Woldendorp (dorp)
Woldendorp (Gronings: Wold'ndörp) is een dorp in de gemeente Delfzijl in de provincie Groningen in Nederland. Het telt 865 inwoners (2019).
Dorp in Nederland  | |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 53° 16′ NB, 7° 2′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 1,24 km² | ||
| Inwoners (BAG, 2019) | 865[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 3245 | ||
Detailkaart | |||
 | |||
| Woldendorp binnen de gemeente Delfzijl | |||
| |||
In de omgeving is veel agrarische bedrijvigheid. Door het dorp loopt de Internationale Dollardroute.
Geschiedenis
.JPG)
Woldendorp is van oorsprong een radiair wierdedorp. De oorsprong ervan ligt voor het begin van de jaartelling, maar de wierde is ook een tijdlang onbewoond geweest. Bij Woldendorp heeft zich in de loop van de tijd op de wegen naar de wierde enige lintbebouwing gevormd.
De wierde van Woldendorp dateert al uit de Romeinse tijd. In de middeleeuwen lag het dorp aan de achterzijde van de overwal langs de Eems, dicht bij het veengebied. De oudste benamingen zijn Waldmonathorp (1399), Waldemandorpe (1428) of Woltmendorp (1473, 'dorp van de woldmannen'). Met wold wordt veenmoeras aangeduid. Het kerspelzegel toont een kerk met een aangebouwde zadeldaktoren en een wapenschild met een borg erop. In de vijftiende eeuw had het dorp een borg (van de famuilie Rewelyng) en vormde het een afzonderlijke rechtstoel. In de directe omgeving bevonden zich meerdere steenhuizen, waaronder Oud- of Klein-Houwerda (aan de Hondshals bij De Knuif) en Huningaweer (1508: Huningaheerd).
De Hervormde kerk van Woldendorp is gebouwd aan het einde van de dertiende eeuw en is qua vorm een kruiskerk. Tijdens een restauratie zijn schilderingen uit de middeleeuwen op het gewelf aangetroffen en weer zichtbaar gemaakt. De kerkklok dateert uit 1375, de vrijstaande toren is in 1850 afgebroken, waarna de stenen voor wegverharding zijn gebruikt. In 1845 werd ook een gereformeerde gemeente gesticht in het dorp. In 1874 verrees een eerste gereformeerd kerkgebouw, dat in 1945 echter werd verwoest bij de bevrijding van Delfzijl. In 1949 kwam een nieuwe kerk gereed. Na de sluiting van deze kerk werd deze zwaar beschadigd door aardbevingen als gevolg van de gaswinning in Groningen en in 2017 werd daarop besloten tot aankoop van de kerk door de NAM om deze vervolgens af te breken.
Ten zuidoosten van Woldendorp werd in 1581 door Verdugo de Zwaagsterschans opgericht tegen Staatse invallen. In 1589 werd de schans veroverd door Willem Lodewijk en versterkt. Na 1600 is de schans langzaam vervallen tot deze in de 19e eeuw geheel verdween.[2]
Van 1919 tot 1948 liep door het dorp de stoomtramlijn Winschoten - Delfzijl van de Stoomtramweg-Maatschappij Oostelijk Groningen.
Woldendorp kwam aan het eind van de Tweede Wereldoorlog onder vuur te liggen. Canadese en Poolse troepen probeerde toen te voorkomen dat Duitse militairen via de Punt van Reide naar Duitsland vluchtten. Tientallen doden en meer dan honderd vernielde huizen vormden de oorlogsschade. Ook de monumentale kerk raakte zwaar beschadigd.
Van 1808 tot 1990 vormde Woldendorp met Wagenborgen, Termunten, Termunterzijl en Borgsweer de gemeente Termunten. In het voormalige gemeentehuis, dat in Woldendorp stond, is nu Hotel Wilhelmina gevestigd.
Geboren
- Jan Boven (1972), Nederlands wielrenner
Overleden
- Martin Zijlstra (1944-2014), politicus
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Plaatsen in de gemeente Delfzijl | | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Groningen: Steden en dorpen Nederland: Provincies · Gemeenten | ||||||||