Monilophyta

De wetenschappelijke naam Monilophyta is, net als de oorspronkelijke naam Moniloformopses, afgeleid van moniliform of parelsnoervormig, naar de vorm van de protoxyleemlobben in de stengel.

Monilophyta zijn planten zonder bloemen die zich verspreiden door middel van sporen, wat ze gemeen hebben met de Lycophyta (wolfsklauwen).

Genetisch is de groep gekenmerkt door een insertie van 9 nucleotiden in het plastide-gen RPS4. Aangezien de groep pas onlangs gedefinieerd is, zijn de specifieke morfologische kenmerken nog niet volledig vastgelegd. De algemeen geaccepteerde morfologische kenmerken die de Monilophyta onderscheiden van andere plantengroepen, zijn:

• Mesarch protoxyleem (de eerst gevormde cellen liggen centraal, het weefsel groeit van daar uit zowel naar de binnenzijde als naar de buitenzijde van de stengel). Hierdoor ontstaan de parelsnoervormige protoxyleem-lobben in de stengel, het kenmerk dat de groep zijn naam gaf;
• Een pseudoendospore;
• Een plasmodiaal tapetum;
• Wortelharen die ontstaan in de endodermis van de hoofdwortel;
• Spermacellen met 30 tot 1000 flagellen;

Volgens de classificatie van Smith et al. (2006),[1] gebaseerd op DNA-onderzoeken op verschillende genen van deze planten, zijn de Monilophyta de zustergroep van de Spermatophyta (zaadplanten), en vormen beide samen een nieuwe clade Euphyllophyta, die op zijn beurt een zustergroep is van de Lycophyta, waaronder de wolfsklauwen vallen. In tegenstelling tot wat op basis van de morfologie zou verwacht worden, zijn varens en paardenstaarten dus nauwer verwant aan de zaadplanten (beide hebben een gemeenschappelijke voorouder) dan aan de wolfsklauwen.

De clade omvat nog volgens Smith et al. vier klassen, waarvan drie klassen van varenachtigen met slechts één of twee families. De paardenstaartfamilie (Equisetaceae) worden hier bij gerekend, en blijken nauwer verwant aan de 'echte' varens dan bijvoorbeeld de addertong en de maanvaren (Ophioglossaceae).

De stamboom van de Monilophyta zou er als volgt kunnen uitzien: