Veldbies-beukenbos
Het veldbies-beukenbos (Luzulo luzuloides-Fagetum) is een associatie uit de klasse van de eiken- en beukenbossen op voedselarme grond, een bosplantengemeenschap die voorkomt op stenige bodems, en gedomineerd wordt door loofbomen en dwergstruiken.
Veldbies-beukenbos | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
Veldbies-beukenbos met beuk | ||||||
Syntaxonomische indeling | ||||||
| ||||||
Associatie | ||||||
Luzulo luzuloides-Fagetum Meusel, 1937 |
Deze associatie komt in Vlaanderen en Nederland slechts marginaal voor.
Naamgeving, etymologie en codering
- Synoniem: Luzulo-Fagetum, Luzulo luzuloides-Fagetum sylvaticae
- Frans: Hëtraie acidophile à luzule
- Duits: Hainsimsen-Rotbuchenwald
- Engels: Broad-buckler-fern-fir-beech forest
- Syntaxoncode (Nederland): 42Ab1
- Natura 2000-code: 9110 - Beukenbossen van het type Luzulo-Fagetum
- Corine-code: 41.11 - Medio-European acidophilous beech forests
- BWK-karteringseenheid: Eikenbos met witte veldbies (ql) en Beukenbos met witte veldbies (fl)
De naam Luzulo luzuloides-Fagetum is afgeleid van de wetenschappelijke namen van twee belangrijke soorten binnen deze klasse, de kensoort witte veldbies (Luzula luzuloides) en de beuk (Fagus sylvatica).
Kenmerken
Het veldbies-beukenbos is een voor Nederland en Vlaanderen zeer zeldzaam bostype, kenmerkend voor zeer zure (pH 3,0 of lager), voedselarme, zandige, lemige of vaak stenige bodems. Het kan zich enkel ontwikkelen op plaatsen met een koel en vochtig subklimaat, wat meestal in de bergen is.
Deze vegetatie vormt in dergelijke omstandigheden de climaxvegetatie.
Structuur
Het veldbies-beukenbos is een hoog opgaande vegetatie, de boomlaag kan 20 tot 25 m hoog reiken. De struik- en de moslaag zijn zwak ontwikkeld en weinig soortenrijk. De kruidlaag kan plaatselijk goed ontwikkeld zijn, vaak met een belangrijk aandeel aan dwergstruiken.
Soortensamenstelling
Het veldbies-beukenbos is een soortenarme associatie. Voor België en Nederland zijn enkel de witte veldbies, de mispel en de zeer zeldzame kranssalomonszegel als kensoorten aanwezig. De zomereik en de naamgevende beuk zijn de meest algemene boomsoorten; de beuk kan in deze bossen zelfs dominant optreden. De belangrijkste begeleidende soorten zijn de blauwe bosbes, bochtige smele en adelaarsvaren en in de moslaag het gewoon pluisjesmos en het gewoon sterrenmos.
De voor België en Nederland belangrijkste soorten zijn:
- Boomlaag
Kensoort | Diff.soort | Presentie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|---|
kK | >50% | Ruwe berk | Betula pendula | ||
kK | >40% | Wintereik | Quercus petraea | ||
>70% | Zomereik | Quercus robur | |||
>60% | Beuk | Fagus sylvatica | |||
>40% | Haagbeuk | Carpinus betulus | |||
>30% | Zachte berk | Betula pubescens | |||
>30% | Gewone esdoorn | Acer pseudoplatanus | |||
>20% | Ratelpopulier | Populus tremula |
- Struiklaag
Kensoort | Diff.soort | Presentie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|---|
kA | >30% | Mispel | Mespilus germanica | ||
kK | >90% | Wilde lijsterbes | Sorbus aucuparia | ||
>50% | Hulst | Ilex aquifolium | |||
>40% | Sporkehout | Rhamnus frangula | |||
>30% | Hazelaar | Corylus avellana | |||
>20% | Trosvlier | Sambucus racemosa |
- Kruidlaag
Kensoort | Diff.soort | Presentie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|---|
kA | >90% | Witte veldbies | Luzula luzuloides | ||
kA | <10% | Kranssalomonszegel | Polygonatum verticillatum | ||
>90% | Wilde kamperfoelie | Lonicera periclymenum | |||
>80% | Blauwe bosbes | Vaccinium myrtillus | |||
>80% | Bochtige smele | Deschampsia flexuosa | |||
>80% | Adelaarsvaren | Pteridium aquilinum | |||
>60% | Gewone braam | Rubus fruticosus | |||
>40% | Valse salie | Teucrium scorodonia | |||
>40% | Bosgierstgras | Milium effusum | |||
>40% | Klimop | Hedera helix | |||
>40% | Gewone salomonzegel | Polygonatum multiflorum | |||
>30% | Ruige veldbies | Luzula pilosa | |||
Grote veldbies | Luzula sylvatica | ||||
Dalkruid | Maianthemum bifolium | ||||
Schaduwkruiskruid | Senecio ovatus |
- Moslaag
Kensoort | Diff.soort | Presentie | Nederlandse naam | Wetenschappelijke naam | Opmerking |
---|---|---|---|---|---|
kK | >50% | Gewoon pluisjesmos | Dicranella heteromalla | ||
>50% | Gewoon sterrenmos | Mnium hornum | |||
>30% | Fraai haarmos | Polytrichum formosum |
Biologische Waarderingskaart
In de Biologische Waarderingskaart (BWK) van Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is deze associatie opgedeeld in twee karteringseenheden, het eikenbos met witte veldbies (ql) en het beukenbos met witte veldbies (fa).
Beide vegetatietypes staan gewaardeerd als 'Biologisch zeer waardevol'.
Eikenbos met witte veldbies
Het eikenbos met witte veldbies (ql) komt voor als soortenarme, door zomereik gedomineerde bossen op zure tot vrij zure bodems, dat in de Voerstreek het meer Atlantische zuur eikenbos (qs) vervangt. Buiten de (schaarse) aanwezigheid van witte veldbies in het eerste, zijn deze vegetaties nauwelijks te onderscheiden.
Beukenbos met witte veldbies
Het beukenbos met witte veldbies (fl) lijkt zeer sterk op het voorgaande, maar heeft beuk als dominante boomsoort. Het vervangt in de Voerstreek het zuur beukenbos (fs).
Verspreiding en voorkomen
Het veldbies-beukenbos heeft een breed verspreidingsgebied over continentaal en subcontinentale delen van Midden-Europa, vooral in berggebieden.
In Nederland wordt ze enkel aangetroffen op vuursteeneluvium in het uiterste zuiden van Nederlands Limburg op meer dan 150 m hoogte, in Vlaanderen op de podzolbodems van de zandige plateaus in de Voerstreek zoals in het Veursbos en het Vrouwenbos. In Wallonië, Duitsland en Frankrijk is de associatie veel algemener.
Bedreiging en bescherming
Net als de meeste voedselarme bossen worden veldbies-beukenbos bedreigd door verruiging, en dat vooral door inspoeling van nutriënten uit hoger gelegen landbouwgebieden.
Andere bedreigingen zijn bodemerosie of -compactering door overmatige recreatie, en intensief of grootschalig kapbeheer, overexploitatie en aanplanting met naaldhout.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Indeling van de vegetatieklasse Quercetea robori-petraeae (klasse van de eiken- en beukenbossen op voedselarme grond) |
---|
Orde: Quercetalia roboris |
Indeling van de BWK-karteringseenheden (Biologische Waarderingskaart) | ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|