Ethyn

Het kan in een laboratorium worden bereid door langzaam water op calciumcarbide te druppelen:

${\displaystyle \mathrm {CaC_{2}\ +\ 2\ H_{2}O\longrightarrow \ C_{2}H_{2}\ +\ Ca(OH)_{2}} }$

Een tweede mogelijkheid om ethyn te produceren is door de pyrolyse van methaan bij een temperatuur hoger dan 1400 °C. Doordat dehydrogenering van alkanen rond 700 - 900 °C al gebeurt, wordt uit het geproduceerde ethaan snel etheen gevormd dat bij nog hogere temperatuur waterstof verliest.

${\displaystyle \mathrm {CH_{4}\ \longrightarrow \ CH_{3}^{\cdot }\ +\ H^{\cdot }} }$

${\displaystyle \mathrm {2\ CH_{3}^{\cdot }\ \longrightarrow \ C_{2}H_{6}} }$

${\displaystyle \mathrm {C_{2}H_{6}\ \longrightarrow \ C_{2}H_{4}\longrightarrow \ C_{2}H_{2}} }$

Ethyn is een reactief gas met zeer brede explosiegrenzen in mengsels met lucht, wat wil zeggen dat het in een breed concentratiegebied, van 2,5% - 82%, met lucht een explosief mengsel vormt. Voor autogeen lassen wordt het meestal vervoerd in hogedrukcilinders waarbij het is opgelost in aceton omdat het in zuivere toestand spontaan kan exploderen als het tot meer dan circa 30 atmosfeer wordt samengeperst. Dit omdat de ontledingsreactie exotherm verloopt, zelfs in afwezigheid van lucht of zuurstof.

Ethyn wordt samen met zuivere zuurstof gebruikt in apparatuur voor autogeen lassen vanwege de bijzonder hete vlam. Daarnaast wordt het gebruikt als brandergas, onder andere bij een inductief gekoppeld plasma.

De carbidlamp was gebaseerd op de kleinschalige productie van ethyn door water op calciumcarbide te laten druppelen. Ook bij het carbidschieten wordt ethyn geproduceerd, door in een af te sluiten bus carbid (calciumcarbide) in contact te brengen met water, waarna het gas ontstoken wordt.

Het was tot de jaren zestig een belangrijke grondstof voor de industriële productie van neopreen. Ethyn kan ook ingezet worden als precursor voor bereiding van vinylchloride en acrylonitril. Al deze stoffen worden gebruikt bij de vervaardiging van kunststoffen.

Voor bloeminductie bij bromelia's wordt meestal gebruikgemaakt van ethyn.[2]

Door de brede explosiegrenzen is ethyn zeer explosiegevaarlijk. Het kan zeer exotherm reageren met tal van verbindingen, waaronder elektrofielen.

Bij autogeen lassen moet de acetyleenslang zijn voorzien van een terugslagklep. Als deze defect is en de vlam slaat terug in de acetyleenfles, dan slaat de chemische reactie in die fles op hol en staat hij in brand. Bij de brandweer staat een dergelijke brand bekend als de meest gevaarlijke situatie. Blussen is alleen mogelijk door zeer lang koelen van de fles. Deze wordt vanuit dekking natgespoten en na enigszins afgekoeld te zijn gedurende weken op de bodem van een sloot of kanaal gedumpt om verder af te koelen.

•  International Chemical Safety Card van Ethyn
• (en) MSDS van ethyn