Oekraïne en de Europese Unie

De internationale betrekkingen tussen Oekraïne en de Europese Unie zijn tot stand gekomen in december 1991, toen de Sovjet-Unie werd ontbonden. In het tweede halfjaar van 1991 lag het Europese Voorzitterschap in Nederlandse handen en heeft de toenmalige Nederlandse Minister van Buitenlandse Zaken, Hans van den Broek, officieel en uit naam van de Europese Unie, de onafhankelijkheid van Oekraïne erkend.[1].

Op 1 maart 1998 is de Partnerschap- en Samenwerkingsovereenkomst tussen Oekraïne en de EU (Engels: Partnership and Cooperation Agreement between Ukraine and the EU) in werking getreden. Deze overeenkomst legt een juridische basis voor de EU-Oekraïnebetrekkingen en schept samenwerking in verschillende gebieden als[2]:

• Politiek
• Handel
• Economisch beleid

Deze onderwerpen zijn verder uitgebreid met;

• Energie
• Justitie en Binnenlandse Zaken
• Grensoverschrijdende samenwerking
• Samenwerking op het gebied van wetenschap, technologie en de ruimte

Op 27 juni 2014 ondertekent de nieuwe president Poroshenko in Brussel een vrijhandelsakkoord met de Europese Unie.

16 september 2014 stemde de Verchovna Rada in met de ontwerpen-wet betreffende de bekrachtiging van de associatieovereenkomst tussen Oekraïne en de Europese Unie. De wet werd dezelfde dag ondertekend door president Peter Poroshenko.

Naast Turkije is Oekraïne voor de Europese Unie een van de grotere doelen in het Europees Nabuurschap- en Uitbreidingsbeleid (Engels: European Neighbourhood and Enlargement Policy). Dit beleid met een eigen Directoraat Generaal richt zich op uitbreiding van de EU. Tegelijk met Oekraïne zijn associatieverdragen gesloten met Georgië en Moldavië. Met Servië wordt onderhandeld over toetreding tot de EU omstreeks 2017.[3]

Tijdens een conferentie in Parijs in september 2008 is begonnen met de onderhandelingen voor een EU-Oekraïne deelgenootschap. Na deze conferentie, zijn de onderhandelingen voortgezet in Brussel en Kiev. Dit aankomende verdrag zou een vervanging moeten worden van het bestaande verdrag uit 1998.[4] De nieuwe overeenkomst is ervoor bedoeld om voor een grotere politieke en economische integratie met de Europese Unie te zorgen.[5]

Volgens Pawel Kowal, een Poolse politicus en voorzitter van de Oekraïense afvaardiging van het Europees Parlement, is de belangrijkste kwestie "de voorbereiding en de ondertekening van de associatieovereenkomst met de EU, met name het deel met betrekking tot de vrije handel. De meeste Oekraïners steunen de toetreding tot de EU. Dit zal echter alleen mogelijk zijn nadat vele wetswijzigingen en offers zijn gemaakt aan de Oekraïense kant."[6] Oekraïne stemde op 18 september 2013 voor een associatieovereenkomst met de EU.[7] Oekraïne zou eigenlijk op vrijdag 30 november van dat jaar een associatieakkoord met de EU ondertekenen.[7] Tot veler verrassing heeft Oekraïne op 22 november echter het overleg over een associatieverdrag met de Europese Unie opgeschort, amper 8 dagen voordat het ondertekend zou worden.[8] Een ondertekening kan plaatsvinden zodra de regering in Kiev daartoe bereid is. Wel moet eerst aan aanvullende voorwaarden zijn voldaan.[9] De niet-ondertekening van het verdrag leidde tot de Euromaidan.