COPD

COPD is een afkorting van de Engelse term chronic obstructive pulmonary disease, een chronisch obstructieve longziekte (er is dus een aanhoudende obstructie (vernauwing) in de longen). Het is een verzamelnaam voor de longaandoeningen chronische bronchitis en longemfyseem. Vroeger vielen deze aandoeningen samen met astma onder de verzamelnaam “CARA”, maar deze term wordt officieel niet meer gebruikt.

Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht.
Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts.
COPD
Chronic obstructive pulmonary disease
COPD in vergelijking met een gezonde long (healthy)
Classificatie
LichaamsdeelAdemhalingsstelsel
Beschrijving
DuurChronisch
Coderingen
ICD-10J41-42/J44
ICD-9496
OMIM606963
DiseasesDB2672
MedlinePlus000091
eMedicinemed/373
Portaal    Geneeskunde

Bij een longaanval of exacerbatie worden de klachten plotseling erger.

Epidemiologie

De prevalentie van COPD in Nederland is 20 op de 1000 (wat neerkomt op 320.000 COPD-patiënten). De incidentie van COPD is 2 per 1000 per jaar in Nederland.[1] Jaarlijks sterven er ongeveer 6000 mensen aan COPD, dit is zo’n 4% van het totaal aantal sterfgevallen in Nederland. Hiermee behoort COPD tot de ziekten met de hoogste sterfte.[2]

Oorzaken

Bij chronische bronchitis zijn de oorzaken vaak ontstekingsprocessen in de kleine luchtwegen, de bronchioli. De bronchusklieren zijn vergroot waardoor overmatig veel slijm wordt geproduceerd. Die ontstaat door littekenvorming in de wand, het gladde spierweefsel, van de bronchiën. Door het overtollige slijm zwellen de slijmvliezen op waardoor een gedeeltelijke obstructie van de luchtwegen ontstaat.

Bij een emfyseem is de wand van de longblaasjes beschadigd. De longblaasjes zijn in trosjes met de kleine luchtwegen (bronchioli) verbonden en hebben een stugge structuur die de luchtwegen open houden. Verliezen de bronchiolen echter hun stevigheid door de beschadigingen, dan zakken deze tijdens de uitademing in elkaar. De luchtblaasjes van de longen (alveoli) worden steeds verder uitgerekt waardoor een structureel blijvende schade ontstaat.

De belangrijkste risicofactor voor COPD is het roken van tabak. In ongeveer 85% van de gevallen wordt COPD veroorzaakt door roken.[3] Hoe dit proces precies verloopt is nog niet bekend. Uiteindelijk krijgt 10-20% van de rokers COPD. Het is niet voorspelbaar wie COPD krijgt. Hoe meer en hoe langer men gerookt heeft, hoe groter de kans op COPD. De meeste COPD-patiënten zijn ouder dan 40 jaar.

Naast roken zijn er nog andere mogelijke oorzaken van COPD. Bij ongeveer 15% van de mensen met COPD speelt langdurige blootstelling aan kleine stofdeeltjes tijdens het werk een rol (onder andere door meeroken en fijnstof). Ook kan een aangeboren enzymgebrek de oorzaak zijn van COPD. Volgens schatting hebben in Nederland tussen de 5.000 en 10.000 mensen (±2% van alle COPD'ers) deze erfelijke vorm van longemfyseem alfa-1-antitrypsinedeficiëntie.[4]

Symptomen en diagnose

In de beginfase van COPD is er vooral sprake van een toename van slijmvorming en hoesten. Wanneer de ziekte voortschrijdt, raakt de structuur van de longen beschadigd en neemt de inhoud van de longen af. Bij ernstig COPD kan hierdoor, en door een afname van de kracht van ademspieren, de longfunctie met meer dan de helft verminderen. Een belangrijke klacht daarbij is kortademigheid: in eerste instantie alleen bij inspanning en in een ernstiger stadium continu.

Symptomen

Bij COPD heeft men vooral last van chronische benauwdheid/kortademigheid, chronisch (continu) hoesten, het welbekende rokerskuchje, en overmatige slijmproductie. Bij sommige patiënten verloopt de ziekte mild, bij anderen kan er sprake zijn van een snel verergerend beeld. Soms wordt de patiënt zo benauwd, dat de dagelijkse bezigheden als aankleden en een stukje lopen bijna onmogelijk worden. De ziekte kan daardoor ernstig invaliderend zijn.

Longaanval (exacerbatie)

Tevens hebben patiënten met COPD regelmatig longaanvallen (exacerbaties). Deze worden veroorzaakt door infecties en hyperinflatie[5][6]. Ze gaan gepaard met kortademigheid, angst en mensen kunnen eraan overlijden.[7] Een longaanval wordt meestal behandeld met inhalatiemedicatie via een vernevelaar of inhalator en ontstekingsremmers.[8]

Diagnose

De diagnose COPD kan gesteld worden door het doen van een longfunctietest door middel van spirometrie en eventueel het maken van een CT-scan.

Behandeling

De aandoeningen die COPD veroorzaken kunnen niet genezen worden. De behandeling richt zich dus op het verminderen van de klachten en het voorkomen van verslechtering.

Het beste medicijn is stoppen met roken - indien de patiënt rookt. Zolang patiënten blijven roken zal de ziekte verergeren. Door te stoppen met roken kan de versnelde afbraak van de longen en longfunctie geremd worden.

Daarnaast kunnen de symptomen worden verlicht: slijmoplossers om het ophoesten van slijm te vergemakkelijken, luchtwegverwijders die de luchtwegen wat wijder maken, antibiotica om infecties te bestrijden en corticosteroïden om ontstekingen te voorkomen. Luchtwegverwijders worden vaak via een inhalator of een vernevelaar ingenomen.[8] Ook het onder begeleiding sporten kan soms verbetering brengen voor COPD-patiënten. Er zijn daardoor in Nederland steeds meer fitnesscentra die dergelijke faciliteiten bieden aan COPD-patiënten.

In sommige gevallen kan longvolumereductie helpen, dit werkt echter alleen bij een kleine groep patiënten.[9]

Het belang van bewegingstherapie en andere aanpassingen in levensstijl, zoals begeleiding bij het stoppen met roken en voedingstherapie wordt steeds meer ingezien. Begeleiding bij het stoppen met roken is de meest werkzame behandeling van COPD en kan het voortschrijden van de ziekte doorbreken. Bewegingstherapie, en bij ernstig COPD ook training van ademspieren (ademspiertraining ofwel inspiratory muscle training), zijn belangrijk voor behouden of verbeteren van de conditie. Voedingstherapie, in combinatie met bewegingstherapie, helpt de neerwaartse spiraal van energietekort en ondervoeding te doorbreken.

Zie ook

Bronnen
  1. Smeele IJM, Van Weel C, Van Schayck CP, Van der Molen T, Thoonen B, Schermer T, et al. NHG-Standaard COPD. Huisarts Wet 2007;50(8);362-79.
  2. Boezen HM, Postma DS, Smit HA. COPD samengevat Volksgezondheid Toekomst Verkenning, Nationaal Kompas Volksgezondheid. RIVM Bilthoven, 2007.
  3. Wat zijn de gezondheidsgevolgen van roken?
  4. (de) Biedermann A, Köhnlein T Alpha-1-Antitrypsin-Mangel – eine versteckte Ursache der COPD: Überblick über Pathogenese, Diagnostik, Klinik und Therapie Deutsches Aerzteblatt, 2006, 103 (26)
  5. Static and dynamic hyperinflation during severe acute exacerbations of chronic obstructive pulmonary disease Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018 Apr 18;13:1269-1277. DOI:10.2147/COPD.S154878, eCollection 2018
  6. Functional respiratory imaging: heterogeneity of acute exacerbations of COPD Wouter H van Geffen et al., Int J Chron Obstruct Pulmon Dis. 2018 May DOI:10.2147/COPD.S152463
  7. Wouter H. van Geffen, Dirk-Jan Slebos, Huib A.M. Kerstjens (2015) . Hyperinflation in COPD exacerbations. The Lancet Respiratory Medicine 3 (12): e43-e44 . DOI: 10.1016/S2213-2600(15)00459-2.
  8. Van Geffen Wouter H, Douma WR, Slebos DJ, Kerstjens HAM. (2016) . Bronchodilators delivered by nebuliser versus pMDI with spacer or DPI for exacerbations of COPD. Cochrane Database of Systematic Reviews (8) . DOI: 10.1002/14651858.CD011826.pub2.
  9. Van Geffen Wouter H, et al. (7 februari 2019) . Surgical and endoscopic interventions that reduce lung volume for emphysema: a systemic review and meta-analysis. The Lancet . DOI: 10.1016/S2213-2600(18)30431-4.
Beluister (info)
Zie de categorie Chronic obstructive pulmonary disease van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.