Alvleesklierkanker

Slechts 15-25% van de patiënten met alvleesklierkanker komt in aanmerking voor een operatie. Er wordt dan, zo mogelijk, een pancreatoduodenectomie verricht. Deze operatie werd als eerste verricht door dr. Whipple en wordt daarom vaak ook "een Whipple-operatie" genoemd. Hierbij wordt de kop van de alvleesklier verwijderd samen met een deel van de twaalfvingerige darm, galweg, galblaas en de omliggende lymfeklieren. Hierna worden de maag, galweg en het overgebleven deel van de alvleesklier weer op de darm aangesloten. In sommige gevallen wordt er na de operatie chemotherapie aanbevolen voor een betere prognose.

Soms blijkt echter tijdens de operatie dat operatieve verwijdering niet meer mogelijk is; er wordt dan gekozen voor de palliatieve behandelopties.

Weefsel dat verwijderd wordt bij een pancreatoduodenectomie

Anatomische situatie na een pancreatoduodenectomie

Zoals eerder genoemd kan stuwing van de galwegen vervelende klachten geven. Om deze galstuwing te voorkomen en te verhelpen kan er een stent geplaatst worden. Dit is een buisje waarmee de galwegen worden opengehouden. Het plaatsen van dit buisje gebeurt meestal door middel van een endoscopische retrograde cholangiopancreaticografie. Wanneer er tijdens de operatie ontdekt wordt dat verwijderen van de tumor niet meer mogelijk is, kan er ook operatief een omleiding aangelegd worden om de galstuwing te verminderen. Ook kan de tumor voor een afsluiting van de darm zorgen, waardoor de maag zich niet kan leegmaken en iemand gaat braken. Om dit te verhelpen of voorkomen kan er ook een stent in de twaalfvingerige darm geplaatst worden. Als deze afsluiting tijdens de operatie ontdekt wordt of op de korte termijn verwacht wordt, kan er tijdens de operatie een omleiding gemaakt worden. Bij patiënten waarvan al duidelijk is dat de tumor niet te verwijderen is of dat er uitzaaiingen zijn van de tumor kan chemotherapie met gemcitabine overwogen worden.

Overige palliatieve zorg:

• Adequate pijnstilling
• Voeding in de palliatieve fase, een diëtiste kan hierbij helpen.
• Psychosociale zorg voor hulp met het omgaan met de ziekte en de thuissituatie.[7][8]

Volgens de European Pancreatic Cancer Index staat de pancreaskankerzorg in Nederland op het hoogste peil van Europa.[11] Ziekenhuizen in Nederland die de zorg voor alvleesklierkankerpatiënten op zich nemen zijn:[12]

• Academisch Medisch Centrum Amsterdam[13]
• Medisch Spectrum Twente Enschede[14]
• Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam[15]
• Universitair Medisch Centrum Utrecht[16]
• Leids Universitair Medisch Centrum Leiden[17]
• Erasmus Medisch Centrum Rotterdam[18]
• Academisch Ziekenhuis Maastricht Maastricht[19]
• Radboud Universitair Medisch Centrum Nijmegen[20]
• Catharina Ziekenhuis Eindhoven[21]
• Universitair Medisch Centrum Groningen Groningen[22]
• Vrije Universiteit Medisch Centrum Amsterdam[23]
• De Tjongerschans Heerenveen[24]
• Isala Zwolle[25]
• St Antonius Nieuwegein[26]
• Jeroen Bosch Den Bosch[27]
• Reinier de Graaf Gasthuis Delft[28]
• Amphia Breda[29]
• Maasstad Rotterdam[30]

In Nederland is sinds 2011 een landelijk multidisciplinair samenwerkingsverband actief, de Dutch Pancreatic Cancer Group, van medisch en verpleegkundige specialisten die zich dagelijks met pancreascarcinoom en andere pancreastumoren bezighouden.[31] De DPCG verricht landelijke studies naar pancreascarcinoom, is bezig met een landelijke audit van resultaten van operaties voor alvleesklierkanker en verzorgt scholing op dit gebied. Zo wordt door de DPCG onderzoek verricht naar ablatie-technieken (radiofrequente ablatie, irreversibele electroporatie) voor situaties waarin de tumor niet operatief verwijderd kan worden. Tevens verricht de DPCG gerandomiseerd landelijk onderzoek (PREOPANC trial) naar voor-behandeling van alvleesklierkanker met gecombineerde bestraling en chemotherapie. Hierin loopt Nederland voorop in Europa. De DPCG wordt gesteund door Alp d'HuZes/KWF en heeft een landelijke alvleesklierkanker biobank (PancreasParel) opgericht waarmee 'tailored therapy' dichterbij zal komen als potentiële behandelingsoptie. De DPCG werkt samen met de stichting Living With Hope,[32] waarin drie eerdere stichtingen (de Lisa Waller Hayes Foundation, AVKV en SPKS) zich hebben verenigd om meer slagkracht te verkrijgen en de focus op alvleesklierkanker te centraliseren.

De Alvleeskliervereniging Nederland (AVKV)[33] is een landelijke patiëntenvereniging die opkomt voor de belangen van patiënten met een aandoening aan de alvleesklier (het pancreas). Met de AVKV zijn afspraken gemaakt over terugdringen van wachttijden in elke regio en second opinions binnen de zogenaamde 'consultatiegarantie'. Patiënten hebben binnen 48 uur contact met een expert op het gebied van alvleesklierkanker en kunnen altijd binnen een week gezien worden op een gespecialiseerd spreekuur.

Zie de categorie Pancreatic cancer van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.