Crommelin

Crommelin (ook: Van Wickevoort Crommelin) is een Nederlands patriciaatsgeslacht dat oorspronkelijk uit Vlaanderen stamt.

Geschiedenis

De stamvader van het tegenwoordige geslacht is Armand Pierrezn. Crommelinck, linnenfabrikant te Kortrijk, vanaf 1499[1] te Saint-Quentin (Aisne) (Picardië), overleden te Ingelmunster (bij Kortrijk) omstreeks 1590. Hij was getrouwd met Susanne de Wale Joostdochter. Uit dit huwelijk zeven kinderen. Tijdens en na de reformatie verspreidde zijn nageslacht zich vanuit Ingelmunster naar de Nederlanden en Zwitserland.[2]

Wapen van het geslacht Crommelin
Wapen van de familie Crommelin, nog zonder Franse lelie.
Wapen van de familie Crommelin, met Franse lelie.

Links het wapen dat de familie Crommelin droeg vóór de toevoeging van de Franse lelie. Rechts zoals beschreven hieronder: een afbeelding van het wapen mét de toegevoegde Franse lelie en zoals het heden ten dage door de familie wordt gevoerd.

Gedeeld: I in blauw een gouden lelie en een zoom, geblokt van goud en blauw; II in zilver een rode keper, vergezeld van drie zwarte merletten (mereltjes). Helmteken: een gouden lelie tussen een vlucht van blauw en goud. Dekkleden: rechtsblauw, gevoerd van goud, links rood, gevoerd van zilver

Pierre Crommelin, zoon van Jean Crommelin, heer van Camas[3], en van Marie de Semeries, werd geboren op het kasteel Mouy St. Far bij Saint-Quentin op 28 november 1596. In 1596 zou Madame Marie Catharine de France, de zuster van koning Hendrik IV van Frankrijk en Navarra (1553-1610), aanwezig zijn geweest bij de doop van Pierre Crommelin. Hendrik IV gaf hem naderhand het recht om zijn wapen te delen en aan de heraldieke rechterzijde een gouden lelie te voeren op een veld van azuur 'met eene bordure van goud en azuur hetwelk sedert door alle zijne afstammelingen is gevoerd' (J. H. Scheffer: 'Genealogie van het geslacht Crommelin' blz. 17).

De Amerikaanse tak

In 1651 vertrok Daniël Crommelin naar New York. Zijn kleinzoon Daniël (New York, 1707-1789) kwam weer terug en werd in 1737 poorter van Amsterdam. Hij richtte de Firma Daniël Crommelin en Soonen op en werd opgevolgd door Robert Daniël Crommelin (1741-1846). Diens zoon Claude (1767-1824) trouwde twee keer. Beide huwelijken brachten een nieuwe firmant voort: Claude Daniël Crommelin (1795-1860) en zijn halfbroer Gulian Cornelis Crommelin.

Vijf broers

John G. Crommelin II[4] (1873 - 1945[5][6]) en zijn echtgenote Katharine Vasser Gunter (1878-1932[5][6]) hadden een woning in in Montgomery, Alabama en een plantage, Harrogate Springs, aan de rivier de Coosa bij Wetumpka, Elmore County, Alabama in de Verenigde Staten. Zij hadden acht kinderen, waarvan vijf zoons.[7][8] Alle vijf dienden in de Tweede Wereldoorlog bij de US Navy in de Pacific. Vier van hen waren jachtvlieger op vliegdekschepen, waarvan er twee sneuvelden. Ze waren de enige groep van vijf broers ooit die slaagden aan de Marineacademie in Annapolis. De vijf zoons waren:

De drie dochters waren:

  • Elizabeth Dandridge Crommelin Nicrosi Gunster[16] (1901–1970)[7][10][17]
  • Katherine Vasser Crommelin Jenkins (1907-ca. 1989)[7][10]
  • Lucie van Tuyl Crommelin Leak(1912-1994)[7][10][18]

Het geleidewapenfregat USS Crommelin (FFG-37) is naar de vijf broers vernoemd. Het werd in 1983 in dienst gesteld, en op 26 oktober 2012 buiten dienst gesteld. Zijn thuishaven was Pearl Harbour.


De tak Van Wickevoort Crommelin
Wapen van de tak Van Wickevoort Crommelin.

Van Wickevoort Crommelin is een tak van het geslacht Crommelin. Een zoon van het echtpaar Henry Samuel Crommelin (1660-1732) en Jacoba Sophia van Wickevoort (1674-1732) voegde in 1711 de naam van zijn moeder toe aan die van zijn vader. Hieruit ontstond de tak Van Wickevoort Crommelin.[2] De aangetrouwde familie Van Wickevoort was afkomstig uit Sint Michielgestel, verhuisde in de 16de eeuw naar Antwerpen en later naar Amsterdam. De familie Van Wickevoort Crommelin bezat de heerlijkheden Berkenrode en Ipenrode. Eén lid van deze tak werd in de Nederlandse adelstand verheven, uitsluitend voor haar persoon; het betreft hier Alida van der Oudermeulen-barones van Wickevoort-Crommelin, (1806-1883), grootmeesteres van Koningin Sophie (zie hieronder)

Het wapen: Gevierendeeld: I en IV het wapen Crommelin; II en III in goud negen groene klaverbladen geplaatst in drie rijen van drie en in een blauw schildhoofd een gekroonde gaande gouden leeuw, rood genageld (Van Wickevoort). Helmteken: een gouden lelie. Dekkleden: blauw, gevoerd van goud.

Enkele leden van het geslacht Crommelin

Herengracht

Leden van de familie Crommelin hebben in verschillende huizen aan de Herengracht in Amsterdam gewoond:

  • 22: Robert Daniël Crommelin, zoon van Daniël (1711-1788), woonde hier van 1775 tot het overlijden van zijn vader. In 1788 verhuisde hij naar nummer 132.
    In 1898 woonde Gulian Cornelis Crommelin (1845-1905) en zijn echtgenote Wilhelmina Gouda hier, hij was lid van de Firma Gebr. Crommelin, commissionairs in effecten;
  • 96: Gulian Daniël Crommelin (1846-1936) had hier zijn kantoor, hij was lid van de Firma Crommelin en Huydecooper en directeur van de Bataafse Hypotheekbank. Zie nummer 214;
  • 132: Sinds 1788 werd het pand bewoond door Robert Daniël Crommelin, later door Claude, Claude Daniël en Claude August. Het werd in 1910 door Tutein Nolthenius verkocht;
  • 137: Claude Crommelin (1769-1824) en Catharina Elisabeth Douwes woonden hier van 1796-1800;
  • 201: Claude Daniël Crommelin (1795-1860) woonde op nummer 132 en erfde dit huis in 1855. Claude August ging er in 1860 wonen. Het bleef familiebezit tot 1905, toen het samen met nummer 199 verkocht werd;
  • 203: Benjamin Martinus Andreas Crommelin (1747-1818) kocht dit door Hendrik de Keyser gebouwde huis in 1776 en woonde er minstens 40 jaar. Zijn vader Wigbold Crommelin was gouverneur van Suriname van 1757-1768;
  • 214: Reinhard Crommelin (1810-1871), advocaat en plv. rechter, kocht het huis, dat hij al bewoonde, in 1840. Vanaf 1852 verhuurde hij het huis. Na zijn overlijden kreeg zijn weduwe Frederica Wilhelmina Crommelin het vruchtgebruik maar ging het eigendom naar de kinderen. Gulian Daniël, hun jongste kind, kocht het pand in 1875 uit de boedel, en verkocht het in 1895. Het pand werd in 1917 gesloopt;
  • 223-225: Robert Daniël Crommelin (1741-1808) woonde hier van 1805 tot zijn overlijden, daarna werd het huis eigendom van zijn dochter Elisabeth Maria (1772-1855), echtgenote van Johannes Lenart Wolterbeek (1763-1845), predikant. Zij verhuurde het huis totdat zij het in 1828 verkocht;
  • 256: Van 1898-1902 huurden Robert Daniël Crommelin en Elisabeth Tutein Nolthenius het pand. Hij was lid van de Firma Tutein Nolthenius en de Haan;
  • 278: In 1812 gekocht door Gulian Daniël Crommelin (1776-1846). Zijn vader Robert Daniël was de stichter van de Firma Crommelin en Soonen. Hij stierf kinderloos, na zijn dood werd het huis verkocht;
  • 575: Adriaan Herman Wijnand Crommelin (1881-1949) woonde hier als vrijgezel. Hij was lid van de Firma Nachenius & Zoon. Tijdens de hongerwinter was de Hulporganisatie Amsterdam (HOA) van het Interkerkelijk Bureau hier gevestigd. Na het overlijden van Crommelin werd het pand verkocht.

Bibliografie/te raadplegen werken
  • Nederland's Patriciaat: Crommelin; Van Wickevoort Crommelin: jaargangen 1 (1910), 7, 20, 52 en laatstelijk 80 (1997)
  • F.J.E. van Lennep, 'Index op de parenteel van Mr. Jan Pieter van Wickevoort Crommelin en Catharina van Lennep', in: Late regenten. Haarlem 1962.
  • J.H. Scheffer, Genealogie van het geslacht Crommelin. [Rotterdam], [1878].
  • Antonie Abraham Vorsterman van Oijen, Het Stam- en wapenboek van aanzienlijke Nederlandsche familiën. Deel 1, 1885.
  • The New York genealogical and biographical record vol. 24 1893
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.