Herman Tjeenk Willink

Tjeenk Willink studeerde rechten in Leiden en Parijs. Na een korte periode als wetenschappelijk medewerker aan de Rijksuniversiteit Leiden werd hij in 1970 ambtenaar. Hij was jarenlang adjunct-secretaris van de ministerraad. Landelijke bekendheid kreeg hij als regeringscommissaris voor de Reorganisatie van de Rijksdienst.

Herman Tjeenk Willink, 1985

In 1987 werd Tjeenk Willink lid van de Eerste Kamer voor de Partij van de Arbeid. Daar viel hij vooral op toen hij tegen het Verdrag van Schengen stemde. Van 1991 tot 1997 was hij Eerste Kamervoorzitter. Daarna werd hij vice-president van de Raad van State. In die functie was hij een van de belangrijkste adviseurs op politiek gebied van Koningin Beatrix. Zij was als koningin voorzitter van de Raad, maar de vice-president heeft de dagelijkse, feitelijke leiding.

Tjeenk Willink was bij de kabinetsformatie 1994 twee maal benoemd tot informateur, en speelde zo een rol bij de vorming van het eerste kabinet-Kok in 1994.[2] Eerst tijdens de vroege verkenningen voor het eerste paarse kabinet, en toen de onderhandelingen waren vastgelopen bracht hij het verrassende advies uit dat de nieuwe informateur van VVD-huize moest komen, de tweede partij. Uiteindelijk zou de Koningin echter Wim Kok vragen een proeve voor een regeerakkoord te schrijven, wat een succesvolle stap bleek te zijn.[3]

Hij bekleedde tal van bestuursfuncties; zo was hij voorzitter van de NOVIB en van Humanitas en was hij tot april 2006 voorzitter van de Raad van Toezicht van de Stichting Stop Aids Now!. Hij geldt als een man van groot gezag aan wiens oordeel in hogere Haagse kringen veel waarde wordt gehecht.

Bij de totstandkoming van het kabinet-Rutte I speelde Tjeenk Willink, toen nog vicepresident van de Raad van State, een belangrijke rol als informateur tijdens de formatie - hij werd twee keer door de Koningin gevraagd die rol op zich te nemen. Eerst tijdens de vroege verkenningsfase (10 dagen) om volgende stappen te adviseren[4] en later tijdens de afrondende fase van de ongebruikelijke constructie van een minderheidscoalitie om te onderzoeken en adviseren welke stappen staatsrechtelijk nodig waren.[5][6]

Op 21 december 2012 werd Tjeenk Willink bij koninklijk besluit benoemd tot minister van Staat.

Op 29 mei 2017 droeg Edith Schippers de inmiddels gepensioneerde Tjeenk Willink aan als volgende informateur, nadat haar poging om een regering te vormen mislukt was. Hij werd vervolgens door de Tweede Kamer benoemd, die inmiddels de verantwoordelijkheid voor het formatieproces van de Koning had overgenomen.[7]

In december 2018 bracht de dan bijna 77-jarige Tjeenk Willink een boekje uit met als titel 'Groter denken, kleiner doen'. Hierin gaf hij te kennen zich grote zorgen te maken over de ontwikkelingen in Nederland. Een oproep om van onder af aan op te staan voor de democratische rechtstaat.

• Academisch: Op vrijdag 8 november 1996 werd hem een eredoctoraat in de sociale wetenschappen aangeboden bij viering van de 83e dies natalis van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Op maandag 8 januari 2007 kreeg hij nogmaals een eredoctoraat aangeboden, ditmaal bij de viering van de 375e dies natalis van de Universiteit van Amsterdam. Hij voert die titels echter niet.[8]
• Koninklijk: Sinds 1997 is hij Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Op 25 januari 2012, bij zijn afscheid van de Raad van State, werd hij bevorderd tot Ridder Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau. In 2004 was hij een van de doopgetuigen van prinses Catharina-Amalia der Nederlanden. Op 9 december 2014 werd hij onderscheiden met het Erekruis in de Huisorde van Oranje vanwege zijn "grote verdiensten voor het Koninklijk Huis".[9]
• Op 21 december 2012 werd Tjeenk Willink tot Minister van Staat benoemd.
• Op 17 maart 2018 werd de zevende Comeniusprijs aan hem uitgereikt.[10]
• Zijn boek 'Groter denken, kleiner doen' werd in 2019 bekroond met de Prinsjesboekenprijs.[11]
• Maatschappelijk: In Haagse kringen heeft hij vanwege zijn functie de bijnaam 'onderkoning van Nederland' gekregen, een bijnaam die Louis Beel - vice-president van de Raad van State in de jaren 1959-1972 - al eerder toegekend was. In de Top 200 van invloedrijkste Nederlanders van de Volkskrant werd hij in opeenvolgende jaren in het bovenste echelon geplaatst (2006: 11, 2007: 15, 2008: 14).[12]

Zie de categorie Herman Tjeenk Willink van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.