Zeven Friese Zeelanden

De Zeven Friese Zeelanden is de historische benaming voor de gebieden die door de Friezen werden bewoond. Het aantal van zeven kan daarbij zowel de betekenis van veel hebben als een precieze aanduiding van het aantal landen bedoelen. In de loop van de tijd hebben er meerdere opsommingen bestaan die tot zeven landen kwamen.

Achtergrond van het getal zeven

De oudste verwijzing naar zeven is waarschijnlijk een mythologische verklaring van de oorsprong van de Friezen. Volgens deze mythe zou de oerstamvader van de Friezen zeven zonen hebben gehad die allen naar een eigen gebied zouden zijn uitgevaren. Deze gebieden lagen overigens niet in het latere Friesland maar in de kuststreek tussen het huidige Hamburg en de Deense grens.

Verschillende opsommingen

Het getal zeven komt in iedere lijst van Friese gebieden terug. Dat getal dwingt klaarblijkelijk om de opsomming aan te passen aan het getal. In de Middeleeuwen is sprake van veel meer dan zeven Friese gebieden, maar als ze als Zeelanden benoemd zijn, worden ze teruggebracht tot zeven. Daarbij worden overigens gebieden opgesomd die naar huidig inzicht nimmer Fries geweest zijn.

In 1417 worden de volgende zeven gebieden genoemd als Zeven Zeelanden:

  1. West-Friesland
  2. Westergo
  3. Oostergo
  4. Stellingwerven en Drenthe
  5. de Ommelanden en de Stad Groningen
  6. Oost-Friesland
  7. Butjadingen

Een andere indeling is:

  1. West-Friesland - tussen IJ en Vlie
  2. Westlauwers Friesland - tussen Vlie en Lauwers
  3. Oostlauwers Friesland - tussen Lauwers en Eems
  4. Oost-Friesland - tussen Eems en Jade
  5. Butjadingen - tussen Jade en Wezer
  6. Wursten en Hadeln - tussen Wezer en Elbe
  7. Dithmarschen - tussen Elbe en Eider

De Friese gouwen
De Friese gouwen rond 1300

Los van de opsomming van zeven Zeelanden zijn er uit de Middeleeuwen meerdere Friese gouwen bekend. Van een groot aantal van die gouwen zijn oude rechtsteksten, met name bewerkingen van de 17 Keuren en 24 Landrechten bewaard gebleven waaruit een zekere samenhang tussen de verschillende gouwen lijkt te blijken. De verschillende gouwen staan soms onder meerdere namen bekend, terwijl andere weer onderverdeeld zijn in kleinere eenheden.

In het huidige Nederland lagen:

  1. Westergo
  2. Zuidergo (niet op de kaart)
  3. Oostergo
  4. Bornego, grotendeels samenvallend met Zevenwouden
  5. Westerkwartier, onderverdeeld in Vredewold, Langewold, Middag en Humsterland
  6. Hunsingo
  7. Fivelingo
  8. Oldambt
  9. Reiderland (gedeeltelijk in Duitsland)

Het grensgebied tussen de huidige provincies Friesland en Groningen wordt op de kaart onderverdeeld in meerdere kleinere gebieden. Humsterland, Langewold en Vredewold, in Groningen, worden vaak samen aangeduid als het Westerkwartier, hoewel Humsterland wellicht ooit een zelfstandige gouw vormde, waar wellicht ook Achtkarspelen bij hoorde. Van Smallingerland is bekend dat het in de middeleeuwen als eenheid optrad, voor Kollumerland geldt hetzelfde, hoewel het later ook tot Oostergo wordt gerekend.

In het huidige Duitsland lagen de gouwen:

  1. Eemsgo (op de kaart Emsigerland)
  2. Federgo (ook wel Krummhörn genoemd)
  3. Norderland
  4. Broekmerland
  5. Harlingerland (overeenkomend met het district Wittmund)
  6. Wangerland
  7. Ostringen (later Schortens)
  8. Rustringen (later Wilhelmshaven)
  9. Moormerland
  10. Overledingerland
  11. Land Wursten

Het Saterland, een van de twee gebieden in Duitsland waar nog Fries wordt gesproken stond niet als gouw bekend. Het werd door Friezen gekoloniseerd. Voor Noord-Friesland geldt hetzelfde, er lagen geen bekende gouwen, de Friezen die er wonen zijn waarschijnlijk vanuit de Friese gebieden in het westen ernaartoe getrokken.

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.