Vissenaken

De ontdekking van allerlei Romeinse voorwerpen staaft dat Vissenaken oorspronkelijk een Romeinse nederzetting was. Het betreft onder meer een gouden muntstuk van Nero, een bronzen muntstuk van Claudius II Gothicus, een bronzen muntstuk van Trajanus, een bronzen muntstuk van keizer Domitianus en verder heel wat Gallo-Romeins aardewerk en zelfs restanten van een Romeinse woning uit de tweede of derde eeuw. Andere ontdekte voorwerpen (drie Merovingische wapens, Frankische vazen) getuigen van een Merovingische en Frankische nederzetting in Vissenaken.

De eerste die over Sint-Himelinus schreef was de augustijn Jan Gielemans, subprior van het Rooklooster in het Zoniënwoud bij Brussel. Dit was in 1476, oftewel 800 jaar later. Teruggekeerd van een reis naar Rome zou Himelijn, een pelgrim uit Ierland, in Vissenaken aangekomen zijn. Hij vroeg aan de dienstmeid van de pastoor om te drinken. Deze weigerde haar kruik, omdat er veel pest heerste, maar na veel aandringen van de Ierse pelgrim liet ze het toch toe. Bij de pastoor aangekomen was het water veranderd in wijn. Himelijn stierf drie dagen later anno 631 in de pastorie aan de pest. Zijn feestdag valt op 10 maart. De heilige Himelinus is overigens enkel in Vissenaken bekend.

De godsdienstoorlogen in de 16e eeuw waren rampzalig voor Vissenaken. Het Hageland, grensgebied tussen Brabant en het prinsbisdom Luik, werd voortdurend onder de voet gelopen door krijgsbendes, meestal huurlingen die uitsluitend van plundering leefden.

In 1568 betwistte Fernando Alvarez de Toledo, hertog van Alva, de toegang tot onze provincies aan Willem I, prins van Oranje. Na zijn doortocht door Tienen sloeg Alva op 21 oktober zijn tenten op te Vissenaken-Sint-Pieter. Het kampement zou er twee dagen blijven. Enkele jaren later, op 15 september 1576, vochten Spanjaarden en Staatse legers een dramatische veldslag uit in Vissenaken-Sint-Maarten. Het dorp, en ook de naburige gemeenten Bunsbeek en Sint-Margriete-Houtem werden door beide legers helemaal vernietigd. Al de inwoners hadden hun erf verlaten. Tien jaar lang zou het dorp onbewoond blijven. Het twaalfjarig bestand (1609-1621) onder de regering van de aartshertogen Albrecht en Isabella bracht tijdelijke rust, maar in 1625 trokken weer Franse, Hollandse en Spaanse troepen door Vissenaken die de inwoners verjoegen. In de Sint-Maartenskerk braken ze de vergulde ciborie in stukken en vernielden ze het tabernakel en de doopvont.

De in het jaar 1709 gehouden telling stelde de totale bevolking vast op een totaal van 350.