Lydia Deveen

Ze groeide op in een Vlaams-Brussels vrijzinnig onderwijzersgezin tijdens de Tweede Wereldoorlog, die ze bewust meemaakte met twee familieleden, waaronder de latere Grootmaarschalk van het Hof Herman Liebaers, die naar de concentratiekampen werden afgevoerd. Haar vader was actief in het verzet en was onder meer betrokken bij de 'valse versie' van Le Soir[2] die verscheen op 9 november 1943 door het Onafhankelijkheidsfront.[3]

Na de oorlog studeerde ze Grieks-Latijn aan de atheneumafdeling van het Koninklijk Atheneum van Sint-Jans-Molenbeek. Vervolgens werd ze in 1951 licentiaat in de Germanistiek aan de ULB en vervolgens studeerde ze kunstgeschiedenis aan dezelfde universiteit. Aan de ULB leerde ze haar latere echtgenoot Frans De Pauw kennen die er hoogleraar was en die behoorde tot de oprichters van de VUB en verbonden was aan het Universitair Ziekenhuis Brussel. In 1953 woonde het echtpaar in New York alwaar ze tot in 1955 kunstgeschiedenis aan de Colombia University studeerde.[4] Na haar studies was Lydia De Pauw van 1957 tot 1972 actief als bibliothecaris bij de Koninklijke Bibliotheek en vervolgens werd ze in 1971 conservator van het Prentenkabinet. Bovendien werd ze in 1970 docent en in 1978 hoogleraar Kunstgeschiedenis aan de VUB. Ook publiceerde ze frequent in het tijdschrift Links, waarvan ze behoorde tot het redactiecomité.[5]

Ze was in 1968 nauw betrokken bij de oprichting van de Rode Leeuwen, de dissidente beweging van Vlaamsgezinde socialisten in de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde die in 1968 ontstond nadat Vlaamse socialisten op de Brusselse kamerlijst naar onverkiesbare plaatsen waren verwezen.[6] Ze inspireerde tevens de CVP-politici Rika De Backer en Hugo Weckx om van Brussel de hoofdstad van Vlaanderen te maken. Bovendien was ze activiste binnen de vrouwenbeweging en lid van het partijbureau van de SP.

In 1979 werd ze door de SP afgevaardigd als provinciaal senator voor Brabant in de Belgische Senaat, een mandaat dat ze tot in 1987 uitoefende. In de periode januari 1979-oktober 1980 zetelde ze als gevolg van het toen bestaande dubbelmandaat ook in de Cultuurraad voor de Nederlandse Cultuurgemeenschap, die op 7 december 1971 werd geïnstalleerd. Vanaf 21 oktober 1980 tot november 1981 was ze tevens korte tijd lid van de Vlaamse Raad. Van 1971 tot 1980 was De Pauw ook lid van de Brusselse Agglomeratieraad, van 1976 tot 1982 was ze gemeenteraadslid van Brussel en van 1977 tot 1980 was de voorzitter van de SP-afdeling van de agglomeratie Brussel.

Tevens werd ze in april 1979 staatssecretaris voor het Brusselse Gewest in de regering-Martens I[7], een functie die ze tweemaal bekleedde van 1979 tot 1980 en van 1980 tot 1981. Ze volgde Vic Anciaux (Volksunie) in deze functie op. Haar staatssecretarisschap werd onderbroken door dat van August De Winter van de PVV en ze werd opgevolgd door Annemie Neyts, ook politiek actief voor de PVV. Als staatssecretaris lagen haar bevoegdheden vooral op het vlak van sociale huisvesting. Om de Vlamingen gelijke kansen te geven bij de aanvragen voor sociale woningen slaagde Deveen er in 1981 in een wet te laten stemmen die de toegang tot de sociale woningen afhankelijk maakte van meer objectieve sociale factoren. Ze zette ze zich ook in voor de Vlaamse cultuur, een correcte toepassing van de taalwetgeving en voor een beter lager, middelbaar en hoger Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Tegelijk streefde ze zowel persoonlijk als in haar beleid naar meer openheid en ruimdenkendheid van de Vlamingen tegenover vreemde culturen die voor de Vlaamse gemeenschap een verrijking zouden betekenen.

In 1980 werd ze voorzitter van de Vermeylenkring, de Brusselse afdeling van het Vermeylenfonds en ondervoorzitter van de 'Vereniging voor Tentoonstellingen van het Paleis voor Schone Kunsten. In 1987 stichtte ze het Centrum voor Vrouwenstudie aan de Vrije Universiteit Brussel. Vanaf 1996 was ze voorzitter van de Brusselse Commissie voor Monumenten en Landschappen.[8] Zij was ook lid van de raad van beheer van de Koninklijke Vlaamse Schouwburg, de Advieswerkgroep Kunsten bij het College van de Vlaamse Gemeenschapscommissie en lid van de Vlaamse Commissie voor Monumenten en Landschappen. Hierdoor kon zij het Nederlandstalig beleid in Brussel jarenlang stimuleren.

Het Brussels Studiecentrum Lydia De Pauw-Deveen in de Ravensteingalerij te Brussel is naar haar vernoemd, het werd opgericht op 20 november 1990.[9]

• Momenten in Profiel (autobiografie[10]); ASP; Brussel (2011) ISBN 978 90 5487 930 5