Zeelandbrug

De brug werd gebouwd op initiatief van de Provincie Zeeland. De wegen over de nieuwe deltadammen die werden aangelegd in het kader van de Deltawerken, legden Zeeland open voor het verkeer, maar de Oosterschelde bleef een obstakel. De bestaande provinciale veerverbinding tussen Zierikzee op Schouwen-Duiveland en Kats op Noord-Beveland kon de verkeersdrukte niet meer aan. En volgens de oorspronkelijke plannen zou de Oosterschelde pas in 1978 worden afgedamd, wat uiteindelijk in de vorm van de Oosterscheldekering nog tot 1986 zou duren. Om al voor die tijd een ongestoorde noord-zuidverbinding te hebben besloot de Provincie Zeeland daarom tot de aanleg van een brug tussen Zierikzee en Colijnsplaat. De bouw en exploitatie gaf de provincie in handen van een zelfstandige vennootschap, de NV Provinciale Zeeuwse Brug Maatschappij, die geheel eigendom van de provincie was.

De brugmaatschappij gaf op 29 mei 1962 de opdracht tot de bouw aan de Combinatie Brug Oosterschelde, een samenwerkingsverband van de aannemers Van Hattum en Blankevoort NV uit Beverwijk en de NV Amsterdamsche Ballast Maatschappij uit Amsterdam. Deze bouwcombinatie realiseerde de brug tussen 1963 en 1965.

Bij Kats werd een werkhaven met twee grote portaalkranen aangelegd, waar de brugelementen werden gebouwd. De drijvende bok Ir. J.G. Snip zette de verschillende elementen op hun plaats. De brug bestaat uit 54 pijlers met daartussen 52 overspanningen van 95 meter en een beweegbaar gedeelte van veertig meter. Op 15 december 1965 stelde Koningin Juliana de brug officieel voor het wegverkeer open. De dag ervoor was de veerboot Koningin Emma voor de laatste keer heen en weer gevaren tussen Kats en Zierikzee.

Het geld voor de bouw van de brug had de Provincie Zeeland geleend. Om de lening terug te kunnen betalen moest voor iedere passage bij Colijnsplaat tol betaald worden. Tot 1989 is de tol gebruikt voor de afbetaling, daarna werd de tol in een onderhoudsfonds gestort. Op 1 januari 1993 werd de brug tolvrij.[1]

De brug heette tijdens de bouw en de eerste anderhalf jaar dat hij in gebruik was nog Oosterscheldebrug. Op 13 april 1967 besloot de Provincie Zeeland haar de definitieve naam Zeelandbrug te geven.

De brug was bij oplevering de langste brug van Europa. Dat duurde tot oktober 1972, toen in Zweden de 6070 m lange Ölandbrug werd geopend.[2]

Voor het verkeer zijn er twee rijstroken en een smal fietspad. Er is geen vluchtstrook en er zijn geen uitwijkmogelijkheden bij pech. In 2000 werd de brug verkeersveiliger gemaakt: de leuningen langs beide zijden van de rijbaan werden vervangen door betonnen voertuigkeringen (barriers) en er werd een inhaalverbod ingesteld, aangegeven door een dubbele doorgetrokken streep tussen de rijstroken. Tussen 2005 en 2014 was er een trajectcontrole die de snelheid van voertuigen mat over de gehele afstand over de brug. Omdat de camera's verouderd waren, zijn ze in 2014 verwijderd. In 2019 is de trajectcontrole weer actief met nieuwe camera's op de N256.[3]

Op 9 mei 1974 is de Taklift 1, een zelfstandig varende drijvende bok, tegen de brug aangevaren. De brug was negen dagen buiten gebruik voor weg- en scheepvaartverkeer en in november van dat jaar nog eens vier dagen. De schade aan de brug bedroeg bijna drie miljoen gulden (ruim 1.360.000 euro) waarvan 404.000 gulden (183.327 euro) aan gederfde tol: het verkeersaanbod daalde met 3,4 % ten opzichte van het jaar daarvoor. Naar aanleiding van dit ongeval is bepaald dat doorvaart voor moeilijk bestuurbare vaartuigen slechts toegestaan is omstreeks de kentering van het tij.[4]

Antwerpen België Hollandsche IJsselkering Bathse spuisluis Brouwersdam Grevelingendam Haringvlietdam Haringvlietbrug Hartelkering Haringvliet Hellegatsdam Maeslantkering Markiezaatskade Nederland Noordzee Oosterschelde Oosterscheldekering Oesterdam Philipsdam Rotterdam Schelde_Rijnkanaal Veerse Gatdam Volkerakdam Westerschelde Zandkreekdam Zeelandbrug zeewater zoetwater

Op 29 november 1993 belandde de 21-jarige Danny Harte, bijrijder in een bestelbus, in het water na een frontale aanrijding op de brug. Het lichaam van Harte is nooit gevonden. Op de reling is aan de fietszijde een herinneringsplaquette aangebracht.[5][6]

De brug is opgenomen in het Beschermingsprogramma Wederopbouw 1959-1965 en werd op 15 december 2015 door minister Jet Bussemaker voorgedragen als rijksmonument, precies vijftig jaar na de officiële opening door koningin Juliana. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) noemde de brug bij die gelegenheid "een topper als het gaat om infrastructuur na de wederopbouw." De uiteindelijke inschrijving in het monumentenregister vond plaats op 19 februari 2016, onder monumentnummer 532197.[7][8]

• 
  Wachten bij de Zeelandbrug in 1986, nog zonder de voertuigkeringen.
• 
  Rijden over de Zeelandbrug.
• 
  Zeelandbrug gezien vanaf Noord-Beveland.
• 
  Zeelandbrug gezien vanaf Schouwen-Duiveland.
• 
  Aanlegsteiger aan de noordkant van de Zeelandbrug.

• Deltawerken.com - Deltawerken Online over de Zeelandbrug (Tekst, Afbeeldingen, Video en 360 graden foto's van bouw en huidige situatie)
• hetgeluidvanzeeland.nl - Beluister het geluid van de Zeelandbrug
• Film over de bouw van de Zeelandbrug

Zie de categorie Zeelandbrug van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.