Escharen

De eerste schriftelijke vermelding dateert van het begin der 13e eeuw. Er wordt gesproken van Escre of Escheren. In een document van de Abdij van Echternach werd toen het bezit van een hoeve genoemd, die mogelijk al in de eerste helft van de 8e eeuw zou kunnen zijn verworven. Een Romaans kerkje, gewijd aan de heilige Lambertus, werd al omstreeks het jaar 1000 gebouwd.

Escharen maakte bestuurlijk deel uit van het Land van Cuijk. Op 20 april 1308 kregen de bewoners gemeenterechten van Jan I van Cuijk.

Escharen kon zich niet goed ontwikkelen aangezien het veel te lijden heeft gehad van de belegeringen van de stad Grave. In 1795 had het slechts 379 inwoners, in 1830 meer dan 700, en 1000 in 1875.

Bij de splitsing in 1942 waren er 1851 inwoners, maar daar hoorde ook Langenboom bij. De laatste, tijdelijke, burgemeester was F. Schram van 1 januari 1942 tot de opheffing in juli 1942. Schram was daarvoor al opheffings-burgemeester geweest (1 augustus 1941 - 1 januari 1942) van de gemeente Linden.

Escharen was al vroeg een onafhankelijke parochie. Archeologen hebben de eerste - houten - kerk van Escharen gedateerd op omstreeks het jaar 1000. Deze is in de 12e eeuw vervangen door een tufstenen gebouw en rond 1250 vernieuwbouwd met baksteen. De kerk is gewijd aan St. Lambertus. De kerk is in de 14e eeuw vier keer afgebrand.[4]

Na de Vrede van Münster ging de kerk over op de protestanten. De katholieken moesten hun erediensten in een schuurkerk (schuilkerk) houden, die een pelgrimsoord werd voor de heilige Machutus, apostel van Bretagne. Deze schuurkerk brandde in 1794 af. De protestanten gaven de kerk, die tijdens het Beleg van Grave in 1674 flink beschadigd was, in 1799 terug aan de katholieken; vervolgens werd de schuurkerk vernieuwd. In 1809 bouwde men er een toren aan. De huidige neo-gotische kerk Sint Lambertus is gebouwd in 1863-1864 naast de schuurkerk, die ze heeft vervangen. Men vereert er nog altijd Sint Machutus.

In 1919 splitste de parochie Langenboom zich af van de parochie Escharen.[5]

De 19e-eeuwse ronde stenen windmolen van Escharen werd omstreeks 1950 gesloopt.

• De Sint-Lambertuskerk is een eenbeukige neogotische kerk met geveltoren. Ze werd in 1863 ingewijd en de architect was J. Werten. In 1930 werd de kerk uitgebreid met lage zijbeuken. Toen is ook het Heilig Hartbeeld geplaatst. Het orgel dateert mogelijk uit 1759, en zou zijn vervaardigd door Paules van Yesdonk uit Gemert.
• Voormalig Raadhuis, uit 1872. Het is een blokvormig gebouw met een zeer hoge trap. In 1900 werd het gebouw uitgebreid met een cel aan de achterzijde en een topgevel aan de voorzijde.
• Enkele 19e-eeuwse boerderijen
• Overblijfselen van de Peel-Raamstelling, uit 1939.

Escharen ligt in het dal van de Graafse Raam, dat de grens vormde tussen het Land van Cuijk en het Land van Herpen. Langs deze stroom ligt het Graafse Raamdal, een natuur- en recreatiegebied. Ten oosten van Gassel ligt de Gasselse Heide en in het zuiden ligt het natuurgebied Vogelshoek.

In 1897 wordt in Escharen niet ver van de Maas een pot met 66 goudstukken gevonden. De vondst wordt door twee Franse professoren als een vervalsing aangemerkt, maar later blijkt dat deze professoren in een wetenschappelijk dispuut waren verwikkeld en dat hun oordeel niet objectief was geweest. De schat wordt 60 jaar later door een andere Franse professor in ere hersteld. De schat, bekend geworden als Le trésor d'Escharen, is gedateerd 600 - 610. De schat bestaat uit Merovingische munten, 11 solidi van 4,5 gram en 55 trientes (1/3 van een solidi), zeldzame munten uit een slecht bekende periode. Er zijn onder andere munten afkomstig uit Keulen, Tiel, Nijmegen, Maastricht en Huy, maar ook uit Viviers, Uzès, Arles en Marseille. De schat bevestigt het bestaan van een handelsroute van de Middellandse zee via Rhône, Saône en Maas naar de Nederlanden.[6] Een lijst van de munten staat in Le catalogue des monnaies mérovingiennes.[7]

In 1985 en 1986 werden overblijfselen opgegraven van een watermolen die op de Graafse Raam heeft gestaan.

Het dorp heeft een actief verenigingsleven met o.a. een gilde en een voetbalvereniging Estria. Estria is in het seizoen 2006/2007 naar de 5e klasse van de KNVB gepromoveerd.

Sinds het seizoen 2007/2008 speelde Estria in de 4e klasse van de KNVB. Met ingang van het seizoen 2011-2012 in de 5e klasse G Zuid II van de KNVB.

• Grave, Velp, Langenboom, Gassel

• Lijst van rijksmonumenten in Escharen
• Lijst van gemeentelijke monumenten in Escharen

• 
  Sint-Lambertuskerk
• 
  het voormalige gemeentehuis
• 
  De Raam bij Escharen
• 
  voormalige bierbrouwerij
• 
  De Raam bovenstrooms van Escharen

	Plaatsen in de gemeente Grave
Hoofdplaats: Grave      Dorpen: Escharen · Gassel · Velp Buurtschappen: Heihoek · Nieuw-Gassel Noord-Brabant: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten