Sint-Jans-Molenbeek

Sint-Jans-Molenbeek (Frans: Molenbeek-Saint-Jean) of kortweg Molenbeek is een plaats en gemeente in het westen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Sint-Jans-Molenbeek heeft zijn oostgrens aan het kanaal Charleroi-Brussel; de Maalbeek (ook wel Molenbeek) stroomt door de gemeente. De gemeente maakt de laatste jaren een opvallend sterke groei door en telt nu ruim 97.000 inwoners waar dit er in 2000 nog maar 71.000 waren. Molenbeek is een woongemeente, maar heeft ook industrie.

Sint-Jans-Molenbeek
Molenbeek-Saint-Jean
Gemeente in België
(Details) (Details)

Geografie
Gewest Brussel
ArrondissementBrussel-Hoofdstad
Oppervlakte
 Onbebouwd
 Woongebied
 Andere
5.89 km² (2017)
12,66%
33,59%
53,75%
Coördinaten50° 51' NB, 4° 20' OL
Bevolking (bron: AD Statistiek)
Inwoners
 Mannen
 Vrouwen
 Bevolkingsdichtheid
97.462 (01/01/2019)
49,99%
50,01%
16542 inw./km²
Leeftijdsopbouw
0-17 jaar
18-64 jaar
65 jaar en ouder
(01/01/2019)
28,83%
59,51%
11,66%
Buitenlanders28,08% (01/01/2019)
Politiek en bestuur
BurgemeesterCatherine Moureaux (PS)
BestuurPS-sp.a, Liste Bourgmestre
Zetels
PS-sp.a
Liste Bourgmestre
PTB*PVDA
cdH -CD&V+
Ecolo Samen
DéFI
N-VA
45
17
13
7
3
3
1
1
Economie
Gemiddeld inkomen10.170 euro/inw. (2016)
Werkloosheidsgraad22,05% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
1080
Deelgemeente
Sint-Jans-Molenbeek
Zonenummer02
NIS-code21012
PolitiezoneBrussel-West
HulpverleningszoneDBDMH
Websitewww.molenbeek.irisnet.be
Detailkaart
ligging in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Portaal    België

De gemeente grenst met de klok mee aan Sint-Agatha-Berchem, Koekelberg, Jette, Brussel (zowel Laken als de kernstad zelf), Anderlecht en in het uiterste westen aan het Vlaams-Brabantse Dilbeek.


Naam

De naam verwijst mede naar Sint Jan de Doper, de patroonheilige van de gemeente. Op het officiële Wapen van Sint-Jans-Molenbeek wordt Sint-Jan als jongeman afgebeeld.

Geschiedenis

Brussel, met ten noordwesten Molenbeek op de Ferrariskaart

In pre-christelijke tijden werd een waterbron vereerd bij het gehucht aan een doorwaadbare plaats aan de Malebeek.[1] De Germanen plaatsten haar onder de hoede van hun godin Freya, die zich bij de kerstening van de streek transformeerde tot Sint-Geertrui. Niet toevallig was dit de dochter van de stichtster van de Abdij van Nijvel, tot wier gebied de Molenbeekse nederzetting behoorde. Op zegels en andere afbeeldingen prijst ze het heilzame water uit haar putten aan met een beker in de hand. Het werd op akkers gesprenkeld om ongedierte te verdrijven en aan pelgrims aangeboden om genezing te bieden. Molenbeek werd een etappeplaats op weg naar Santiago de Compostella. Bij hun vertrek kregen de pelgrims een “Sint-Geerte-minne” te drinken voor een behouden reis en terugkeer.

In de middeleeuwen was Molenbeek een uitgestrekt landbouwdorp. De parochiegrenzen van zijn Sint-Janskerk reikten tot aan de Zenne[2] en omvatten vanaf eind 12e eeuw een kapel gewijd aan Sint-Katharina.[3] Deze zou door de bouw van de twee Brusselse stadsomwallingen afgesplitst raken en zich geleidelijk verzelfstandigen tot de huidige Sint-Katelijnekerk.[4] Ook het Brusselse Begijnhof, opgericht omstreeks 1250, hing af van Molenbeek.

Later verloor Molenbeek (Meulebeeck op de Ferrariskaart) zijn zelfstandigheid en raakte ondergeschikt aan de stad Brussel. Dit zou duren tot 1795, toen de Franse heersers overgingen tot het oprichten van gemeenten en aan Sint-Jans-Molenbeek opnieuw een eigen statuut toekenden.

Door de ligging aan het Kanaal Charleroi-Brussel groeide Sint-Jans-Molenbeek reeds in de eerste helft van de 19e eeuw als industriële randgemeente van Brussel. Een gedeelte van de industrie, namelijk het havengebied, ging vanaf het einde van de 19e eeuw verloren doordat de stad Brussel dit gebied annexeerde.

Door het industrieel verval na de Eerste Wereldoorlog begon de ontvolking van de aan de stad Brussel grenzende wijken. Dit werd pas gecompenseerd vanaf de jaren '60 door de aanleg van nieuwe woonwijken in het toen nog landelijke westen van de gemeente. In 1990 werd deze expansie gestopt,[5] waardoor er nog wat bos en weiden over zijn in Molenbeek: het Scheutbos.

Cultuur

In de voormalige bronsfabriek Compagnie des Bronzes de Bruxelles, operationeel van 1854 tot 1979, bevindt zich tegenwoordig het Brussels Museum voor Arbeid en Industrie. Het museum richt zich op de industriële, in combinatie met de sociale geschiedenis van het gewest, en de invloed die de industrialisatie had op de ontwikkeling van de regio. In de voormalige brouwerijgebouwen van Belle Vue opende in april 2016 het Millennium Iconoclast Museum of Art, dat zich onder meer focust op street art.

Terrorisme

Na de aanslagen in Parijs van november 2015 kwam Molenbeek in het nieuws omdat er opvallend vaak een link zou zijn tussen Molenbeek en islamitische terreurdaden. Zeker drie van de acht daders van de aanslagen in Parijs woonden er en Salah Abdeslam werd samen met verscheidene handlangers gearresteerd in Molenbeek na zich vier maanden schuilgehouden te hebben. Daarnaast verbleef ook Ayoub El Khazzani, de schutter in de Thalys op 21 augustus 2015, in Molenbeek net als Mehdi Nemmouche, de vermoedelijke dader van de aanslag op het Joods Museum in Brussel in 2014.[6] Een van de beramers van de aanslagen in Madrid in 2004 kwam eveneens uit Sint-Jans-Molenbeek.[7] Molenbeek is ook een gemeente met een hoog aantal Syriëstrijders.[8]

Politiek

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

Partij10-10-1976[9]10-10-19829-10-19889-10-19948-10-20008-10-2006[10]14-10-2012[11]14-10-2018
Stemmen / Zetels%39%41%41%39%41%41%45%45
PS1/PS-SP2/LB3/PS-sp.a447,8412222,811228,0321432,6831638,2231839,5231929,1831631,34417
LB22,681033,361822,4511-----
VU1/VU&ID2-2,6910-1,36102,0920---
N-VA------4,013,381
PSC1/cdH-CD&V2/cdH-CD&V+34,94113,0410-5,1911--11,61268,3933
ECOLO1/Ecolo-Groen2/Ecolo Samen3-6,33125,87127,961313,25158,34139,06248,1833
PRL1/PRL-FDF2/MR3/Liste Bourgmestre48,131312,021515,871716,811729,0821432,2231627,3331523,96413
FDF1/DéFI2--12,761510,0814--4,47114,7621
SP-3,451------
UDRT-RAD-4,421------
Vlaams Blok1/Vlaams Belang2-2,05103,28105,2117,66126,53222,2820-
PTB-PVA1/PTB-PC2/PTB+PVDA+3/PTB*PVDA+4/PTB*PVDA50,75100,3100,36100,74102,17202,84304,524113,6157
UPM-PEM2,9500,680------
VEM7,372-------
CVP-SCM1/CVP-PVV2/CVP35,33116,2322-2,530----
FNK-2,630------
FN--4,02116,6476,1124,051--
SDM--5,271-----
PJM-----3,380--
spirit&independant-----2,460--
Groen-------2,430
Islam------4,1211,800
PP------1,650-
Anderen(*)--2,100,8101,400,6701,7802,150
Totaal stemmen40.31534.71731.08728.48130.27137.42339.35341.255
Opkomst %85,3984,0381,6186,4681,39
Blanco en ongeldig %5,216,727,25,076,777,618,856,26

(*)1988: EVA (0,42%), PFN (1,68%) / 1994: MERCI / 2000: DB (0,40%), FNB (1,0%) / 2006: Force Citoyenne / 2012: Égalité / 2018: Citoyen d'Europe M3E (0,25%), Molenbeek Act (1,90%)

Representativiteit

Voor Sint-Jans-Molenbeek, net zoals voor de andere gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, geldt dat het aantal kiezers in verhouding tot het aantal inwoners erg laag ligt, zowel absoluut als in vergelijking met de rest van het land. Dit is het gevolg van het hoge aandeel niet-Belgische inwoners (ook al kunnen deze onder bepaalde voorwaarden over gemeentelijk stemrecht beschikken). Daarnaast ligt ook het aantal kiezers dat, ondanks de opkomstplicht, niet komt opdagen, erg hoog. Hierdoor bedraagt in de 19 gemeenten van het gewest het totaal aantal uitgebrachte stemmen, inclusief ongeldige en blanco, slechts 44,66% van het aantal inwoners. Sint-Jans-Molenbeek scoort daarin nog slechter met een verhouding van 41,91% uitgebrachte stemmen/inwoners.

Verhouding kiezers/inwoners en absenteïsme bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012

  • Sint-Jans-Molenbeek: 51,49% (kiezers/inw.) - 18,61% (absenteïsme)
  • Totaal Brussels Gewest: 53,89% (kiezers/inw.) - 17,14% (absenteïsme)

Ter vergelijking:

  • Vlaamse provinciehoofdsteden: 69,30% (kiezers/inw.) - 12,12% (absenteïsme)
  • Waalse provinciehoofdsteden: 69,04% (kiezers/inw.) - 17,31% (absenteïsme)

Burgemeesters

  • tot 1800: Van Hamme en J. Jespers (Agent der Gemeynte van Molenbeke)
  • 1800-1812: J.-B. De Roy
  • 1812-1818: FR. De Putte
  • 1818-1819: V. Van Espen
  • 1819-1830: F. Vanderdussen
  • 1830 (tot 22 september): Prévinaire
  • 1830-1836: Ch. Deroy
  • 1836-1842: P.-J. Meeüs
  • 1843-1848: A. Vander Kindere
  • 1848-1860: H.-J.-L. Stevens
  • 1861-1863: J.-B. De Bauche
  • 1864-1875: L.-A. De Cock
  • 1876-1878: G. Mommaerts
  • 1879-1911: Henri Hollevoet (liberaal)
  • 1914-1938: Louis Mettewie (liberaal)
  • 1939-1978: Edmond Machtens (PSB)
  • 1978-1988: Marcel Piccart (PS, later FDF)
  • 1988-1992: Léon Spiegels (PRL)
  • 1992-2012: Philippe Moureaux (PS)
  • 2013-2018: Françoise Schepmans (MR)
  • 2019- : Catherine Moureaux (PS)

Ontwikkeling van het inwoneraantal

19e eeuw

Jaar180618161830184618561866187618801890
Inwoneraantal16321845414212.06515.99424.33337.29241.73748.723
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12

20e eeuw tot aan herinrichting gemeenten

Jaar19001910192019301947196119701976
Inwoneraantal58.44572.78371.22564.77563.92263.52868.41171.991
Opmerking:resultaten volkstellingen op 31/12 tot en met 1970 + 31/12/1976

Na de gemeentelijke herinrichting

Jaar19771980198519901995200020052010
Inwoneraantal71.99170.95870.59068.90468.40671.21978.52088.181
Opmerking:Inwoneraantal op 01/01 - Bron:NIS

Demografische ontwikkeling

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari

Wijken met inwoneraantal (2001)

Brunfauttoren, Molenbeek
  • Centrum : 19.586 inwoners
  • Machtens: 13.245 inwoners
  • Maritiem: 12.842 inwoners
  • Scheut-Kerkhof: 11.059 inwoners
  • Karreveld: 8328 inwoners
  • Birmingham: 7314 inwoners

Bezienswaardigheden

Het Meelfabrieksplein te Sint-Jans-Molenbeek

Beschermd erfgoed

Sport

Sint-Jans-Molenbeek is de thuishaven van voetbalclub RWDM.

Bekende inwoners

De voddenrapers (1914) van Eugène Laermans, met Sint-Jans-Molenbeek als decor, in het Museum Dhondt-Dhaenens te Deurle

Geboren in Sint-Jans-Molenbeek

Wonen of woonden in Sint-Jans-Molenbeek

Stedenbanden

Zie de categorie Molenbeek-Saint-Jean van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.