Nijbroek
Nijbroek (Nedersaksisch: Niebroek) is een dorp in de gemeente Voorst in de Nederlandse provincie Gelderland. Het is gelegen tussen Veluwe en IJssel aan de Nijbroekerwetering in de Nijbroekerpolder. Het dorp telt inclusief het buitengebied 895 inwoners.
Dorp in Nederland  | |||
| |||
  | |||
| Situering | |||
| Provincie |  | ||
| Gemeente |  | ||
| Coördinaten | 52° 18′ NB, 6° 4′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 0,1 km² | ||
| Inwoners (BAG, 2019) | 895[1] | ||
| Overig | |||
| Woonplaatscode | 2607 | ||
| |||
| Beluister | (info) |
De Nijbroekse polder was na de ontginning een richterambt. In de Franse tijd veranderde het richterambt in een gemeente die op 1 januari 1818 werd toegevoegd aan de gemeente Voorst.
Geschiedenis
In 1328 verleende graaf Reinald III van Gelre aan Johannes Verenbartensoen en Martijn Willems het recht een grote moerassige wildernis tussen de Veluwe en de IJssel te ontginnen. Hij gaf daarbij aan dat het gebied 'Niebroeck' moest gaan heten. Het natte broekgebied dat vooral uit rivierklei bestond werd ontgonnen volgens het verkavelingspatroon van een veenontginning. Nijbroek werd een polder door het aanleggen van de Bekendijk, de Veluwsedijk, de Kadijk, de Zeedijk en de Vloeddijk. Enkele van zuid naar noord stromemde weteringen zorgden voor de afvoer van kwel- en hemelwater dat nabij Hattem in de IJssel werd geloosd. De dijken en weteringen maakten ook dat het gebied toegankelijk was.
Kenmerkend zijn nog steeds de haaks op elkaar staande kavels, watergangen en wegen. Boerderijen werden gevestigd langs de aangelegde dijken, vaak op pollen. Aan de Middendijk die vooral ter ontsluiting was aangelegd werd een kerk gebouwd en ontstond de dorpskern van Nijbroek. De gronden van de polder zijn voornamelijk in gebruik als grasland voor de melkveehouderij. De in vroeger eeuwen massaal aangeplante hagen die dienden als veekering zijn na 1900 grotendeels verdwenen.
Bezienswaardigheden
Aan de Vloeddijk ten noorden van het dorp bevindt zich een uitwateringssluisje van kort na 1328. Het verkeerde in vervallen staat en werd daarom na bouwkundig onderzoek in 1990 geheel gerestaureerd. De natuurstenen duiker met houten valschut is, gezien de leeftijd, mogelijk uniek in Nederland. Het dorpskerkje dateert ook uit de 14e eeuw, in het gebouw zijn muurschilderingen bewaard gebleven. Een aantal grote negentiende-eeuwse herenboerderijen rond het dorp staan geregistreerd als gemeentelijk- of rijksmonument.
Zie ook
Afbeeldingen
Dorpspomp van Hedda Buijs
Centrum van Nijbroek
Nijbroek in 1968
Voormalige winkel Dorpsplein
Protestantse kerk
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Plaatsen in de gemeente Voorst | |
|---|---|---|
|
Hoofdplaats: Twello Dorpen: Bussloo · Klarenbeek · Nijbroek · Terwolde · Teuge · Voorst · Wilp · Wilp-Achterhoek | ||