Sigaret

De sigaret is waarschijnlijk ontstaan in Zuid-Amerika. In Europa werd ze populair na de Krimoorlog (1854-1856).[1][2] Soldaten brachten sigaretten uit Zuidoost-Europa en het Midden-Oosten mee naar West-Europa. Vanaf 1880 kwam de productie in Amerika tot een doorbraak nadat James Bonsack de eerste sigarettenmachine uitvond. Deze kon 200 sigaretten per minuut produceren. Ook later waren het soldaten die het gebruik van sigaretten verspreidden: Amerikaanse en Britse soldaten deelden tijdens en na de Eerste en de Tweede Wereldoorlog sigaretten uit aan de bevolking. Sigaretten maakten deel uit van het soldatenrantsoen. Na 1944 nam de populariteit van de sigaar in Europa geleidelijk af, hij werd voor een belangrijk deel verdrongen door de sigaret.

Behalve teer (veroorzaker van de rokershoest), nicotine (de verslavende stof in tabaksrook die onder andere hoge bloeddruk veroorzaakt, en beschadiging en vernauwing van de bloedvaten) en koolmonoxide (zorgt voor een slechtere lichamelijke conditie) zitten er in tabaksrook minimaal 40 andere giftige tot zeer giftige stoffen. Het betreft onder andere nitrosaminen, formaldehyde, arseen, cyanide, aceton, ammoniak, azijnzuur, DDT en benzeen.

Statistische onderzoeken wijzen uit dat roken (mede)verantwoordelijk is voor een groot aantal sterfgevallen. Ziekten die door roken worden bevorderd zijn onder meer ziekten van hart (hartinfarct) en bloedvaten (atherosclerose), ziekten van de luchtwegen (COPD), mondaandoeningen (parodontitis) en kanker (onder meer mondkanker, keelkanker, longkanker, teelbalkanker), beroerte (cerebrovasculair accident), longemfyseem, longontsteking, ziekte van Graves, rugklachten, oorklachten, en etalagebenen. Tevens geeft roken een verhoogde kans op impotentie, erectiestoornissen, beschadiging van de zaadcellen, beschadiging van de eicel, miskraam (kans is 1,5 à 3x zo groot), wiegendood bij baby's, een lager geboortegewicht van pasgeboren baby's, allergische klachten bij kinderen, onvruchtbaarheid, maculadegeneratie, verandering van de gebitskleur (bruine tanden), onfrisse adem, kleurverandering van de handen (vooral de vingers), voortijdige veroudering van de huid (rimpels), verhoogde kans op haaruitval en een minder goede algehele lichamelijke conditie.

Een rokershoest ontstaat als iemand langdurig (fors) rookt. De teer die de longen binnenkomt als er een trekje aan een tabaksproduct wordt genomen (bijvoorbeeld een sigaret), zet zich vast op het longweefsel. In de longen bevindt zich een enorm aantal trilhaartjes. Deze trilhaartjes hebben als taak het uit de longen drijven van met afval vervuild slijm. Zonder deze trilhaartjes hoopt zich allemaal vuil op in de longen.

Nicotine, teer en veel andere stoffen die vrijkomen bij het verbranden van tabak, komen de longen binnen. De agressieve gassen uit tabaksrook dringen door de natuurlijke slijmlaag van de longen door. Deze stoffen tasten de cellen aan; de cellen sterven af. Gevolg is dat vele witte bloedcellen komen helpen om de cellen weer op te bouwen. Bij mensen die veel roken komen er geen normale cellen terug, maar nemen slijmproducerende cellen de lege plaatsen in. Deze produceren zeer veel slijm, waardoor de vervuiling in de longen meegenomen kan worden. De hoeveelheid slijm is echter te groot voor de trilharen; deze kunnen het niet meer aan en raken verlamd. Ook nicotine zorgt ervoor dat de trilharen verlamd raken.

De trilharen voeren het slijm met vuil niet meer af; ze zijn immers verlamd en doen bijna niks meer. De hoeveelheid slijm kan nu alleen nog maar afgevoerd worden door het hoesten, de 'rokershoest'. Vooral 's ochtends hebben rokers er last van: de trilhaartjes die hun werk nog enigszins hebben kunnen doen zijn erin geslaagd een deel van het slijm naar boven te brengen. Dit slijm is klaar om uitgehoest te worden. Veel rokers zullen daarom ook 's ochtends moeten hoesten, meer dan overdag het geval is. Elke keer dat er gehoest wordt, neemt de elasticiteit van het longweefsel af. Op een gegeven moment is de rek bijna volledig uit het weefsel. Deze ziekte heet longemfyseem en kan ernstig invaliderend zijn wanneer er niet gestopt wordt met roken.

In Nederland sterven er jaarlijks ruim 20.000 mensen aan de gevolgen van roken.[3] De helft hiervan (ruim 10.000) sterft door longkanker.[4] Het roken van (filter)sigaretten verhoogt de kans op tal van ziekten en aandoeningen, zoals hart- en vaatziekten, verschillende vormen van kanker en parodontitis. Het al dan niet aanwezig zijn van een filter aan het mondstuk heeft geen effect op de gezondheidsrisico's.[5] Verder worden er ook meerdere radioactieve stoffen (waaronder polonium-210) geïnhaleerd bij het roken van een sigaret of tabak.[6] Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie WHO (2011) is roken de meest te vermijden doodsoorzaak.[7] Door de gevolgen van actief en/of passief roken sterven per jaar rond de 6 miljoen wereldburgers (dit is 0,1% van de totale wereldbevolking).[8][9] Het WHO schat dat er wereldwijd per jaar 1,3 miljoen mensen sterven aan longkanker, 90 procent hiervan door de gevolgen van het roken.[6]

Een verouderde, niet vergrendelde sigarettenautomaat in het Nederlands Openluchtmuseum

Sigaretten worden verkocht in pakjes met verschillende hoeveelheden. Een slof sigaretten bestaat meestal uit tien pakjes. Uit een pakje shag van 42,5 gram kunnen 35-45 sigaretten, afhankelijk van de hoeveelheid gebruikte tabak, gerold worden. Deze worden met de hand gemaakt met behulp van een dun papiertje, in Nederland een vloeitje, in Vlaanderen ook wel een blaadje genoemd. De in België en Nederland verkochte pakjes zijn hersluitbaar, in veel andere landen (o.a. de Verenigde Staten), zijn ook zogeheten softpacks meer voorkomend; daarbij moet de gebruiker het pakje open krabben en kan het daarna niet meer sluiten.

In 2017 werden er wereldwijd zo'n 5.400 miljard sigaretten geconsumeerd, met een waarde van 700 miljard dollar.[10] De Volksrepubliek China is verreweg de grootste markt, goed voor meer dan 40% van de wereldwijde consumptie. De hele Chinese markt is bijna uitsluitend in handen van een staatsmonopolie. Indonesië, Rusland, de Verenigde Staten en Japan zijn de volgende vier grootste markten.[10]

Per hoofd van de bevolking, ouder dan 15 jaar, werden in Rusland gemiddeld 2295 sigaretten gerookt in 2016.[11] Alleen in België werd nog meer gerookt, gemiddeld zo'n 2441 stuks per jaar. In de grootste sigarettenmarkt ter wereld, de Volksrepubliek China, lag de consumptie op 2043 stuks. Japan nam een tussenpositie in met 1583 stuks en ook Nederland met 1460 stuks. In de Verenigde Staten werden gemiddeld 1017 sigaretten gerookt en in het Verenigd Koninkrijk, een land met een relatief hoge prijs, 828 stuks.

Buiten China is de sigarettenindustrie in handen van een beperkt aantal spelers. De vier grootste aanbieders van sigaretten hebben tezamen zo'n 65% van de markt.[10] Door de dalende verkopen is al decennia lang een concentratietendens merkbaar. Kleine tabaksproducenten worden overgenomen door grotere spelers en vervolgens worden de kosten verlaagd door merken uit de handel te nemen en fabrieken te sluiten. In 2015 waren de vier grootste aanbieders als volgt:

Volgens critici voegt de tabaksindustrie stoffen toe aan sigaretten die deze extra verslavend zouden maken en zouden metingen kunnen worden gemanipuleerd om een gewenste schijnbare uitkomst aan schadelijke stoffen te bereiken die dan zou voldoen aan de wettelijke normen. Hiervoor werd de term sjoemelsigaret bedacht. Onderzoeksjournalist Joop Bouma stelde in 2019 in het boek De sjoemelsigaret aan de kaak hoe de tabaksindustrie in Nederland, "geholpen door zwak overheidsbeleid en bange gezondheidsfondsen" een machtspositie verwierf en behield. [12] [13] [14] [15]

• Shag
• Zelfdovende sigaret
• Neutrale verpakking
• Overzicht van tabaksmerken

Zie de categorie Cigarettes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.