Mecenas
Een mecenas, ook wel patroon genoemd, is een persoon die als beschermheer of -vrouwe van kunstenaars, geleerden of sporters optreedt door hen van financiële middelen te voorzien, zodat ze zich zorgeloos kunnen wijden aan hun scheppend werk, wetenschappelijk onderzoek of sportieve loopbaan. De functie van een mecenas heet mecenaat. Hij is meestal welgesteld, zodat hij zich het financiële offer kan veroorloven. De begunstigde artiest, wetenschapper of atleet wordt in dit verband protegé genoemd.
Geschiedenis
De term mecenas is een eponiem, afkomstig van Gaius Cilnius Maecenas, de rijke Romein die de beschermheer was van schrijvers als Vergilius, Propertius en Horatius. Hij speelde een belangrijke rol in keizer Augustus' cultuurpolitiek.
Enkele bekende mecenassen uit de geschiedenis zijn:
- Matthias Corvinus
- Lorenzo I de' Medici
- Simon de Mirabello
- Borso d'Este
- Ignác Fábry
- Peggy Guggenheim
- Hipparchus
- Paus Julius II
- Franz Anton Mesmer
- Lady Ottoline Morrell
- Alexandre Le Riche de la Pouplinière
- Muhammad Quli Qutb Shah
- Winnaretta Singer
- Pavel Tretjakov
- Jan van Berry
- Alfons X van Castilië
- Hendrik VIII van Engeland
- Nadezjda von Meck
Bedrijfsmecenaat
Het bedrijfsmecenaat bevindt zich op de grens van sponsoring en puur altruïstisch mecenaat. Hoewel de bedrijven geen onmiddellijke tegenprestatie vragen, verwacht men toch een zekere naambekendheid en imagoverbetering. Zo zal een bedrijf zich graag als kunstminnend profileren en wordt het toch vermeld bij het kunstwerk, bijvoorbeeld als schenker, of als: "dankzij de steun van". Dit is niet ongewoon, want ook in het verleden werd een schenker of sponsor bij het kunstwerk vermeld, soms zelfs als "weldoener" afgebeeld op een schilderij, bijvoorbeeld op Het Laatste Oordeel van Rogier van der Weyden, of bij componisten die hun werk opdroegen aan de geldschieter.
De Belgische vereniging Bedrijfsmecenaat wil een platform zijn door bedrijven en kunstenaars samen te brengen.
Literatuur over mecenaat in Nederland
- Renée Steenbergen: De Nieuwe Mecenas. Cultuur en de terugkeer van het particuliere geld. Amsterdam, Het Financieele Dagblad, 2008. ISBN 978-90-470-0043-3
- Helleke van den Braber: Geven om te krijgen. Literair mecenaat in Nederland tussen 1900 en 1940. Nijmegen, Van Tilt, 2002. Ook proefschrift Universiteit Utrecht. ISBN 90-75697-77-5
- Carla Graft: Kunst in Nood. Haagse kunstliefhebbers en hun initiatieven voor steun aan noodlijdende beeldend kunstenaars 1922-1940. Delft, Eburon, 2002. ISBN 978-90-5972-249-1