Reiniging (religie)

Binnen de drie grote Abrahamitische religies wordt aandacht besteed aan de reiniging van het lichaam voorafgaand aan het gebed. Zo kent de islam de woedoe (de rituele wassing voorafgaand aan het bidden) en wordt aangenomen dat het maken van een kruisteken met wijwater bij binnenkomst van een katholieke kerk afstamt van de joodse manier van ritueel reinigen: het is een symbool van uiterlijke reiniging. Deze is te vinden in de Bijbel, zoals binnen Leviticus' regels voor reiniging en hygiëne. Volgens de joodse Sjemot 40:31-32 wasten Mozes, Aäron en zijn zonen hun handen en hun voeten als zij de tent der samenkomst betraden en als zij tot het altaar naderden, zoals God aan Mozes had geboden. Bovendien zal de priester in de katholieke eucharistieviering steeds het "Lavabo inter innocentes"-gebed ("ik zal me wassen tussen de onschuldigen") bidden, terwijl hij zich met water de vingers reinigt.

Daarnaast gelden binnen enkele religies specifieke regels met betrekking tot fysieke reiniging. Hierbij kan het zowel het reinigen van het lichaam betreffen, zoals de ghoesl in de islam, als het reinigen of schoon houden van het huis of de ruimte van gebed. Joden reinigen op de dag voor Pesach het hele huis van alle resten gerezen brood en gist ("chometz").

De Samaritanen trekken hun schoenen uit bij het betreden van hun synagoge. Ook binnen de islam trekt men de schoenen uit bij het betreden van een gebedsplaats, zoals de moskee, en doorgaans ook bij het betreden van de woning. Men kan overigens ook met de schoenen aan het gebed verrichten.[1]

Ook in andere religies vindt dergelijke fysieke reiniging plaats. Binnen de hatha yoga, die afkomstig is van een hindoeïstische filosofie, wordt door de neti de neus van binnen gereinigd.

Innerlijke reiniging kan zich op vele fronten van het innerlijk richten, maar gaat met name over reiniging van de ziel. Dit kan bijvoorbeeld door een "pure" geest te krijgen, of doordat iemand zonden worden vergeven.

Tijdens het joodse Jom Kipoer, de Grote Verzoendag, staan twee zaken centraal: de kappara, de kwijtschelding van de zonde en de tahara, de reiniging zoals genoemd in Wajjikra 16:30. In de gebeden tijdens dit feest wordt deze aspecten telkens herhaald: Scheldt ons kwijt... overgiet ons met reinigingswater....[2]

Binnen het boeddhisme wordt veelal gestreefd naar "reiniging", waarmee reiniging van de ziel wordt bedoeld. Ook binnen de Abrahamitische religies is het thema reiniging te zien. Zo kent de islam de zakat, de 'reiniging' in de vorm van verplichte aalmoezen aan de armen. In het Rooms-katholicisme kan ook de biecht worden gezien als een vorm van innerlijke reiniging: de zonden worden vergeven door absolutie; daarnaast wordt elke eucharistieviering aangevangen met het "Kyrie Eleison", waarin de gelovige vraagt dat de Heer zich over hem erbarmt. Binnen het jodendom kent men het zoenoffer, waarbij wordt gestreefd naar (vaak lichamelijke maar ook geestelijke) reiniging en verzoening van zonden die men persoonlijk aan de medemensen of aan God had begaan.

Een goed voorbeeld van de verschillende niveaus van reiniging kan worden gezien bij de (overigens niet religieuze) techniek van de rebirthing: men streeft naar reiniging op een fysiek niveau (reiniging van het lichaam van giftige stoffen), een emotioneel niveau (bevrijding van ingehouden of onderdrukte emoties) en een mentaal niveau (correctie van negatieve of levenslust remmende overtuigingen en gedachten).[13]