Karel van België

Prins Karel werd geboren als tweede zoon van koning Albert I en koningin Elisabeth. Hij werd vernoemd naar zijn grootvader van moederszijde, hertog Karel Theodoor in Beieren. In 1910 kreeg hij de titel Graaf van Vlaanderen.

Hij volgde een opleiding bij de Britse marine, waar hij ereluitenant was. Hij wilde in de jaren dertig trouwen met het burgermeisje Jacqueline Wehrli, maar naar verluidt zou het huwelijk door het Belgische hof zijn afgekeurd. Uit hun relatie werd volgens Michel Capon in 1938 een dochter geboren, Isabelle, die de achternaam van haar stiefvader ontving (Wybo).[1][2]

In 1939 werd prins Karel kolonel in het Belgische leger. Gedurende de Tweede Wereldoorlog leefde hij teruggetrokken in Brussel, meest waarschijnlijk in een van de vleugels van het Kasteel van Laken. Over het leven van prins Karel in de oorlogsperiode bestaat zeer weinig informatie.

Prins Karel leefde ondergedoken in de Ardennen op het moment dat de Duitsers zijn broer Leopold en zijn gezin wegvoerden naar Duitsland. Op 20 september 1944 verkozen de Verenigde Kamers hem tot regent van het koninkrijk. Zijn broer was feitelijk afwezig: Leopold III zat opgesloten in Duitsland en Oostenrijk en ging later in vrijwillige ballingschap in het Zwitserse Pregny, in de villa Le Reposoir. Naar verluidt steunde zijn moeder, de koningin-weduwe Elisabeth het regentschap. Prins Karel legde op 21 september de grondwettelijke eed af en moest zijn taak vervullen tijdens de moeilijke omstandigheden van de Koningskwestie tot 20 juli 1950, toen het parlement vaststelde dat er een einde was gekomen aan de onmogelijkheid tot regeren van Leopold III. Die dag hield het regentschap automatisch op.

Prins Karel wordt weleens beschouwd als de redder van de monarchie. Hij was een uitstekend diplomaat en had zeer goede contacten met Winston Churchill en andere geallieerde leiders. Door deze contacten was hij dé Belgische contactpersoon voor het Amerikaanse hulpplan voor Europa, het Marshallplan. Prins Karel was waarnemend Belgisch staatshoofd op cruciale momenten in de geschiedenis: de oprichting van de Benelux in 1944, de oprichting van de VN in 1945, de oprichting van de NAVO in 1948 en de Raad van Europa in 1949. In België ondertekende hij verschillende bestuurlijke wetten die nu nog gelden: deze over de Raad van State, de Sociale Zekerheid en het Vrouwenkiesrecht (1948). Hij bezocht Belgisch Congo in 1947. Wanneer prins Karel met de nodige egards en eer werd ontvangen, bijvoorbeeld, in het Witte Huis in Washington, in Londen en (waarschijnlijk ook) in het Vaticaan, ontplofte zijn broer Leopold zowat in zijn Zwitsers ballingsoord. Het zou nooit meer goed komen tussen de broers. Leopold verweet zijn broer Karel een usurpator te zijn en Karel verweet zijn broer dat het hem verboden was te huwen met een burgervrouw; Leopold was ondertussen wel gehuwd met Lilian Baels.

Prins Karel trok zich terug uit het openbare leven en legde zich toe op de teken- en schilderkunst onder de artiestennaam Karel van Vlaanderen op een domein aan het strand van Raversijde[3] Over dat pseudoniem heerste in Franstalige milieus ongenoegen, omdat men er van oordeel was dat leden van het koningshuis ambtshalve ook een Franse naam dienden te hebben. Karel zelf heeft die vertaling echter steeds geweigerd, omdat hij zijn status van artiest strikt gescheiden wilde houden van zijn familiale aangelegenheden.

In december 1981 verkocht prins Karel zijn domein aan de Belgische Staat. Hij overleed twee jaar later op 1 juni 1983 in het Oostendse Heilig Hartziekenhuis aan de gevolgen van een acute leukemie[4] Hij werd op 7 juni 1983 met nationale eer in Brussel begraven en bijgezet in de Crypte te Laken.

Hij was de laatste graaf van Vlaanderen. Na hem werd deze dynastieke titel niet meer toegekend.

• Prins Karel werd begin jaren 60 twee keer vermeld in een nummer van De Strangers. Beide nummers verwezen naar een toen actueel bericht waarin de prins opgelicht bleek door een van zijn voormalige adviseurs.
  • Hij wordt kort vermeld in het lied "'t Vuilventje" (1961) waarin een zekere Gérard vier miljoen ontvangt van prins Karel "die er niks mee kon doen."[5]
  • In een ander lied van de Strangers, Kinderliekes, komt het volgende stukje voor:

wille wij, wille wij veur de deugenieterij

Prinske Karel is gon troosten

na dattem ze geld vermoostte

zeg komde de maand nog deur

anders schiete kik aa wa veur

(vert.: Willen wij Prins Karel eens gaan troosten,
nadat hij zijn geld verspilde.
Kom je de maand nog door,
anders schiet ik je wat voor)[6]

• • Het deel "Prins Karel" van het lied "Oud Vuil" op de plaat "Goe zot" (1971), gebracht als satire op een BRT-nieuwsuitzending, luidt als volgt:

Prins Karel die kan voort weeral, hij trok een schone achterstal.

Nu smeert hij op zijn brood misschien, weer boter in plaats van margarine.

Maar met die aalmoes van baron Allard, daar loopt de prins toch weer niet ver.

Kom geef die mens toch rap zijn pensioen, dan zullen we hem naar een rusthuis doen.

• Jan VELAERS & Herman VAN GOETHEM, Leopold III: de koning, het land, de oorlog, Lannoo, Tielt, 1994.
• Gunnar RIEBS, Karel. Graaf van Vlaanderen. Prins van België. Regent van het Koninkrijk., Uitgeverij Van Halewyck, Leuven, 2003
• André DE STAERCKE, Memoires over het Regentschap en de Koningskwestie, teksten en documenten uitgegeven door Jean Stengers en Ginette Kurgan – van Hentenryk, Lannoo, Tielt, 2003
• Rien EMMERY, Un Carlisme à la Belge? De rol van Prins-regent Karel en zijn entourage in het verloop van de koningskwestie (1940-1950), licentiaatsverhandeling, Universiteit Gent, 2005.
• Mark VAN DEN WIJNGAERT & Vincent DUJARDIN, België zonder koning: 1940-1950, de 10 jaar dat België geen koning had, Lannoo, Tielt, 2006
• Rien EMMERY, Prins Karel. Leven in de schaduw van Leopold III, Manteau, Antwerpen, 2007

• Memoriaal Prins Karel

• Monarchie.be

Zie de categorie Prince Charles, Count of Flanders van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Prinsen en prinsessen van België (van den bloede)

Generatie I: Lodewijk Filips · Leopold (II) · Filips · Charlotte Generatie II: Louise · Leopold · Stefanie · Clementine · Boudewijn · Henriëtte · Josephine · Josephine · Albert (I) Generatie III: Leopold (III) · Karel · Marie José Generatie IV: Josephine Charlotte · Boudewijn · Albert (II) · Alexander · Marie Christine · Marie Esmeralda Generatie V: Filip · Astrid · Laurent Generatie VI: Elisabeth · Gabriël · Emmanuel · Eléonore · Amedeo · Maria Laura · Joachim · Luisa Maria · Laetitia Maria · Louise · Nicolas · Aymeric

	Koningen der Belgen
Leopold I · Leopold II · Albert I · Leopold III · Boudewijn · Albert II · Filip