Petten

Petten zou zijn ontstaan in 739. De naam verwijst naar drie putten die zich ter plaatse hebben bevonden. Al in 1388 is er sprake van een zanddijk tussen Petten en 't Oghe (Callantsoog). Bij de Sint-Elisabethsvloed van 1421 werd Petten geheel weggeslagen, en raakte de duinenrij aangetast. In 1432 werd een slaperdijk achter de duinen aangelegd en vanaf 1506 vond actieve kustverdediging plaats, met paalhoofden van balken uit Noorwegen en Zweden en steen uit Vilvoorde. Toch spoelden in 1625 meer dan 100 huizen weg en de kerk van Petten kwam op ca. 20 meter van het strand te staan en zou het daar tot 1701 uit houden. In 1793 werd begonnen met de aanleg van de Hondsbossche Zeewering, en tussen 1870 en 1877 werd - naar idee van dijkgraaf Cornelis van Foreest - de Zeewering met basaltglooiing gebouwd. Sinds die tijd is het achterland droog en veilig.

Petten behoorde tot de Heerlijkheid Petten en Nolmerban, en werd vervolgens een gemeente. In 1929 ging de gemeente Petten op in de gemeente Zijpe. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in 1943 op last van de Duitse Wehrmacht het hele dorp Petten afgebroken wegens de aanleg van de Atlantikwall. De kerk van Petten werd in 1944 gesloopt. Na de oorlog werd vanaf 1946 een heel nieuw dorp gebouwd, ontworpen door de architecten Van de Ban en De Vassy. In 1955 werd de stichting Reactor Centrum Nederland (RCN) opgericht, die vervolgens te Petten een onderzoeksreactor (Kernreactoren Petten) bouwde. Sinds 1976 heet de stichting Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN).

Nadat de Hondsbossche en Pettemer Zeewering in 2004 waren aangewezen als een van de acht 'Zwakke Schakels' van de Nederlandse kust, kozen Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier, Rijkswaterstaat en de provincie Noord-Holland onder het motto 'Kust op Kracht' voor een zandige oplossing. In 2014-2015 werd over een lengte van 8 km 35 miljoen m³ zand voor de kust opgespoten en is de kustlijn ongeveer 300 meter zeewaarts opgeschoven. Het nieuw ontstane duingebied kreeg de naam Hondsbossche Duinen.

In de polder van Petten - die loopt tot het dorp Sint Maartensvlotbrug - staat nog één molen, de Noorder M, waarschijnlijk uit het jaar 1657.

Bezienswaardig in het dorp is de kerkvloer en kerkhof van een voormalige hervormde kerkje, dat in de Tweede Wereldoorlog verloren is gegaan. De huidige kerk is van na de oorlog en is thans als cultureel centrum in gebruik en heeft geen echte functie meer als kerk.

Het dorp kent een kenmerkend monument gelegen in het Korfwater, het in 1939 gebouwde Rietveldhuis. De opdrachtgever van de bouw van dit zomerhuisje aan zee was de hoogleraar Nederlandse letterkunde J.C. Brandt Corstius. Het gezin Brandt Corstius woonde in Utrecht schuin tegenover het Rietveld Schröderhuis. Het was het derde zomerhuis dat Rietveld ontwierp en zijn eerste bungalow. Na de oorlog zou Rietveld op deze weg verder gaan en nog vele gelijkvloerse woonhuizen bouwen. Het huis staat beschut tegen de duinrand met prachtig uitzicht over het Korfwater.

Op 6 december 1963 goot de Fluxus-kunstenaar en latere tv-maker Wim T. Schippers een flesje Green Spot limonade leeg in de zee bij Petten (Manifestatie Aan Het Strand Te Petten).[4]

In de duinen van Petten stond vanaf 1990 een windorgel. Natuurorganisaties waren niet blij met het orgel omdat het de rust in de duinen zou verstoren. Tegenstanders achterhaalden dat het orgel illegaal in de duinen was geplaatst: de gemeente legaliseerde het kunstwerk pas in 2001. Uiteindelijk werd het orgel vanwege de slechte staat verwijderd in 2004.

Op 11 december 2004 strandde een circa drie jaar oude reuzenhaai (Cetorhinus maximus) bij Petten op de kust. Het dier was 3,65 meter lang en woog 250 kg. Het stoffelijk overschot werd op ijs gezet en werd tijdelijk tentoongesteld in het aquarium van Fort Kijkduin te Huisduinen.

In oktober 2013 strandde de Belgische viskotter Z75 Zeldenrust op de strekdam bij Petten. Na bijna een week werd de boot vlot getrokken. Deze stranding is een van de vele strandingen bij Petten in de loop der geschiedenis.[5]

Achter de Hondsbossche Zeewering liggen de natuurgebieden De Putten en Abtskolk. Abtskolk en De Putten vormen samen het Natura 2000-gebied nummer 162. Het gebied bestaat overwegend uit grasland en plassen. Abtskolk is eigendom van en in beheer bij Staatsbosbeheer. De Putten is in beheer bij de Vereniging Natuurmonumenten. Het gebied staat voornamelijk bekend als vogelgebied.

Aan de Strandweg in Petten bevindt zich een informatiecentrum van het waterschap: het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. Tot 2015 had dit centrum de naam 'Dijk te Kijk', maar in 2015 kreeg het de naam Informatiecentrum Kust vanwege de aldaar uitgevoerde zachte kustversterking. Het herbergt de tentoonstelling Zand tegen Zee, die een beeld schetst van de geschiedenis van de kustverdediging in dit gebied en van het dijkversterkingsproject 'Kust op Kracht'.

Door deze plaats loopt de Europese wandelroute E9, ter plaatse ook Noordzeepad of Hollands Kustpad geheten.

• 
  Een oud wapen in een nieuwe muur
• 
  Wederopbouwpandjes in de dorpskern
• 
  Duinmeertje nabij Petten
• 
  Villa in het Corfwater
• 
  De voormalige N-H kerk

• Dorien Rookmaker (1964), Eerste Kamerlid (FVD)

• Lijst van burgemeesters van Petten
• Lijst van rijksmonumenten in Petten
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Petten

• Petten bij de Heraldry of the World: het wapen van Petten
• Toeristische informatie over Petten

Zie de categorie Petten van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

	Plaatsen in de gemeente Schagen
Abbestede · Burgerbrug · Burgervlotbrug · Callantsoog · Dirkshorn · Eenigenburg · Groenveld · Groote Keeten · Kalverdijk · Keinse · Krabbendam · Oudesluis · Petten · 't Rijpje · Schagen · Schagerbrug · Schoorldam (deels) · Sint Maarten · Sint Maartensbrug · Sint Maartensvlotbrug · Sint Maartenszee · De Stolpen · Stroet · Tjallewal · Tolke (deels) · Tuitjenhorn · Valkkoog · Waarland · Warmenhuizen · 't Zand Buurtschappen: Avendorp · Bliekenbos · 't Buurtje · De Banne · Burghorn · Cornelissenwerf · Dijkstaal · Grootven · Grotewal · Het Korfwater · De Hale · Hemkewerf · Huiskebuurt · Keinsmerbrug · Kerkbuurt · Lagedijk · Leihoek · Mennonietenbuurt · Nes · Schagerwaard · Slootgaard · Stolpervlotbrug · Vennik (deels) · 't Wad · De Weel · Woudmeer · Zijbelhuizen · Zijpersluis