1942

januari

• 1 - Het Nederlandse handbal, sinds 1926 opererend onder de vleugels van het Koninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond, komt op eigen benen te staan met de oprichting van het Nederlands Handbal Verbond.
• 2 - Het Japanse leger bezet Manilla.
• 3 - Oprichting van het ABDA-commando in de Stille Oceaan: de American, British, Dutch en Australian strijdkrachten komen onder bevel van de Engelse generaal Wavell.
• 11 - Japanse inval in Nederlands-Indië.
• 18 - Op het Scheveningse strand wordt Herman Bernard Wiardi Beckman gearresteerd bij een poging om naar Engeland te ontkomen.
• 18 - Het koopvaardijschip Van Imhoff wordt door een Japans gevechtsvliegtuig tot zinken gebracht. De bewaking en bemanningsleden worden gered, maar meer dan 400 Duitse geïnterneerde burgers verdrinken.
• 20 - In Berlijn wordt de Wannseeconferentie gehouden. Hooggeplaatste nazi's vergaderen over de Endlösung der Judenfrage (de 'definitieve oplossing van het Jodenvraagstuk'). Besloten wordt de Joden te vermoorden; een aantal van hen willen ze eerst nog als dwangarbeider inzetten.
• 22 - In Friesland wordt voor de achtste keer de Elfstedentocht verreden. Sietze de Groot wint bij de mannen en Antje Schaap komt als eerste vrouw over de finish.
• 27 - In Winterswijk wordt een temperatuur gemeten van −27,4 °C. Dit is tot op heden voor Nederland een absoluut kouderecord.[1]

februari

• 14 - In Rotterdam wordt de Maastunnel geopend. De overwelving is 1426 meter lang, de tunnel zelf meet 1070,15 meter. Er is bijna vijf jaar aan gewerkt.
• 14 - De afdeling Bomber Command van de RAF krijgt opdracht om door grootscheepse luchtbombardementen het moreel van de Duitse bevolking, en vooral van de industriearbeiders, te ondermijnen.
• 15 - De Britse kroonkolonie Singapore wordt vanuit zee ingenomen door de Japanners. Vele Engelse oorlogsschepen worden in de haven tot zinken gebracht of branden uit.
• 15 - De Nederlandse torpedobootjager Hr. Ms. Van Ghent, loopt door een navigatiefout aan de grond in Stolze-straat op het kustrif van het eiland Bamidjo.
• 19 - President Roosevelt gelast de internering van alle Japanners die zich op Amerikaans grondgebied bevinden.
• 22 - In zijn Braziliaanse ballingsoord pleegt de Oostenrijks-joodse schrijver Stefan Zweig zelfmoord.
• 27 - Het Nederlands vlooteskader onder schout-bij-nacht Karel Doorman gaat in de Javazee ten onder.
• Het lidmaatschap van de Nederlandsche Kultuurkamer wordt verplicht voor kunstenaars, toneelspelers, uitgevers enz.

maart

• 1 - Japanse troepen onder leiding van generaal Imamoera landen op Java.
• 5 - Batavia wordt ingenomen.
• 7 - De Nederlandse mijnenveger Eland Dubois wordt door de eigen bemanning tot zinken gebracht nadat het schip is gespot door een Japans verkenningsvliegtuig.
• 8 - Japanse bezetting van Rangoon, Birma.
• 8 - De Nederlandse mijnenveger Jan van Amstel tot zinken gebracht door een Japanse torpedobootjager, waarbij 23 van de opvarenden om het leven komen
• 9 - Het KNIL capituleert op Java.
• 13 - Tijdens de Duitse conferentie in Parijs wordt besloten dat alle joden in Nederland, België en Frankrijk voortaan de gele ster moeten dragen.
• 15 - Tijdens de inval en invasie van Japan op Sumatra loopt een patrouille bestaand uit 27 Nederlandse militairen op Sumatra in Tiga Roenggoe nabij Pematang Siantar (tussen Medan en het Tobameer) in een hinderlaag. Deze Nederlandse militairen, bestaande uit stadswachten, militie, landstorm en vernielingspersoneel, worden ter plaatse gefusilleerd.
• 17 - De drie gaskamers van het eerste vernietigingskamp Belzec worden in gebruik genomen.
• 21 - Element nummer 94 krijgt de naam plutonium.

april

• 18 - De Doolittle Raid van deze nacht is de eerste Amerikaanse luchtaanval op Tokio en andere Japanse steden.

mei

• Mexico sluit zich aan bij de geallieerden nadat twee van zijn tankers door de Duitsers zijn getorpedeerd.
• 30 op 31 - Eerste massaal luchtbombardement van een Duitse stad door de Royal Air Force. Keulen is het doelwit van 1000 Avro Lancasters.

juni

• 4 tot 7 - Slag om Midway - De Amerikanen beëindigen de Japanse opmars in de Grote Oceaan, en beginnen het tegenoffensief.
• 21 - Tobroek valt. De Duitse kolonel-generaal Erwin Rommel, bevelhebber van het Afrika-korps, verovert de Noord-Afrikaanse havenstad op het Britse leger. Er werden 25.000 gevangenen gemaakt, naast onoverzienbare massa's wapens en voorraden. Daags nadien werd Rommel bevorderd tot Generaal-Veldmaarschalk. In oktober 1942 stelde echter Generaal Bernard Montgomery, met zijn 8ste leger, orde op zaken bij El Alamein en werd Rommel teruggedrongen.

juli

• 1 - Sevastopol, aan het Russische oostfront, is gevallen. Kolonel-generaal Von Manstein leidt de Duitse en Roemeense troepen. Overblijfselen van de Sovjet-legers vluchten op het schiereiland Kersonesos.
• 1 - Het vluchtelingenkamp Westerbork komt onder rechtstreeks bestuur van de Duitsers, die het Durchgangslager Westerbork noemen.
• 6 - Anne Frank duikt onder in het achterhuis achter het bedrijf Opekta van haar vader Otto Frank aan de Prinsengracht 263 te Amsterdam.
• 15 - Vanuit het doorgangskamp Westerbork in Drenthe vertrekt het eerste transport richting Polen.
• 16 - In France Occupée wordt het besluit uitgevaardigd, waarbij aan de joden de toegang wordt ontzegd tot openbare inrichtingen en manifestaties. Aldus is ze toegang verboden tot restaurants of cafés, concerten, music-halls, amusementslokalen, bibliotheken, openbare telefooninrichtingen, markten, baden, expogalerijen of -zalen, historische gebouwen, sportwedstrijden, kampeerterreinen en parken.
• 20 - De Nederlandse bisschoppen richten zich in een herderlijk schrijven tot hun gelovigen. Ze veroordelen in felle bewoordingen de Jodenvervolging.
• 30 - Begin van de deportaties vanuit Loods 24 in Rotterdam.

augustus

• 2 - Tweehonderd katholieke joden, die tot nu toe buiten de Jodenvervolging bleven, worden als represaille voor de brief van de Nederlandse bisschoppen, afgevoerd naar vernietigingskampen. Onder hen is Edith Stein.
• 6 - Koningin Wilhelmina spreekt het Amerikaanse Congres toe.
• 6 - De hoofdcommissaris van de Amsterdamse politie Sybren Tulp zet een Nederlands politiebataljon in om Joden op te pakken.
• 7 - De Amerikanen landen op Guadalcanal, wat het begin van de Slag om Guadalcanal inluidt.
• 9 - In Bombay worden Mahatma Gandhi en het hele Congress Working Committee door Britse troepen gearresteerd en geïnterneerd in het Aga Khanpaleis in Poona.
• 20 - De NSB-burgemeester van Apeldoorn Cornelis den Besten wordt ontslagen omdat hij weigert, de fietsen van joodse burgers te vorderen.
• 22 - Brazilië verklaart de oorlog aan Duitsland en Italië.

september

• 3 op 4 - Grote nachtelijke razzia op joden in Brussel.
• 9 - De Noordoostpolder valt officieel droog.
• 13 - De Duitse troepen beginnen hun aanval op Stalingrad.
• 16 - Begin aanleg van de Birmaspoorweg door dwangarbeiders van het Japanse bestuur. Met name krijgsgevangenen, onder andere uit Nederlands-Indië, worden ingezet.
• 20 - De Zweedse hardloper Gunder Hägg loopt als eerste de 5000 meter binnen de 14 minuten. Zijn wereldrecord van 13.58,2 zal 12 jaar stand houden.

oktober

• 3 - De Duitsers nemen een eerste proef met de V2 (raket).
• 23 - Na het overlijden van VNV-leider Staf Declercq wordt Hendrik Elias de nieuwe leider van het VNV.

november

• Het geallieerde tegenoffensief in Noord-Afrika begint.
• 15 - De KLM DC-3 G-AGBB (voorheen PH-ALI, Ibis) op de BOAC lijndienst Bristol-Lissabon, met passagiers en KLM bemanning, wordt aangevallen door Luftwaffejagers. Gehavend maar zonder persoonlijk letsel weten zij te alsnog in Engeland te landen.
• 27 - Uit protest tegen de Duitse bezetting van Zuid-Frankrijk brengen de bemanningen van de overgebleven Franse oorlogsbodems in de marinehaven van Toulon hun schepen tot zinken.
• 28 - Bij een brand in de nachtclub Cocoanut Grove in Boston komen 492 mensen om.

december

• 2 - eerste gecontroleerde nucleaire kettingreactie, in de eerste kernreactor, de Chicago Pile 1, gebouwd door Enrico Fermi.
• 25 - De Nederlandse onderzeeboot K XVI werd ten noorden van Kuching getorpedeerd door de Japanse onderzeeboot I 66, alle 36 bemanningsleden kwamen hierbij om het leven.

zonder datum

• Op een snikhete zomerdag neemt Bing Crosby de song "I'm dreaming of a white Christmas" van Irving Berlin op. De single zal tientallen jaren de lijst van bestsellers blijven aanvoeren.

• Arnold Schönberg componeert zijn pianoconcert, opus 42
• Mieczysław Weinberg componeert zijn Symfonie nr. 1
• Igor Stravinsky schrijft de Circus Polka voor het olifantenballet van Barnem & Bailey

• Albert Camus publiceert L'Étranger
• Antoine de Saint-Exupéry's Pilote de guerre wordt gepubliceerd
• Stefan Zweigs Die Welt von Gestern wordt gepubliceerd
• Ernest Hemingways Men at War wordt gepubliceerd

• 
  Lake George (1942) Judson Smith

• 
  Woonhuis met kantoor, Best (1942)

januari

• 1 - Jaroslav Ježek (35), Tsjechisch componist en dirigent
• 4 - Mel Sheppard (58), Amerikaans atleet
• 6 - Henri de Baillet Latour, Belgisch voorzitter Internationaal Olympisch Comité
• 6 - Emma Calvé, Frans sopraan
• 7 - Reinier van Genderen Stort (55), Nederlands schrijver en dichter
• 17 - Walter von Reichenau (57), Duits maarschalk
• 22 - Oleg Losev (38), Russisch wetenschapper en uitvinder
• 25 - Gerard Philips (83), een van de Nederlandse oprichters van de Philips Gloeilampen Fabrieken N.V.

februari

• 1 - Willem Warnaar (74), Nederlands ARP-politicus en bloembollenkweker
• 7 - Dorando Pietri (56), Italiaans atleet
• 7 - Ivan Bilibin (65), Russisch illustrator
• 8 - Fritz Todt (50), Duits ingenieur en minister in het Derde Rijk
• 14 - Edgar Chadwick (72), Engels voetballer en voetbaltrainer
• 17 - Lodewijk Ernst Visser (70), Nederlands jurist en president van de Hoge Raad
• 23 - Stefan Zweig (60), Oostenrijks schrijver

maart

• 1 - Martin Karl (30), Duits roeier
• 3 - Ernst Bernheim (92), Duits mediëvist
• 8 - José Raúl Capablanca (53), Cubaans schaker
• 10 - William Henry Bragg (79), Engels natuurkundige
• 12 - Robert Bosch (80), Duits uitvinder, ingenieur, industrieel en filantroop
• 14 - Alexander von Zemlinsky (70), Oostenrijks componist
• 23 - Jan Olieslagers (58), Belgisch luchtvaartpionier en motorrenner
• 24 - Mathieu Cordang (72), Nederlands wielrenner
• 29 - Herman van Karnebeek (67), Nederlands diplomaat en minister

april

• 3 - René Lunden (39), Belgisch bobsleeër
• 17 - Jean Perrin (71), Frans natuurkundige en Nobelprijswinnaar

mei

• 2 - Jose Abad Santos (56), Filipijns rechter
• 3 - Christiaan Boers (52), Nederlands militair en verzetsstrijder
• 22 - Eugen Freiherr von Lotzbeck (60), Duits ruiter

juni

• 2 - Lou Gehrig (41), Amerikaans honkballer
• 4 - Reinhard Heydrich (38), Duits nazi-leider
• 5 - K.H. Holthuis (90), Nederlands architect
• 7 - Alan Blumlein (38), Engels ingenieur en uitvinder
• 12 - Jarl Malmgren (33), Fins voetballer
• 18 - Jozef Gabčík (30), Slowaaks verzetsstrijder
• 30 - Léon Daudet (74), Frans schrijver en journalist

juli

• 2 - Jevgeni Petrov (38), Russisch schrijver
• 14 - Neel Doff (84), Franstalig Nederlands schrijfster
• 23 - Valdemar Poulsen (72), Deens ingenieur en uitvinder
• 26 - Titus Brandsma (61), Nederlands pater en verzetsstrijder

augustus

• 9 - Edith Stein (50), Joods-Duits filosofe en karmelietes en heilige van de Rooms-Katholieke Kerk
• 15 - Robert Baelde (34), Nederlands jurist en maatschappelijk werker
• 15 - Willem Ruys (47), Nederlands reder
• 16 - Thorvald Otterstrom (64), Deens/Amerikaans componist
• 17 - Gerbrandus Jelgersma (82), Nederlands psychiater
• 18 - Paulus van Wandelen (38), Nederlands verzetsstrijder
• 19 - Harald Kaarman (40), Estisch voetballer
• 25 - George Edward Alexander Windsor (39), vierde zoon van George V van het Verenigd Koninkrijk
• 30 - Miguel White (32), Filipijns atleet

september

• 4 - Jules Brunfaut (89), Belgisch architect
• 15 - Severino Reyes (71), Filipijns schrijver
• 17 - Abraham Tuschinski (56), Pools-Nederlands bioscoopexploitant
• 20 - Kārlis Ulmanis (65), president van Letland
• 27 - Jan Ankerman (36), Nederlands hockeyer
• 30 - Gerrit van Weezel (60), Nederlands componist en dirigent

oktober

• 5 - Dorothea Klumpke (81), Amerikaans astronoom
• 12 - Philip van Praag sr. (53), Nederlands kunstenaar
• 18 - Michail Nesterov (80), Russisch kunstschilder
• 22 - Sybren Tulp (51), Nederlands militair en hoofdcommissaris van politie
• 22 - Staf de Clercq (58), Vlaams nationalistisch politicus

november

• 14 - Sidney Fox (31), Amerikaans actrice
• 15 - Annemarie Schwarzenbach (34), Zwitsers schrijfster, journaliste en fotografe
• 16 - Joseph Schmidt (38), Roemeens zanger
• 17 - Pieter Kikkert (50), Nederlands bestuurder in Suriname
• 19 - Abraham Fresco (39), Nederlands kunstschilder
• 19 - John Mulcahy (66), Amerikaans roeier
• 19 - Cornelis van Teeseling (27), Nederlands kunstenaar en verzetsstrijder
• 21 - Leopold Berchtold (79), Oostenrijk-Hongaars politicus
• 23 - Stanisław Saks (44), Pools wiskundige
• 27 - Duifje Schuitenvoerder (68), Nederlands zangeres

december

• 17 - Arthur Coninx (58), Vlaams toneelschrijver
• 29 - Gerrit van As (40), Nederlands verzetsstrijder in WOII
• 29 - Pieter van As (43), Nederlands verzetsstrijder in WOII

• 22 januari: Minimumtemperatuur tot –17,9 °C in Ukkel.
• 27 januari: Minimumtemperatuur tot −23,2 °C in Gerdingen (Bree) en −24,3 °C in Wardin (Bastogne).
• winter: Een van de strengste van de eeuw: rivieren en kanalen vriezen toe.
• 28 februari: Elke dag vorst in Ukkel (zoals in 1956). 17 sneeuwdagen. Maximale dikte van de sneeuwlaag tot 1 meter op het plateau van de Hoge Venen.
• 4 maart: Tussen 17 januari en 4 maart 47 opeenvolgende vorstdagen in Ukkel.
• 14 maart: Op de Baraque Michel (Jalhay) blijft de vorstperiode die begon op 26 december 1941 voortduren tot 14 maart 1942.
• 15 maart: Van 6 januari tot 15 maart – gedurende 69 dagen na elkaar – sneeuw op de bodem in Ukkel (eventueel onder de vorm van sporen). Dat is na de winter 1962/1963 het tweede langst.
• 10 juli: 74,5 mm neerslag in 24 uur in Ukkel.
• juli: Juli met hoogste neerslagtotaal: een neerslagtotaal met 196,5 mm (normaal 74,3 mm).
• 3 augustus: 207,3 mm neerslag in 30 dagen – van 5 juli tot 3 augustus – valt er in Ukkel (waarde overschreden in juni/juli 1980).

Bron: KMI Gegevens Ukkel 1901-2003 met aanvullingen

Zie de categorie 1942 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.