Wilhelmshaven

Wilhelmshaven is een havenstad in de Duitse deelstaat Nedersaksen. De stad ligt aan de westkust van de Jadeboezem, een baai van de Noordzee, en telt 76.278 inwoners (31 december 2018)[1] op een oppervlakte van 106,91 km². Sinds 2006 maakt Wilhelmshaven deel uit van de metropoolregio Bremen-Oldenburg.[4] De stad wordt geheel omsloten door de Landkreis Friesland.

Wilhelmshaven
Stad in Duitsland

Situering
Deelstaat Nedersaksen
Coördinaten53° 31 NB, 8° 8 OL
Algemeen
Oppervlakte106,91 km²
Inwoners (31-12-2018[1])76.278
(713 inw./km²)
Buitenlanders (31-12-2018[2])8.410 (11,03%)
Nederlanders (31-12-2018[3])80 (0,1%)
Hoogte2 m
BurgemeesterCarsten Feist
Overig
Postcodes26351–26389
Netnummers04421
daarnaast deels ook 04422, 04423 en 04425
KentekenWHV
Gemeentenummer03 4 05 000
Websitewww.wilhelmshaven.de
Locatie van Wilhelmshaven
Portaal    Duitsland
Het stadhuis met de stadsvlag van Wilhelmshaven

Geschiedenis

Op deze plaats bevond zich al in 1383 een kasteel de Sibetsburg. Dit was in bezit van piraten en werd in 1433 verwoest door de Hanze. Vier eeuwen later besloot het koninkrijk Pruisen hier een vlootbasis te vestigen.

Pruisen

In 1853 werd het Jade-Verdrag gesloten tussen Prins Adalbert van Pruisen en het Groothertogdom Oldenburg. Pruisen en Oldenburg kwamen overeen dat 3,13 km² van het grondgebied van Oldenburg aan de Jadeboezem zou worden verkocht aan Pruisen.

Wilhelmshaven is een relatief jonge Duitse stad, die in 1869 werd gesticht door Wilhelm I van Pruisen omdat Pruisen een marinebasis nodig had. Tijdens de bouw werd de haven "Hafen Heppens" genoemd, en als officiële naam was "Zollern am Meer" bedacht. Toen Wilhelm I (die later de Duitse keizer van dezelfde naam zou worden) de haven op 17 juni 1869 inwijdde, gaf hij er zijn naam aan. Met de schrijfwijze "haven" in plaats van het Duitse woord "hafen" werd aangesloten bij de namen van andere havens in het gebied (Bremerhaven en Cuxhaven).

De marinehaven kreeg ook een eigen scheepswerf, de Kaiserliche Werft Wilhelmshaven. Het werd de grootste en belangrijkste van de drie Duitse keizerlijke scheepswerven. In 1880 telde de werf zo'n 3000 medewerkers, maar aan het einde van de Eerste Wereldoorlog waren dit er ongeveer 21.000. Bij de werf werden de grootste en sterkste oorlogsschepen van die tijd gebouwd. Op 15 april 1914 werd in Wilhelmshaven de grootste drijvende kraan ter wereld in gebruik genomen, met een hefvermogen van 250 ton.

Novemberrevolutie

Op 28 oktober 1918 brak in Wilhelmshaven muiterij uit toen matrozen in opstand kwamen tegen het bevel om zich eervol dood te vechten tegen de Britse vloot. Duizend matrozen werden gevangengenomen. In Kiel braken demonstraties uit en op 4 november begon in Kiel een opstand die snel zou uitgroeien tot de zogenaamde 'novemberrevolutie' die een eind maakte aan het Duitse keizerrijk. Na de oorlog werd de werf gesloten, maar na korte tijd werd deze heropend onder de nieuwe naam Reichsmarinewerft Wilhelmshaven en in 1935 veranderde de naam in Kriegsmarinewerft Wilhelmshaven.

Wilhelmshaven was een van de belangrijkste Duitse havens. Ook het Groothertogdom Oldenburg had voordeel van de haven; het stichtte de plaats Rüstringen, vlak bij Wilhelmshaven maar op het grondgebied van Oldenburg. Wilhelmshaven en Rüstringen werden in 1937 samengevoegd.

Tweede Wereldoorlog

Net voor de Tweede Wereldoorlog werd op 1 april 1939 in Wilhelmshaven het Duitse slagschip Tirpitz te water gelaten. De stad was een belangrijke marinehaven en was daarmee een doelwit voor bommenwerpers. De eerste luchtaanval vond plaats op 4 september 1939. In de stad was ook een zogeheten Außenlager van het concentratiekamp Neuengamme gevestigd. Wilhelmshaven was op 27 januari 1943 de eerste Duitse stad die werd getroffen door een Amerikaans bombardement. Op 30 maart 1945 lieten ruim 2100 vliegtuigen meer dan 5000 ton bommen op de stad vallen. Hierbij werd ook een onderzeebootbunker getroffen, waarbij de onderzeeboot U-96 tot zinken werd gebracht. Bij bombardementen door de geallieerden werd in totaal twee derde van de gebouwen verwoest. Op 6 mei 1945 werd de stad ingenomen door de Poolse 1e Pantserdivisie.

Na 1945

Na de oorlog werd de haven voor civiel gebruik opengesteld. Tegenwoordig is Wilhelmshaven de tweede haven van Duitsland (na Hamburg) en is bereikbaar via internationale scheepvaartroutes op de Noordzee. In 2012 werd een nieuwe containerhaven geopend, de JadeWeserPort.

Bezienswaardigheden

In Wilhelmshaven bevindt zich het Duitse Marinemuseum; een aquarium met dieren uit de Noordzee en het informatiecentrum van het Nationalparks Niedersächsisches Wattenmeer ("Nationale Park Nedersaksische Waddenzee"). Ook is er een museum voor moderne kunst, de Kunsthalle Wilhelmshaven.

Het symbool van de stad is de Kaiser-Wilhelm-Brücke ("Keizer Wilhelmbrug"), over een inham van de Jadeboezem. De brug is gebouwd in 1908, is 159 meter lang en was ooit de grootste draaibrug van Europa. Een ander karakteristiek bouwwerk is het stadhuis, bijgenaamd die Burg am Meer. Dit ontwerp van Fritz Höger werd in 1929 voltooid en heeft een 50 meter hoge toren.

Indeling

De indeling van Wilhelmshaven

Wilhelmshaven is een Kreisfreie Stadt. De stad is verdeeld in vijf stadsdelen die weer onderverdeeld zijn in wijken en buurten.

  1. Zuid (Süd): verdeeld in de wijken Binnenhaven(Innenhafen), Binnenstad(Innenstadt), Bant en Ebkeriege.
  2. Midden (Mitte): verdeeld in de wijken Heppens, Siebethsburg, Rüstringer Stadtpark, Neuengroden, Altengroden en Rüstersiel.
  3. West: verdeeld in de wijken Neuende, Schaar, Aldenburg, Maadebogen en Langewerth.
  4. Noord (Nord): verdeeld in de wijken Himmelreich/Coldewei, Fedderwardergroden, Voslapp, Fedderwarden en Sengwarden
  5. Oost (Ost): verdeeld in de wijken Heppenser Groden, Rüstersieler Groden, Voslapper Groden en JadeWeserPort.

Bevolkingsontwikkeling

Wilhelmshaven is in Nedersaksen de stad die de grootste krimp kent. Na een zeer sterke groei tot aan het begin van de oorlog telde de stad in 1941 133.000 inwoners. Aan het einde van de oorlog was dit teruggelopen tot goed 89.000. Tot in de jaren zeventig van de twintigste eeuw was er sprake van lichte groei en stabilisatie maar vanaf 1973 is er sprake van krimp. In 1978 telde de stad voor het laatst meer dan 100.000 inwoners, in 1996 werd dat minder dan 90.000 terwijl er eind 2011 nog maar 81.200 mensen woonden in de stad.

De daling wordt met name verklaard door de inkrimping van de marine en de teloorgang van het grootste bedrijf in de regio, de Olympia-Werke vooral bekend van de schrijfmachines, dat in zijn hoogtijdagen meer dan 12.000 werknemers telde en in 1992 ten onder ging.

Onderwijs en Wetenschap

Door de belangrijke regionale positie die Wilhelmshaven inneemt, bezit de stad veel scholen en andere educatieve instellingen.

De Stadsbücherei (stadsbibliotheek) bezit rond de 88.000 uitleenbare boeken en andere media.[5]

Sport

De thuisbasis van voetbalclub SV Wilhelmshaven is het Jadestadion met een capaciteit van 7.500 plaatsen.[6] Voorts heeft Wilhelmshaven bijvoorbeeld ook een handbal, ijshockey, watersport en klootschietvereniging.

Verkeer

Wilhelmshaven kende tot 1945 een tramnet, en van 1942 tot 1960 een trolleybusnet.
Vanuit Wilhelmshaven wordt een vliegverbinding onderhouden met Helgoland.

Galerij

Geboren in Wilhelmshaven

Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Wilhelmshaven op Wikimedia Commons.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.