Bevrijding van Delfzijl

De slag om Delfzijl is de laatste slag in Nederland in de Tweede Wereldoorlog en staat in de militaire geschiedenis ook bekend als Operation Canada.

Slag om Delfzijl
Onderdeel van de Tweede Wereldoorlog
Datum23 april - 2 mei 1945
LocatieDelfzijl
ResultaatCanadese overwinning
Strijdende partijen
5e Canadese Pantserdivisie Duitse Wehrmachtsoldaten
Leiders en commandanten
Majoor-Generaal Bertram Meryl (Bert) Hoffmeister Korvettenkapitän Dr. Werner Wolter
Verliezen
62 doden
180 gewonden		 onbekend

De slag begon op 23 april 1945 en eindigde 10 dagen later op 2 mei 1945. Verantwoordelijk voor de bevrijding was de 5e Canadese Pantserdivisie.

Achtergrond

Opmars naar Noord-Nederland
Canadese soldaten vechtend in Groningen

Op 28 maart 1945, na de slag om de Rijn, werd door Veldmaarschalk Montgomery de opdracht gegeven de resterende bezette provincies van Nederland te bevrijden. Voor deze taak werd het Canadese Eerste Leger aangewezen. Binnen deze legereenheid werd het 2e Canadese Legerkorps verantwoordelijk voor de bevrijding van het noorden van Nederland. Dit 2e Canadese Legerkorps bestond onder andere uit de 2e Canadese infanteriedivisie, de 3e Canadese infanteriedivisie, 2nd Armoured Brigade, 4th Canadian Armoured Division en 5th Canadian Armoured Division.

De 3e infanteriedivisie onder leiding van Majoor-Generaal Keefler bevrijdde onder andere Zutphen (8 april), Deventer (11 april), Zwolle (14 april) en trok vervolgens in noordwestelijke richting om Leeuwarden te ontzetten. Dit gelukte op 15 april 1945. Op 18 april 1945 werden de laatste stellingen van de Duitsers nabij Makkum veroverd.

Bevrijding van Groningen

De 2e infanteriedivisie onder leiding van Majoor-Generaal A.B. Matthews trok op naar het noorden met als doel de bevrijding van Groningen. Op 1 april werden de Duitsers verdreven uit Doetinchem. Vervolgens trokken de Canadezen over het Twentekanaal om Holten op 8 april te bevrijden. Op 11 april volgde Ommen. Assen werd bevrijd op 13 april, waarna de stad Groningen in beeld kwam. De slag om Groningen duurde 3 dagen en kostte het leven aan 40 Canadese soldaten.

Opmars naar Delfzijl

De opmars naar Delfzijl kon beginnen. Vanaf twee kanten rukten de Canadezen op om pocket Delfzijl te ontzetten. De Canadese 3e infanteriedivisie kreeg de opdracht om Emden in te nemen, waarbij hieraan parallel Delfzijl aangevallen moest worden door de 5e Canadese Pantserdivisie. Door de druk op Delfzijl op te voeren moest worden voorkomen dat Duitse troepen vluchtten naar Emden om alhier de stellingen te versterken en het de 3e Infanteriedivisie extra moeilijk te maken. Al met al was duidelijk dat Delfzijl voor beide partijen erg belangrijk was.

Pocket Delfzijl

De Duitse bezetter had zich stevig ingegraven in Delfzijl. Grote gebieden ten noorden van het Afwateringskanaal en ten zuiden van het Damsterdiep waren geïnundeerd door het openen van de zeesluizen. De Canadezen konden dus alleen via het zuiden (en zuidoosten) en via het noordwesten oprukken. In deze gebieden werden mijnenvelden, mitrailleurnesten, geschutsstellingen en onder andere tankgrachten, loopgraven, prikkeldraadversperringen en wegversperringen aangelegd om de opmars te vertragen en de havenstad te beschermen. De Duitsers hadden daarnaast een "outer perimeter" of buitenste verdedigingslinie gedefinieerd om aldaar de serieuze verdediging van Delfzijl ter hand te nemen. Deze lijn, bestaande uit een prikkeldraadversperring met loopgraven, liep grofweg van de Punt van Reide via Woldendorp, Wagenborgen, Meedhuizen, Appingedam, Jukwerd, Bierum en Hoogwatum naar de kust.

De slag

De slag kenmerkte zich door felle en langdurige gevechten. De Zak van Delfzijl (Delfzijl Pocket) was zwaar verdedigd en werd door de Duitsers dan ook als strategisch belangrijk gezien. Dit gold echter ook voor geallieerden. De haven kon, na de bevrijding, dienen als aanvoerhaven voor voedsel om de bevolking te bevoorraden na de hongerwinter 1944-1945. Daarnaast was Delfzijl van belang om Emden te veroveren. De vier kustbatterijen in en rond Delfzijl (in Nansum, Delfzijl (twee stuks aan noordwestzijde van de haven), Fiemel/Termunten en Dollart Süd/Carel Coenraadpolder) beschermden de haven van Emden en de Eems, waardoor deze Duitse haven in potentie bedreigend bleef voor de geallieerde opmars naar Noord-Nederland en Duitsland.

In totaal sneuvelden 62 Canadese militairen en raakten er 180 gewond. De verliezen aan Duitse zijde zijn onbekend.

Samenstelling 5e Pantserdivisie

De 5e Canadese legerdivisie bestond ten tijde van operation Canada uit de volgende legereenheden:

  • 5th Canadian Armoured Brigade
    • 2nd Armoured Regiment (Lord Strathcona's Horse (Royal Canadians))
    • 5th Amroured Brigade (8th Princess Louise's (New Brunswick) Hussars)
      Majoor-Generaal B.M. Hoffmeister in de koepel van een Sherman-tank, 23 mei 1944
    • 9th Armoured Regiment (The British Columbia Dragoons)
    • The Westminster Regiment
  • 11th Canadian Infantry Brigade
    • 11th Independent Machine Gun Company
    • The Perth Regiment
    • The Cape Breton Highlanders
    • The Irish Regiment of Canada
    • The Governor General's Horse Guards
  • Overige eenheden
    • 17th Field Regiment, RCA
    • 8th Field Regiment (Self-Propelled), RCA
    • 4th Anti-Tank Regiment, RCA
    • 5th Light Anti-Aircraft Regiment, RCA
    • 5th Canadian (Armoured) Divisional Signals

De commandant van de divisie was Majoor-Generaal Bertram Meryl (Bert) Hoffmeister (15 mei 1907 - 4 december 1999). Als dank voor zijn inzet tijdens de bevrijding van Nederland is Hoffmeister onderscheiden als Grootofficier in de Orde van Oranje Nassau.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.