Dipteridaceae

• Engels: Umbrella ferns

De familie Dipteridaceae is vernoemd naar het geslacht Dipteris.

Dipteridaceae zijn vaatplanten met een zeer duidelijke generatiewisseling. De sporofyten bezitten goed ontwikkelde wortels, stengels en macrofyllen (bladen met vertakte nerven) en een uitgebreid systeem van vaatbundels. De gametofyten zijn veel kleiner en bestaan uit niet meer dan een prothallium.

Ze bezitten lange, kruipende rizomen, bezet met haren. De stengels zijn solenostelisch of protostelisch met één centrale vaatbundel die zich naar de top toe opsplitst. De bladen zijn monomorf of dimorf, in het laatste geval zijn ten minste de steriele bladen (trofoforen) handvormig samengesteld met twee of meer gelijkvormige deelblaadjes.

De sporenhoopjes of sori liggen verspreid op de onderzijde van het blad en zijn weinig opvallend of (bij dimorfe bladen) bedekken het volledige fertiele blad (sporofoor). Ze dragen geen of onvolledige dekvliesjes. De sporendoosjes of sporangia staan op steeltjes en bezitten een bijna verticale of licht schuine annulus (een lijn van bijzondere, verdikte cellen van de sporangiumsteel tot de top, die een rol speelt bij het openen van het sporendoosje). De sporen zijn bolvormige monosporen of kubusvormige tetrasporen.

De familie omvat enkel terrestrische, tropische soorten met een verspreidingsgebied over India, Zuidoost-Azië, Zuidoost-China, het zuiden van Japan en de eilandengroepen van Maleisië tot Melanesië en het westen van Polynesië (Samoa).

In de recente taxonomische beschrijving van Smith et al. (2006) is de familie Dipteridaceae naast de Gleicheniaceae en de Matoniaceae opgenomen in de orde Gleicheniales.

Volgens diezelfde auteurs omvat de familie twee recente geslachten met in totaal elf soorten[1], waarbij ook alle soorten van de voormalige familie Cheiropleuriaceae. De familie vormt in deze samenstelling een monofyletische groep.

Daarnaast worden in de Dipteridaceae enkele fossiele geslachten geplaatst.

• Familie: Dipteridaceae
  • Geslachten:
    • Cheiropleuria
    • Dictyophyllum †
    • Dipteris
    • Hausmannia †

Ordes en families van de klasse Polypodiopsida

Orde Cyatheales: Metaxyaceae · Dicksoniaceae · Cyatheaceae · Cibotiaceae · Plagiogyriaceae · Culcitaceae · Loxomataceae · Thyrsopteridaceae Orde Gleicheniales: Dipteridaceae (incl. Cheiropleuriaceae) · Gleicheniaceae (incl. Dicranopteridaceae, Stromatopteridaceae) · Matoniaceae Orde Hymenophyllales: Hymenophyllaceae (Vliesvarenfamilie) Orde Osmundales: Osmundaceae (Koningsvarenfamilie) Orde Polypodiales: Aspleniaceae (Streepvarenfamilie) · Athyriaceae (Wijfjesvarenfamilie) · Blechnaceae (Dubbellooffamilie) · Cystopteridaceae · Dennstaedtiaceae (Adelaarsvarenfamilie) · Diplaziopsidaceae · Dryopteridaceae (Niervarenfamilie) · Hemidictyaceae · Lindsaeaceae · Lomariopsidaceae · Oleandraceae · Nephrolepidaceae · Onocleaceae (Bolletjesvarenfamilie) · Polypodiaceae (Eikvarenfamilie) · Pteridaceae (Lintvarenfamilie) · Rhachidosoraceae · Saccolomataceae · Tectariaceae · Thelypteridaceae (Moerasvarenfamilie) · Woodsiaceae Orde Salviniales: Marsileaceae (Pilvarenfamilie) · Salviniaceae (Vlotvarenfamilie)

Geslachten en soorten van de familie Dipteridaceae

Geslacht: Cheiropleuria Soorten: C. bicuspis · C. integrifolia · C. parva · C. tricuspe · C. vespertilio Geslacht: Dictyophyllum † Soorten: D. acutilobum · D. bremerense · D. davidii · D. irregularis · D. nilssonii · D. rugosum · D. shirleyi Geslacht: Dipteris Soorten: D. chinensis · D. conjugata · D. lobbiana · D. nieuwenhuisii · D. novoguineensis · D. papilioniformis · D. quinquefurcata · D. wallichii Geslacht: Hausmannia † Soorten: H. bipartita · H. buchii · H. crenata · H. deferrariisii · H. dentata · H. dichotoma · H. fisheri · H. forchhammeri · H. indica · H. kohlmannii · H. montanensis · H. morinii · H. papilio · H. rigida · H. sinensis · H. ussuriensis