Tong (anatomie)
De tong is een beweeglijk orgaan in de mond van mensen en de meeste andere gewervelden.
In het algemeen speelt de tong een belangrijke rol bij het kauwen, slikken, de smaakgewaarwording en het reinigen van het gebit. Daarnaast heeft dit orgaan vaak nog allerlei andere specifieke functies.
De menselijke tong
Functies
Naast het waarnemen van smaken vervult de tong bij mensen een zeer belangrijke rol bij de articulatie van spraakklanken. Onder de tong zit de uitgang van een aantal speekselklieren, die bijdragen aan de eerste fase van de spijsvertering.
De spieren
De menselijke tong bestaat voornamelijk uit spieren. Door de extrinsieke spieren (de musculus genioglossus, musculus hyoglossus, musculus styloglossus en musculus palatoglossus) wordt de tong verbonden met de onderkaak, het tongbeen (vooraan in de keel) en de schedelbasis; deze spieren kunnen de positie van de tong in de mond veranderen. De spieren van de tong zelf, de intrinsieke spieren (de musculus longitudinalis superior linguae, musculus longitudinalis inferior linguae, verticale tongspier en dwarse tongspier), zorgen voor de vormveranderingen. Op deze manier kan de tong dus met behulp van acht verschillende spieren heen en weer bewogen worden.
Aan de onderzijde zit de tong verder met de tongriem aan de mondbodem bevestigd. Doordat de tong aan de voorzijde vrij eindigt, is het het beweeglijkste orgaan van het lichaam.
De papillen
De tong is bekleed met een groot aantal papillen. De meest voorkomende is de filivormige papil. De andere soorten papillen zorgen ervoor dat de mens de verschillende smaken kan proeven. Deze kunnen allemaal de smaken zoet, bitter, umami, zout en zuur onderscheiden. In de 20e eeuw heeft de misvatting geheerst dat de verschillende smaakgewaarwordingen op verschillende gebieden van de tong zouden plaatsvinden. Dit berust op een verkeerde interpretatie van onderzoeksgegevens uit de 19e eeuw.[1]
Bloedvoorziening
De tong wordt hoofdzakelijk via de tongslagader (arteria lingualis) van bloed voorzien. Daarnaast krijgt de tong bloed via het tonsillaire gedeelte van de gezichtsslagader, dat is gelegen tussen de musculus pterygoideus medialis en de musculus styloglossus.
Soms worden bij wijze van lichaamsversiering piercings door de tong heen aangebracht. Tongsplijting is een andere manier om via de tong het lichaam te versieren.
Medische aspecten
Wanneer de keel onderzocht moet worden, kan de tong met behulp van een tongspatel op de mondbodem worden gedrukt om zicht te krijgen op het achterliggende gebied (de orofarynx).
Tongpathologie
- Aardbeientong - symptoom dat wordt gezien bij streptokokkeninfecties.
- Ankyloglossie - de tong is geheel of gedeeltelijk met de mondbodem samengegroeid en daardoor minder beweeglijk (aangeboren)
- Haartong (lingua villosa)
- Halitosis of slechte mondgeur kan afkomstig zijn van bacteriën die voornamelijk in het tongbeslag op het achterste deel van de tongrug gelegen zijn. Met een tongschraper kan het tongbeslag verwijderd worden.
- Landkaarttong (lingua geographica)
- Lingua fissurata
- Macroglossie (te grote tong)
- Microglossie (te kleine tong)
- Spruw (schimmelinfectie)
- Struma van de tong
- Tongcarcinoom (kanker van de tong)
Dieren
Bij honden dient de tong naast de gebruikelijke functies ook om de lichaamswarmte te reguleren. Daarnaast gebruiken honden en katten hun tong om zichzelf te reinigen.
Een tong die bestaat uit een groot aantal spieren is specifiek kenmerkend voor tetrapoda. Bij vissen is de tong slechts in zeer rudimentaire vorm aanwezig.
Vergelijkbare organen
Bij niet-gewervelden komen soms organen voor die qua functie min of meer vergelijkbaar (analoog) zijn met de tong (zoals de proboscis bij vlinders en de radula bij weekdieren), maar er evolutionair gezien geen verband mee houden. De betreffende organen zijn dus niet homoloog aan de tong bij gewervelden.
- Afbeeldingen
Tong van een hond
Menselijke tong
Aandoening: mensentong met groeven (lingua plicata)
Piercing door de tong, een veelvoorkomende vorm van lichaamsdecoratie
| Bronnen, noten en/of referenties |
 |
Zie de categorie Tongue van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
 |
Zoek tong op in het WikiWoordenboek. |