Spoorlijn Wenen - Salzburg

De spoorlijn Wenen - Salzburg, in Oostenrijk meestal Westbahn genoemd, loopt door de Oostenrijkse deelstaten Wenen, Neder-Oostenrijk, Opper-Oostenrijk en Salzburg. De spoorlijn bestaat uit een tweesporig oud traject en een tweesporig nieuw traject voor hogesnelheidstreinen. Het oude traject is 312,470 km lang en eindigt in Wenen op het kopstation Wien Westbahnhof. Het nieuwe traject is iets korter. De Westbahn is samen met de Südbahn een hoofdspoorlijn van de ÖBB, de grootste Oostenrijkse spoorwegmaatschappij.

Westbahn
Wenen - Salzburg
Totale lengte312,2 km
Spoorwijdte(normaalspoor) 1435 mm
Aangelegd doorKaiserin Elisabeth-Bahn
Geopend15 december 1858
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdja
Aantal sporen2
Baanvaksnelheid200 km/h
Beveiliging of treinbeïnvloedingIndusi
Treindienst doorÖBB
Westbahn[1]
Traject
Legenda
0,000 Wien Westbahnhof
(in het centrum van Wenen)
1,013 Wien Westbf Fbf
Vorortelinie
(van Wien Heiligenstadt)
2,553 Wien Penzing
Südbahn van Wien Hauptbahnhof
Stammstrecke van Wien Praterstern, Wien Floridsdorf
Wien Meidling
Pottendorfer Linie naar Ebenfurth, Wr.Neustadt
Südbahn naar Graz Hauptbahnhof
verbindingsspoor
Donauländebahn
Lainzer Tunnel Ostportal (L 12,8 km)
aansluiting Donaulände- bahn van Wien Zvbf
knooppunt Hetzendorf
5,846 Wien Hütteldorf
(Wenen)
oude Westbahn / spoor voor het lokale verkeer
Weichenhalle Portal
7,885 Wien Wolf in der Au
Lainzer Tunnel Westportal
nieuwe Westbahn vanaf Wien Meidling (in aanbouw)
9,143 Knooppunt Hadersdorf
nieuwe Westbahn naar Bf.Tullnerfeld(in aanbouw)
9,238 Wien Hadersdorf
Wienerwaldtunnel (Ost) (L 13,35 km) begin van de SFS
9,940 Wien Weidlingau
10,952 Purkersdorf Sanatorium
oude Westbahn / spoor voor het lokale verkeer
11,839 Unter Purkersdorf
12,889 Purkersdorf Gablitz
16,865 Unter Tullnerbach
19,970 Tullnerbach-Pressbaum
21,283 Pressbaum
22,532 Dürrwien
24,809 Rekawinkel
Rekawinkler Tunnel (307 m)
Kleiner Dürreberg Tunnel (247 m)
29,931 Eichgraben-Altlengbach
31,120 Hutten
32,334 Unter Oberndorf
Wienerwaldtunnel Westportal
34,300 Maria Anzbach
35,814 Hofstatt
36,865 Neulengbach Stadt
38,006 Neulengbach
38,006 Neulengbach
aansluiting bij Tullnerfeld voor de Tullnerfelder Bahn naar Tulln
opgebroken traject Tullnerfelder Bahn
Tullnerfelder Bahn van Tulln
aansluiting voor het werkverkeer
Tullnerfeld
Michelhausen
Tullnerfelder Bahn naar Herzogenburg
opgebroken traject Tullnerfelder Bahn
41,461 Ollersbach
43,558 Kirchstetten
49,076 Böheimkirchen
Atzenbrugger Tunnel (L 2.460 m)
Hankenfelder Tunnel (L 663 m)
Saladorfer Tunnel (L 729 m)
Reiserbergtunnel (L 1.370 m)
Stierschweiffeldtunnel(L 3.293 m)
Raingrubentunnel (L 2.775 m)
51,510 Schildberg ( opgeheven )
54,445 Pottenbrunn
Bf Tullnerfeld
55,400 Knooppunt Wagram
omleiding voor goederentreinen naar knooppunt Rohr
Tullnerfelder Bahn van Herzogenburg
60,563 St. Pölten Hbf (S40)
Leobersdorfer Bahn naar Leobersdorf
naar de Mariazellerbahn naar Mariazell
61,262 St. Pölten Fbf
63,271
67,346
Fehlerprofil (+75 m)
63,720 aftakking St. Pölten 1
67,806
67,611
Fehlerprofil (-195 m)
68,664 Prinzersdorf
70,831 Markersdorf an der Pielach
74,035 Groß Sierning
knooppunt Wagram
75,100 Knooppunt Rohr
76,946
76,951
Fehlerprofil (-5 m)
oude / nieuwe Westbahn (Umfahrung Loosdorf)
tunnel Rohr (258 m)
groentunnel 1 (250 m)
78,131 Loosdorf
Omleiding Melk
Wachbergtunnel 2 (1001 m)
Wachbergtunnel 1 (292 m)
Melker Tunnel (1845 m)
84,665 Melk
91,925
92,230
Fehlerprofil (-305 m)
93,914 Pöchlarn
Erlauftalbahn naar Kienberg-Gaming
(oud resp. nieuw traject)
Sittenbergtunnel (4692 m)
98,220 Krummnußbaum
102,632 Säusenstein
107,137 Ybbs an der Donau
nieuwe Westbahn (in aanbouw)
110,887 Neumarkt an der Ybbs-Karlsbach
113,607 Hubertendorf (opgeheven)
115,776
115,795
Fehlerprofil (-19 m)
117,076 Blindenmarkt
124,558 Amstetten
127,287 aansluiting Amstetten 11 naar Waidhofen an der Ybbs
131,146 Mauer-Öhling
135,595 Aschbach
140,180 Krenstetten-Biberbach
141,579
141,586
Fehlerprofil (-7 m)
(oud resp. nieuw traject)
144,245 St. Peter-Seitenstetten
Grüntunnel St. Peter (404 m)
147,900 St. Johann-Weistrach
147,979
147,982
Fehlerprofil (-3 m)
150,651 Haag
154,038 Stadt Haag
161,578
161,567
Fehlerprofil (+11 m)
Siebergtunnel (6480 m)
163,043
163,057
Fehlerprofil (-14 m)
Rudolfsbahn van Steyr, Kleinreifling
164,100 St. Valentin
165,840 St. Valentin-Ennskanalbrücke
166,180 (Omleiding Enns resp. oud traject)
Donauuferbahn - bocht bij Ennsdorf
167,736 aansluiting St. Valentin 11 naar Krems a.d. Donau
168,737 Ennsdorf
de Enns, grens tussen Neder-Oostenrijk en Opper-Oostenrijk
170,973 Enns
173,675 Asten-Fisching
175,640
176,378 Asten-St. Florian
178,030 Linz Pichling
179,513 aansluiting Asten-St. Florian 1
naar Linz Vbf Ost en Linz Stahlwerke
180,655 Linz Ebelsberg
182,349 Linz Kleinmünchen
naar Linz Vbf West
Summerauer Bahn naar České Budějovice, Tsjechië
188,074
188,125
Fehlerprofil (-51 m)
188,440 Linz Hbf
Pyhrnbahn naar Selzthal
Linzer Lokalbahn naar Neumarkt-Kallham
192,020 Leonding
195,902 Pasching
198,043 Hörsching
201,347 Oftering
aansluiting van Marchtrenk naar de Pyhrnbahn
206,185 Marchtrenk
208,811 aansluiting Marchtrenk 1 naar Traun
212,815 Wels Hbf
aftakking naar Passau, Duitsland
Almtalbahn
220,017 Gunskirchen
(omleiding Lambach resp. oud traject)
Tunnel Lambach (1410 m)
naar Vorchdorf-Eggenberg en naar Gmunden
226,109 Lambach
227,200
227,503
Fehlerprofil (-303 m)
227,633 Lambach Markt
230,330 Neukirchen bei Lambach
230,556 Haager Lies naar Haag am Hausruck
230,556 aansluiting Lambach 1 naar Haag am Hausruck
233,498 Breitenschützing
Römerbergtunnel 710 m
236,662
236,940
Fehlerprofil (-278 m)
237,442 Schwanenstadt
Salzkammergutbahn naar Ried im Innkreis
243,292 Attnang-Puchheim
Salzkammergutbahn naar Stainaar-Irdning
247,966 Vöcklabruck
250,233 aansluiting Vöcklabruck 1 naar Kammer-Schörfling
252,182
252,200
Fehlerprofil (-18 m)
253,317 Timelkam
257,090 Neukirchen-Gampern
259,723 Redl-Zipf
264,050 Vöcklamarkt
268,785 Frankenmarkt
275,637 Pöndorf
278,440 Ederbauer
281,916 Oberhofen-Zell am Moos
285,216 Straßwalchen
Mattigtalbahn van Braunau am Inn
287,427 Steindorf bij Straßwalchen
289,174 Neumarkt-Köstendorf
293,807 Weng
296,136 Wallersee
299,445 Seekirchen am Wallersee
Seekirchen Süd (gepland)
302,782 Eugendorf
305,538 Hallwang-Elixhausen
309,933 Salzburg Kasern
Salzburg-Tiroler-Bahn naar Wörgl
310,880 Hallwang-Elixhausen naar Salzburg Gnigl Vbf
naar SLB naar Salzburg Itzling Vbf
312,470
0,777
0,000 Salzburg Hbf
spoorlijn naar München, Duitsland

De oude Westbahn

De oude Westbahn is vanaf 1858 aangelegd door de k.k. priviligierte Kaiserin Elisabeth-Bahn. Ze wordt geëxploiteerd door de ÖBB. Ze heeft normaalspoor en is dubbelsporig geëlektificeerd. De maximale toegestane snelheid is nu 200 km per uur. Op een enkel traject heeft een trein bij een proef wel een snelheid 300 km per uur gehaald. De bovenleiding heeft een wisselspanning van 15 kV, met een frequentie van 16,7 Hz.

De Westbahn wordt gebruikt door lokaal Oostenrijks treinverkeer, intercity's (IC) en door internationale treinen uit Duitsland (o.a. ICE-treinen), Italië, Zwitserland, Frankrijk, België of Nederland naar Wenen of verder naar bijvoorbeeld Budapest of Warschau. Internationale treinen stoppen veelal in Linz, Amstetten, St. Pölten en in Hütteldorf, Wenen.

Treinen naar Budapest en Warschau rijden van station Westbahnhof via een boog door naar station Meidling in Wenen. Omdat station Westbahnhof een kopstation is, verandert de trein van rijrichting. De bedoeling is dat het op 9 december 2012 gedeeltelijk geopende station "Wien Hauptbahnhof" aan de Südtirolerplatz later deze functie van station Meidling overneemt en het eerste centrale station van Wenen wordt. Vanaf station "Wien Hauptbahnhof" rijden nu alleen nog lokale treinen en de trein naar Bratislava.

De nieuwe Westbahn

Tussen Wenen en Linz wordt de Westbahn tot vier sporen uitgebouwd. Daarbij gaat het om een tweede dubbelsporige, gedeeltelijk onafhankelijke traject dat tot 2015 gereed zal zijn. Tussen Wenen en St. Pölten is daarvoor een hogesnelheidslijn aangelegd waar tot 230 km per uur gereden kan worden, en ook op andere deeltrajecten wordt deze snelheid bereikt. De nieuwe Westbahn wordt onder andere gebruikt door Railjet-treinen en treinen van de sinds december 2012 opererende Westbahn GmbH.

Samen met een nieuwe tunnel in het westen van Wenen doen vanaf 2014 de meeste langeafstandstreinen niet meer het station Westbahnhof aandoen maar het nieuwe station Wien Hauptbahnhof. Station Wien Meidling vervult de functie als halte voor langeafstandtreinen die van de Westbahn naar Boedapest doorrijden. Ook andere belangrijke stations langs de Westbahn zoals St. Pölten, Linz en Salzburg worden of zijn al verbouwd.

Verbindingen in Wenen

Op het Weense station Hütteldorf kan overgestapt worden op de Weense metrolijn U4 en op de lijnen S2, S3, S15, S45 en S50 van de S-Bahn. Op het Westbahnhof van Wenen kunnen passagiers overstappen op de metrolijnen U3 en U6 en de S-lijn S50. Ook rijden er bij beide stations trams en bussen.

Geschiedenis

Hermann Dietrich Lindheim op een lithografie van Josef Kriehuber uit 1852.

In 1851 werd tussen het toenmalige koninkrijk Beieren en het toenmalige keizerrijk Oostenrijk een verdrag gesloten voor de bouw van een spoorlijn tussen Wenen en München. Het spoor werd aangelegd en later geëxploiteerd door de k.k. priviligierte Kaiserin Elisabeth-Bahn onder Hermann Dietrich Lindheim. Het traject tussen Linz en het station Westbahnhof in Wenen werd op 15 december 1858 geopend. Het spoor was op 1 augustus 1860 uitgebreid tot Salzburg. Een paar weken voor de opening was het al door keizerin Elisabeth (bekend onder de bijnaam Sisi) gebruikt om op vakantie te gaan bij haar vader in München. Op 12 augustus 1860 was het laatste stuk naar München af en werd de spoorlijn geopend in aanwezigheid van koning Maximiliaan II van Beieren en keizer Frans Jozef I, de man van keizerin Elisabeth. De reistijd was aanvankelijk negen uur. In 1861 was Passau ook met Linz verbonden via Wels en in 1872 Budweis via St. Valentin–Summerau. In 1884 werd de k.k. priviligierte Kaiserin Elisabeth-Bahn genationaliseerd. In 1901 was de spoorlijn tweesporig gemaakt. Na de Eerste Wereldoorlog begon men vanuit het westen met de aanleg van de elektrische bovenleiding. Op 19 december 1952 was men klaar met laatste stuk.

Het voormalige traject Linz-Budweis

Tussen Linz en Budweis in Bohemen (tegenwoordig in de Republiek Tsjechië) liep vanaf 1832 een paardenspoorlijn van de k.k. privilegierte Erste Eisenbahngesellschaft. In 1857 werd die spoorlijn overgenomen door de k.k. priviligierte Kaiserin Elisabeth-Bahn. Hij moest omgebouwd worden om hem geschikt te maken voor locomotieven. Hoewel het spoor wel aangepast werd voor locomotieven, besloot men het toch een paardenspoorlijn te laten. De treinen met locotieven reden over de Summerauerbahn. Na de Eerste Wereldoorlog verloor de spoorlijn naar Budweis (Tsjechisch: České Budějovice) aan economische betekenis. Dit kwam doordat de toen geschapen landen Tsjechoslowakije en Oostenrijk politiek en economisch gescheiden werden met tolmuren ertussen. Na de Tweede Wereldoorlog werd het oude traject Linz-Budweis helemaal niet meer gebruikt. De voormalige spoorlijn is door gras overgroeid en is nauwelijks nog terug te vinden in het landschap. De Summerauerbahn is wel in gebruik.

Literatuur

  • Eisenbahnatlas Österreich. Schweers + Wall, Aachen 2005, ISBN 3-89494-128-6.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.