Roel D'Haese

1953 vormt een scharnierjaar in het leven van Roel. Hij heeft steeds in steen gewerkt, strevend naar de zuivere lijn en zeer ingehouden vormen. Door rugklachten gekweld en na een heelkundig ingrijpen, moet hij gedwongen het rechtstreeks kappen in steen opgeven. Dan start hij met smeedwerk dat hij van jongs af geleerd had bij de smid Jef de Mot in Aalst. Aan hem hield hij over dat werken met metaal de vaste hand van de goede handwerksman vereist en diens wonderbaarlijke, instinctieve inzicht in de grondstof. Met deze techniek schept hij vanaf 1953 vreemde menselijke en dierlijke schepselen die ondanks hun kleine schaal steeds krijgshaftig, machtig en dreigend overkomen. Deze samengeschroefde of gelaste assemblages hebben ook steeds iets primitiefs of barbaars. Roel D'Haese was de eerste die deze assemblagetechniek aanwendde, hij kwam er van terug naarmate het een mode of een decoratietechniek werd. Vanaf 1955 legt hij zich toe op de bronsgiettechniek met aanvankelijk het zandvormprocedé en naderhand de verloren wastechniek. Het werk "De Grote onverlaat" (1957) is een van de gegoten kunstwerken die hij vanaf dan verwezenlijkt.

In 1958 werden zijn sculpturen zoals "Falbeldier" en "De Pelgrim" geselecteerd voor de 29ste Biënnale van Venetië. In hetzelfde jaar krijgt hij een solotentoonstelling in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel; in 1959 stond hij op Documenta II. Voor de Expo 58 te Brussel ontwerpt hij het monumentale werk "De meerkat" voorstellende een wijfjesaap dat geplaatst wordt voor het Faunapaleis. In de zomer van 1965 exposeert hij samen met César en Jean Tinguely in het Musée des Arts décoratifs te Parijs. Daarmee is de standaard voor de nieuwe beeldhouwkunst gezet.
In 1969 maakte hij het monumentaal grote beeld "L'Aviateur" voor het Hermann-Debroux-station van de Brusselse Metro. "The song of evil", een ruiterbeeld in 1964, is een van zijn meesterwerken, maar zijn monument voor Jan de Lichte, bestemd als hulde aan Louis Paul Boon, lokte een rel uit en werd geweigerd door de stad Aalst waarvoor het oorspronkelijk was bestemd, in 1981. Het beeld kwam ten slotte in het beeldenpark Middelheim te Antwerpen terecht, in 1987.
Sinds 12 december 2009 staat het op de Bolivarplaats op het Antwerpse Zuid voor het nieuwe gerechtsgebouw.

Al had Roel D'Haese lak aan ismen en miskende hij kunststromingen, toch kan niet ontkend worden dat zijn grillig onverwachte gedrochten van een ver doorgedreven abstraherend surrealisme getuigen. Hij laat inderdaad passioneel onbestaande nieuwe vormen ontstaan tot nieuw ongewoon en totaal onverwacht assemblage-beeld.

Nauw aansluitend bij zijn sculptuur, schiep hij, tussen 1957 en 1980, ook een uitgebreid grafisch werk, rondom wrang-sarcastische mens- of dierfiguren. Hij verrast met tekeningen die hij dromerig en met vrije hand uit zijn pen heeft laten vloeien als een vorm van ontspanning na vele uren arbeid in de smidse van zijn atelier. In deze tekeningen herken je nog de beeldhouwer en ook de constructeur met ijzer. Alechinsky schrijft daarover: "Wanneer Roel neerstrijkt op het papier, klinkt zijn pen als een sprinkhaantje dat én de velden én de wolken hulde wil brengen, geen van beide raakt en toekijkt hoe wij maken en breken".
Zijn tekeningen werden in 1977 geëxposeerd op Documenta VI, te Kassel.