Endocrien systeem

Het endocriene systeem of hormoonstelsel ziet toe op de hormonale huishouding in een organisme.[1] Bij mensen wordt dit aangestuurd door de hypofyse (een klein deel in de hersenen). De hypofyse geeft bepaalde hormonale organen of klieren een signaal middels signaalstoffen genaamd hormonen, waarna deze klieren op hun beurt hun hormonen in de bloedbaan afgeven. Via het bloed worden de hormonen dan getransporteerd naar de doelwitorganen, alwaar dit, afhankelijk van het doelwitorgaan en het type hormoon, een zeker effect tot gevolg heeft bij het desbetreffende orgaan. De hormonen die door de klieren worden afgegeven hebben ook weer een remmend effect op de afgifte van de relevante signaalstoffen door de hypofyse. Hierdoor ontstaat een soort evenwicht. Het endocriene stelsel werkt zo met het zenuwstelsel samen om de activiteit van organen en fysieke systemen te reguleren.[2][3] De hormoonhuishouding speelt een cruciale rol bij onder andere de aansturing van emoties, driften, de stimulering van groei en herstel van spieren en weefsels, seksuele ontwikkeling, regulering van lichaamstemperatuur en het metabolisme.[4][5]

Endocrien systeem
Glandulae endocrinae
Gegevens
SysteemEndocrien systeem
Naslagwerken
TAA11.0.00.000
Portaal    Biologie

Klieren

De klieren zijn in twee groepen te onderscheiden: uitsluitend endocriene klieren en klieren die gecombineerd endo- en exocrien zijn.

Uitsluitend endocriene klieren

Gecombineerde endo- en exocriene klieren

Deze klieren scheiden de hormonen zowel direct af in de bloedsomloop (endocrien) als buiten het lichaam of in het spijsverteringskanaal (exocrien).

Verschillende hormonen

Een van de hormonen die door het endocrien systeem wordt aangemaakt is insuline. Dit hormoon wordt door de alvleesklier aangemaakt en zorgt ervoor dat er geen overschot aan glucose in het lichaam komt. Zie ook het artikel diabetes mellitus.

Tegenkoppeling

Het endocriene systeem geeft dus hormonen af aan het bloed. Neem bijvoorbeeld het hormoon adrenaline. Het is in een gevaarlijke situatie belangrijk dat er adrenaline wordt aangemaakt. Dit zorgt ervoor dat het hart sneller gaat kloppen en men alerter wordt. Iemand kan dus snel vluchten of vechten, dit heet een 'vecht-of-vluchtreactie'. Als er steeds maar meer adrenaline zou worden gemaakt, zou dat niet goed zijn voor je gezondheid. Het is daarom belangrijk dat de productie van het hormoon wordt gestopt. Dit wordt gedaan met een systeem dat 'tegenkoppeling' of 'negatieve terugkoppeling' wordt genoemd. Dit houdt in dat het proces wordt gestopt door het product dat is gemaakt. Als er dus bijvoorbeeld te veel adrenaline is aangemaakt, zal de klier die dit aanmaakt stoppen met het produceren van adrenaline en wordt de concentratie weer minder.

Neuro-endocrien systeem

De klieren die hormonen afgeven uit de hypofyse en hypothalamus, worden gestuurd door het neuro-endocrien systeem.

Zie ook

Endocriene klieren en bijbehorende hormonen

Hypothalamus:GnRH · TRH · dopamine · CRH · GHRH · somatostatine · MCH
Hypofyse:Hypofyseachterkwab: oxytocine · vasopressine
Hypofysevoorkwab: FSH · LH · TSH · prolactine · POMC (CLIP · ACTH · MSH · endorfines · lipotropine) · GH
Pijnappelklier:melatonine · dimethyltryptamine
Schildklier:schildklierhormonen (T3 · T4) · calcitonine
Bijschildklier:parathormoon
Alvleesklier:glucagon · insuline · amyline · somatostatine · pancreatische polypeptide
Bijnier:Bijnierschors: aldosteron · cortisol · cortison · DHEA · DHEA-S · androsteendionBijniermerg: adrenaline · noradrenaline
Gonadale as:Teelballen: testosteron · AMH · inhibine
Eierstokken: oestradiol · progesteron · activine en inhibine · relaxine (zwangerschap)
Placenta: hCG · HPL · oestrogeen · progesteron

Overige hormoonproducerende organen

Thymus:Thymosines (Thymosine α1 · Bètathymosines) · thymopoëtine · thymuline
Spijsverteringskanaal:Maag: gastrine · ghreline
Twaalfvingerige darm: CCK · incretines (GIP · GLP-1) · secretine · motiline · VIP
Kronkeldarm: enteroglucagon · PYY 3-36
Lever/overig: insulin-like growth factor (IGF1 · IGF2)
Vetweefsel:leptine · adiponectine · resistine
Skelet:osteocalcine
Nieren:JGA (renine) · peritubulaire cellen (EPO) · calcitriol · prostaglandine
Hart:natriuretisch peptide (ANP · BNP)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.