British American Tobacco

De voornaamste producten van het bedrijf zijn sigaretten en shag. In 2015 verkocht BAT 663 miljard sigaretten.

Internationale merknamen van BAT zijn onder andere:

• Lucky Strike
• Pall Mall
• HB
• GladStone
• Benson & Hedges
• Caballero
• Kent
• Peter Stuyvesant
• Dunhill
• Vogue

Niet al deze merken zijn in de hele wereld eigendom van BAT. In een aantal gevallen heeft het bedrijf alleen in bepaalde landen of regio's het recht om bepaalde merknamen te voeren.

Naast de internationale merken kent BAT ook vele lokale merken. In Nederland betreft dat bijvoorbeeld de producten van Theodorus Niemeyer, zoals Javaanse Jongens, Gruno en Samson. In België zijn dit onder andere Tigra, Boule d'Or, Ajja, Belga en Belgam.

Het bedrijf werd opgericht in 1902, toen het Britse Imperial Tobacco Company (ITC) en het Amerikaanse American Tobacco Company (ATC) een joint venture overeenkwamen.[2] De beide moederbedrijven spraken af om niet te concurreren op elkaars thuismarkten en om de geregistreerde merknamen, buitenlandse activiteiten en internationale dochterondernemingen onder te brengen in het gezamenlijke bedrijf. James 'Buck' Duke werd benoemd als eerste directeur.[3] De joint venture had een wereldwijd bereik, exclusief het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Deze markten bleven van de respectievelijke moedermaatschappijen.

In 1911 verkocht de Amerikaanse moeder ATC haar aandeel in het bedrijf en ook het Britse ITC verkleinde zijn belang in de loop der jaren. In 1980 verkocht ze het laatste belang in het bedrijf.[3]

In 1976 werd de structuur van het bedrijf grondig herzien. Alle activiteiten werden ondergebracht in een nieuwe houdstermaatschappij: B.A.T. Industries (BAT). Deze nieuwe holding werd in 1994 eigenaar van het originele moederbedrijf ATC. Hierdoor kwamen ook merken als Lucky Strike en Pall Mall in bezit van BAT. Deze overname werd beïnvloed door rechtszaken tegen ATC, maar kwam met hulp van reorganisaties toch rond.[4] Twee jaar later was BAT de grootste tabaksfabrikant ter wereld met een productie van meer dan 500 miljard sigaretten per jaar.

Begin jaren tachtig startte het bedrijf een programma om de activiteiten te diversificeren. Naast de productie, handel en verkoop van tabak en tabaksproducten werd BAT ook een belangrijke aanbieder van financiële diensten. Tussen 1984 en 1998 maakten bedrijven als Eagle Star, Allied Dunbar en Farmers Group, Inc. onderdeel uit van het conglomeraat. Rond 1996 werden al deze financiële diensten ondergebracht in British American Financial Services (BAFS). In 1998 werden deze activiteiten verkocht aan Zurich Insurance Group.

De val van het communisme in Oost-Europa en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie opende nieuwe markten voor BAT in Centraal- en Oost-Europa. In 1992 nam BAT de Hongaarse tabaksfabrikant Pecsi Dohanygyar over en andere acquisities en joint ventures volgden in, onder meer, Rusland, Roemenië en Oekraïne.

De volgende grote stap kwam in 1999 door overname van Rothmans International,[5] en daarmee kwam de Nederlandse Koninklijke Theodorus Niemeyer BV in handen van BAT. In 2012 ging BAT een joint venture aan met China National Tobacco Company, wat resulteerde in CTBAT International Co. Ltd., met zetel in Hongkong.[6] CTBAT verkreeg wereldwijd de rechten op het merk State Express 555 en de rechten buiten China op het merk Shuang Xi.[7]

In oktober 2016 bracht BAT een bod uit op het deel van de Amerikaanse branchegenoot Reynolds dat het nog niet bezit.[8] BAT is bereid US$ 47 miljard te betalen voor de resterende 58% van de aandelen Reynolds. BAT heeft al sinds 2004 een belang in zijn Amerikaanse sectorgenoot en had vlak voor het bod al 42% van de aandelen in handen. In juli 2017 werd de transactie succesvol afgerond en werd daarmee de grootste beursgenoteerde tabaksonderneming gemeten in netto-omzet.

In september 2019 maakte BAT bekend 2300 banen te schrappen voor het einde van het jaar.[9] BAT kampt met teruglopende verkopen en toenemende concurrentie. Verder wordt de regelgeving voor alternatieve (rook)producten steeds strikter. BAT wil met de kostenbesparing geld vrijmaken voor investeringen in rookalternatieven zoals 'vapen' (dampen), waarbij een nicotinehoudende vloeistof wordt verdampt, al dan niet met een smaakje.[9] In dezelfde maand legde de Nederlandse Belastingdienst een naheffing op van 1 miljard euro aan BAT wegens vermeende belastingontwijking tussen 2003 en 2016.[10] Een deel van de wereldwijde inkomsten van BAT stroomt al jaren via een Nederlandse holding, gevestigd in Amstelveen. Door oneigenlijke toepassing van interne verrekenprijzen zou BAT belasting hebben ontweken iets wat het bedrijf tegenspreekt.[10]

Pakje Lucky Strike met duidelijke waarschuwing

Als gevolg van het toenemende ontmoedigingsbeleid van de meeste overheden in de wereld kunnen bedrijven in deze industrietak slechts onder strikte voorwaarden adverteren. Bij reclame-uitingen moeten fabrikanten meestal duidelijk vermelden dat er zeer grote bezwaren kleven aan roken. Ook moet in steeds meer landen een prominente vermelding op de verpakking gedrukt worden over de gevaren van tabak.

In Europa zijn er ook strikte regels voor promotie van tabak. Zo is het bijvoorbeeld niet meer toegestaan om advertenties gericht op jongeren te maken of tabaksproducten te promoten bij sportevenementen.[11] BAT was bijvoorbeeld sponsor van grote crickettoernooien en was ook prominent aanwezig in de Formule 1 met het team British American Racing of BAR. Door Europese regelgeving in 2005 werd ook deze laatste sportsponsoring onmogelijk gemaakt. Het BAR F1-team werd verkocht aan Honda en in 2006 was het laatste jaar dat de sportwagens rondreden met Lucky Strike-reclame.

In de door het BAT-concern overgenomen sigarettenfabriek te Zevenaar bevond zich een bijzondere kunstverzameling, de BATartventure Collection.

Net als alle tabaksfabrikanten wordt BAT beschuldigd van misleiding van haar klanten. Zo zou het bedrijf al geruime tijd hebben geweten dat de aanduiding Light op zijn minst misleidend was en ten onrechte de suggestie wekte dat dergelijke sigaretten minder ongezond zouden zijn.[12]

Een BBC-programma onthulde daarnaast dat het bedrijf zijn eigen beleidsregels schond. Zo zou het bedrijf in Afrika gericht jeugdigen aansporen te gaan roken.[13]

Het British Medical Journal heeft gedocumenteerd hoe onder druk van BAT de tabakswetgeving van Oezbekistan werd aangepast waardoor restricties op roken werden afgezwakt of verwijderd.[14]

Zie de categorie British American Tobacco van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.