Slee

Met een slede wordt de deksteen van een graf naar een begraafplaats boven op de heuvel gesleept, West-Soemba, 1930, Tropenmuseum.

Traditionele personenslede in Funchal, Madeira (1934)

Rusland, rendierslee, ca. 1900

Historia de gentibus septentrionalibus; Olaus Magnus, 1555

Een slee op het Baikalmeer, ca. 1890

Afbeelding uitDas festliche Jahr in Sitten, Gebräuchen und Festen der germanischen Völker, 1863

Het gebruik van sleden behoort tot de oudste manieren waarop mensen hun lasten hebben voortbewogen. Lang voor de uitvinding van het wiel gebruikten nomadische stammen in Siberië en Lapland deze methode om zich te verplaatsen. Ook door prairie-indianen werd lange tijd een dergelijke methode gebruikt om hun bezittingen naar een andere plek te verslepen. Er wordt van uitgegaan dat de neanderthalers geen sleden konden maken en hierdoor beperkt waren in hun mogelijkheden.[1]

In grote steden bestond in de 19e eeuw een bepaald type koetsjes zonder wielen, die "sleepkoetsjes" werden genoemd. De glijders van een sleepwagen ('hyproslee'), die in grote steden werden gebruikt voor het vervoer van lasten zoals biervaten werden met vettige lappen glad gehouden.

De eenvoudige slee is een geliefd kinderspeeltuig in de winter. Het kind laat zich trekken door een ander of glijdt van een heuvel af (dit wordt gerekend tot het kinderspel).

In Duitse berggebieden (Eifel, Zwarte Woud, Harz) bestaat een vorm van zomerrecreatie met sleden: men kan in het gebergte de helling bestijgen en vervolgens weer afdalen met een rodelbaan (Duits:Sommerrodelbahn).

In skigebieden in diverse Alpenlanden kunnen tochten per arrenslee worden gemaakt als toeristische attractie. Dit soort slede wordt in Duitsland soms een "sociable" genoemd. Omdat deze sleden snel maar vrijwel geruisloos over de sneeuw voortbewegen, zijn de gebruikte paardentuigen meestal voorzien van een riem met belletjes, zodat wandelaars op tijd uit de weg kunnen gaan. Noord-Amerikaanse arrensleden zijn vaak stuurbaar doordat ze met twee paar glijders uitgerust zijn.

Een naam voor een Friese tweepersoonsslede die veelal dat door een Fries paard wordt getrokken is arrentikker.

Er bestaan verschillende typen sleden:

• kaakslee - primitieve slede, gemaakt van een paardenkaak
• arrenslee - recreatieve slee
• bobslee - wedstrijdslee
• hondenslee - voortbewogen door poolhonden (Groenland)
• prikslee of ijsslee - recreatieve 'wedstrijdslee'
• rendierslee (Lapland, Siberië)
• stepslee of ijsstep (Lapland)
• zomerslee - bobslee (Duitsland)

• 
  Canada, Inuit-sleden
• 
  Canada; hondenslee met huskys
• 
  Davos, bobslee
• 
  Een slee uitgerust om over het ijs te zeilen. Een foto van de expeditie met een poolschip naar de Noordpool van 24 juni 1893 tot 13 augustus 1896.

Het woord "slede" wordt ook in de machinebouw gebruikt, waarbij het een inrichting betreft waardoor een bepaald onderdeel in een rechte lijn kan verschuiven. Men vindt een slede bijvoorbeeld bij een draaibank, waar het werkstuk moet kunnen verschuiven. Ook een cd-speler heeft een slede, waarlangs de houder met de cd naar binnen of naar buiten kan worden geschoven.

• Een limousine wordt soms ook wel een slee genoemd.
• De Engelse woorden sleigh en sledge zijn verbasterde leenwoorden uit het Nederlands.

Zie de categorie Sleds van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.