overhand. Voor de leden van een blokpartij kan het lidmaatschap attractief zijn voor de carrière in maatschappij en beroep zonder lid van de communistische partij te worden.
Blokpartijen in de DDR
Het meest bekende blok was de Antifaschistisch-demokratischer Block (1945) in de Sovjet-bezettingszone in Duitsland. Later werd het blok onderdeel van het Nationaal Front in de DDR. In de DDR bepaalde het blok welke partij hoeveel zetels in de parlementen kreeg; de kiezer kreeg alleen een Einheitsliste van alle partijen en massa-organisaties te zien. Ofschoon ook de leidende communistische partij lid van het blok was heetten alleen de andere partijen "blokpartijen". Een bekend scheldwoord voor hen was "blokfluiten".
In 1945 hoorden bij het blok de volgende partijen:
- Kommunistische Partei Deutschlands (KPD), communisten
- Sozialdemokratische Partei Deutschlands (SPD), democratisch socialisten
- Christisch-Demokratische Union (CDU), christenen en conservatieven
- Liberaldemokratische Partei Deutschlands (LDP of LDPD), liberalen
In 1946 fuseerde de SPD in de Sovjet-bezettingszone onder druk van het Sovjet-bestuur over Duitsland (SMAD) met de KPD en ontstond de Sozialistische Einheitspartei Deutschlands (SED).[1] In 1948 werden door de SED op initiatief van de SMAD twee nieuwe partijen opgericht om de aanhang van de burgerlijke partijen CDU en LDP weg te trekken: de DBD en de NDPD.[2] Sindsdien waren de blokpartijen:
- SED
- CDU
- LDPD
- Demokratische Bauernpartei Deutschlands (DBD), boeren
- Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NDPD), voor "kleine" leden van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij en voormalige soldaten
Bij het blok hoorden ook massa-organisaties, die de leidende rol van de SED aanvaardden. Vele van hun functionarissen waren lid van de SED:
- Freier Deutscher Gewerkschaftsbund (FDGB), vakbond
- Freie Deutsche Jugend (FDJ), jongeren
- Kulturbund (KB), intellectuelen en hobbyisten
- Demokratischer Frauenbund Deutschlands (DFB), vrouwen
- Vereinigung der gegenseitigen Bauernhilfe (VdgB), boeren
Ná de Wende van 1989 bleven de partijen van het blok bestaan. De SED ontwikkelde zich uiteindelijk tot Die Linke, de andere partijen sloten zich aan bij een van de grote partijen van West-Duitsland: CDU en DBD bij de CDU, LDPD en NDPD bij de FDP.
Blokpartijen in andere communistische landen
In de Sovjet-Unie en in sommige andere communistische staten bestond of bestaat maar één partij, de communistische. Andere communistische staten van het Oostblok hadden een bloksysteem net als de DDR, namelijk Bulgarije, Polen en Tsjecho-Slowakije.
De Volksrepubliek China kent naast de regerende communistische partij acht "democratische partijen". Ook in Vietnam en Noord-Korea zijn er partijen naast de communistische.
Blokpartijen in niet-communistische communistische landen
Bulgarije
De BSP en andere linkse partijen in Bulgarije zijn sinds 1991 lid van de linkse verkiezingsalliantie Coalitie voor Bulgarije.
Hong Kong
Het pro-democratische kamp in Hongkong heeft een verkiezingscoalitie opgericht bij lokale verkiezingen. Tenzij de coördinatie mislukt, zullen de partijen in het kamp niet tegen elkaar strijden bij lokale verkiezingen.
Hongarije
[Christendemocratische Volkspartij (Hongarije)|Christelijke Democratische Volkspartij] is de coalitiepartner van de regerende partij Fidesz, en staat samen met Fidesz op een gezamenlijke kieslijst.
Literatuur
- Andreas Herbst, Winfried Ranke, Jürgen Winkler: So funktionierte die DDR. vol. 1, Rowohlt: Hamburg 1994, s.v. „Blockpolitik“.
Bronnen, noten en/of referenties
|
 | Politieke partijen in Duitsland |  | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||||||||||