Extreemrechts

Extreemrechts, ook wel uiterst rechts, ultrarechts, radicaal(-)rechts of rechts-radicaal, zijn diverse verzamelnamen voor politieke overtuigingen aan de uiterste rechterzijde van het politiek spectrum. Het is rechtser dan standaard of gematigd rechts en kenmerkt zich in het bijzonder door extreem nationalisme,[1][2] nativistische ideologiën, en autoritaire tendensen,[3] tegen de achtergrond van een organicistisch wereldbeeld.[4]

De term wordt gebruikt om fascisme en het nazisme te omschrijven,[5] en omvat het hedendaagse neofascisme, neonazisme, alt-right, blanke superioriteit[6] en andere ideologieën of organisaties met ultranationalistische, chauvinistische, xenofobe, racistische, of reactionaire standpunten.[7] Deze kunnen leiden tot onderdrukking, geweld, gedwongen culturele assimilatie, etnische zuivering, en zelfs genocide tegen groepen mensen op basis van hun veronderstelde inferioriteit, of van een vermeende bedreiging voor de inheemse etnische groep,[8][9] natie, staat,[10] godsdienst, cultuur of ultraconservatieve traditionele sociale instellingen.[11]

Geschiedenis

Na de Tweede Wereldoorlog waren extreemrechtse standpunten erg controversieel. De filosofische intellectuele versie van extreemrechts, la Nouvelle Droite ging ondergronds. Vanuit die positie probeerden ze een cultuurverandering aan te zwengelen die extreemrechtse ideeën weer sociaal geaccepteerd maken en een tegengeluid bieden aan liberalisme, multiculturalisme en het zogenaamde cultuurmarxisme.

Extreemrechts uit zich in politieke partijen, maar evenzeer in activistische of militante verenigingen.

In België

In 1950 werd de Vlaamse Militanten Orde opgericht en in 1973 de Franstalige studentengroepering Front de la Jeunesse (FJ). Begin jaren 80 werden beide veroordeeld als privémilitie waarna Paul Latinus en andere leden zijn gestart met het pseudomilitaire neonazistische Westland New Post. Het Vlaams Blok en de daaruit voortgekomen partij Vlaams Belang worden als extreemrechts beschouwd. In 2017 ontstond de jongerengroepering Schild & Vrienden.

In Nederland

In 1971 werd de neonazistische Nederlandse Volks-Unie (NVU) opgericht. In 1974 baarde deze politieke partij opzien toen Joop Glimmerveen bijna een zetel wist te behalen in de Haagse gemeenteraad, wat de partij daarna nooit meer wist te evenaren. In de jaren 80 kwam de Centrumpartij op in Nederland. In 1982 behaalde deze partij een zetel in de Tweede Kamer, die werd bezet door partijleider Hans Janmaat. Nadat deze partij uiteenviel bleven voornamelijk de Centrum Democraten en de radicalere voortzetting Centrumpartij '86 actief.

In 2000 stelden onderzoekers vast dat rechts-extremisme in Nederland altijd een marginaal fenomeen is gebleven. Extreemrechtse politieke partijen en bewegingen hebben er organisatorisch noch electoraal of ideologisch nooit veel aanhang of invloed gehad.[12] Er blijven niettemin talloze extreemrechtse splinterbewegingen actief waaronder de vermelde NVU, sinds 2001 geleid door Constant Kusters, en de Nationalistische Volks Beweging, opgericht in 2006 als voortvloeisel van de eveneens rechtsradicale Nationale Alliantie. De rechts-nationalistische politieke partij Nieuw Rechts was actief tussen mei 2003 en december 2007.

Hoewel sommige uitspraken van Forum voor Democratie-partijleden als extreemrechts beschouwd kunnen worden, wordt de partij door wetenschappers niet per definitie als extreemrechts gezien.[13] In november 2017 onthulde de Volkskrant dat FvD kan rekenen op steun van het extreemrechtse 'studiegenootschap' Erkenbrand, dat aanvankelijk ook de interesse van Baudet had.[14] Baudet en FvD distantieerden zich van de beweging, maar hielden daarbij geheim dat Baudet een dinerbijeenkomst had gehad met de rassentheoreticus Jared Taylor, die door Erkenbrand naar Nederland was gehaald.[15][16][17]

In 2019 noemde de Nederlandse politicoloog Cas Mudde het FvD niet extreemrechts maar wel radicaal-rechts. Waar extreemrechts vindt dat het volk geleid dient te worden door één autoritaire leider, is radicaal-rechts volgens Mudde overwegend democratisch gezind. De populistische stroming vindt wel "dat bepaalde aspecten van de democratie, zoals minderhedenrechten en onderdelen van de rechtstaat, ­ondergeschikt zijn aan de wensen van de meerderheid."[18]

In Duitsland

Pegida (Patriotische Europäer gegen die Islamisierung des Abendlandes) is een van oorsprong Duitse extreemrechtse politieke partij die nadien ook in andere Europese landen satellietpartijen oprichtte. Ook de Nationalsozialistischer Untergrund (NSU), vooral bekend van de NSU-moorden in de periode 2000–2006, wordt als extreemrechts gezien.

In het Verenigd Koninkrijk

Combat 18 (C18) is een uit de hooliganaanhang van de British National Party voortgekomen Britse neonazi-knokploeg. C18 behoort tot het internationale Blood & Honour-netwerk.

In de Verenigde Staten

In de Verenigde Staten zijn verscheidene extreemrechtse organisaties. Door de media worden verschillende termen gebruikt (neonazisme, nationaalsocialisme, white supremacy, alt-right, fascisme, racisme, antisemitisme) waardoor niet altijd duidelijk is welke organisatie waar voor staat. De National Socialist Movement is naar eigen zeggen de grootste en meeste actieve organisatie. Media als Breitbart News, journalisten als Milo Yiannopoulos en Steve Bannon worden omschreven als alt-rechts. Richard B. Spencer is de leider van de White supremacy-beweging. David Duke is een vooraanstaand lid van de Ku Klux Klan die de pers vaak te woord staat. Oath Keepers is een militie-beweging die zich actief bewapend vanuit het recht op zelfbescherming. Aryan Brotherhood is een verbond van verschillende extreemrechtse bendes in Amerikaanse gevangenissen. The Order is een neonazigroepering van het Christian Identity model, die actief was in de Verenigde Staten.

In Turkije

De Partij van de Nationalistische Beweging is een extreemrechtse politieke partij. Ook de Grijze Wolven (die tevens ook in andere Turksstalige landen actief zijn) is een extreemrechtse groep die grote aanhang heeft onder de Turken.

Fotogalerij

Zie ook

Literatuur

Zie de categorie Far-right politics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.