Crailo

De buurtschap zelf ligt direct aan de noordoostkant van dit knooppunt. Het Ziekenhuis Tergooiziekenhuizen, locatie Blaricum (eerder bekend onder de naam Gooi-Noord) ligt aan de noordoostelijke kant van dit kruispunt, nog net op grondgebied van Blaricum. De buurtschap heeft 410 inwoners (2007). Niet het hele gebied dat cirkelvormig rond het kruispunt ligt kan echter Crailo genoemd worden, maar wel is dat het geval met de locaties zuidwestelijk aan de overzijde, op het grondgebied waar Gooise Meren (Bussum), Hilversum en Laren samenkomen.

De naam Crailo komt van "Craailoo", wat Kraaienbos betekent. Crailo was van oorsprong een 17e-eeuws landgoed. De Amsterdammer Van Rensselaer kocht hier in 1628 een ontginningsgebied, dat twee eeuwen in het bezit van zijn familie zou blijven. Naar deze locatie en naar de familie zijn ook vernoemd Fort Crailo, een groot, versterkt landhuis in Rensselaer, Rensselaer County, New York, ongeveer 4 km ten zuidoosten van Albany in de oude Hollandse kolonie Nieuw-Nederland.
Het oude buitenhuis Crailo is einde 19e eeuw vervangen door het huidige landhuis, dat gelegen is aan de Museumlaan te Huizen. Pieter Langerhuizen, burgemeester van Huizen en van Bussum, was toen de eigenaar. Hij bouwde op het landgoed ook een museum. Tot in de 19e eeuw behoorden bij het landgoed twee pachtboerderijen. Op één daarvan rustte een dubbel schaarrecht (zie Erfgooiers).

Het landgoed was aan het einde van de negentiende eeuw in twee buitenplaatsen verdeeld, Noord-Crailo en Zuid-Crailo. De buitenplaats Noord-Crailo was vanaf ongeveer 1821 het eigendom van Arend Rooseboom, ridder in de Militaire Willemsorde voor zijn activiteiten tijdens het Beleg van Naarden en later commissionair in effecten en burgemeester van Huizen. Zuid-Crailo was gedurende enige tijd in het bezit van mr. H.C. Hooft Graafland, Raadsheer van het Provinciaal Gerechtshof in Amsterdam en lid van de Provinciale Staten van Noord-Holland.

De naam Crailo staat thans voor verschillende locaties in deze omgeving, hetgeen voor verwarring kan zorgen. Het is behalve de eigenlijke buurtschap meer de naam voor een zone aan de grens van vijf Gooise gemeenten, dan een precieze plaats. Twee afgeleide betekenissen laten zich onderscheiden:

Het meest bekend is Kamp Crailo[1], een militair oefenterrein in de gemeente Laren, maar grenzend aan het zuidoosten van Bussum. Het ligt gedeeltelijk op de Bussumerheide en omsluit ook het gebied rond de Kolonel Palmkazerne te Bussum. Dit stukje van de Bussumerheide grenst aan het kruispunt Crailo, en het geheel ligt dus verspreid over twee gemeentes.
De legerplaats, in totaal 40 hectare groot, plus de Kolonel Palmkazerne stond sinds 1950 bekend als het opkomstcentrum - de zgn. basisopleiding - van het 'Regiment Lichte Luchtdoelartillerie "Betuwe" op de legerplaats Crailo van het garnizoen Bussum'. Vervolgens was daar het ongewapende Korps Mobiele Colonnes gelegerd.

Het meest verwarrend is, dat de naam Crailo ook gebruikt wordt voor een gebied enkele kilometers verderop gelegen aan de rand van Hilversum-Noord, aan de spoorlijn en de weg naar Bussum en Naarden, waar de Crailose brug over het spoor toegang toe geeft. Eigenlijk zou dit gebied beter Nieuw Crailo hebben kunnen heten, maar ter onderscheiding hanteert men juist de antieke spelling Crailoo. Daar was vroeger een zandafgraving die met een lange, kaarsrechte zandweg over de hei (de Nieuwe Crailoseweg, oftewel het Gebed zonder End) verbonden was met het kruispunt Crailo. De voormalige zanderij Crailoo heeft ruimte opgeleverd voor talrijke sportterreinen in de Hilversumse "sportvallei". Hier ligt sinds 2006 ten noorden van de Crailosebrug ook de indrukwekkende, nieuwe Natuurbrug Zanderij Crailoo. In het zuidelijke deel van dit afgegraven gebied lag ook een openluchtzwembad, dat nu gedempt is en voor een klein gedeelte in gebruik is genomen als uitbreiding van het er zuidwestelijk tegenover gelegen omroepcentrum. De Nederlandse Spoorwegen hebben het zand in de jaren dertig afgegraven en gebruikt voor het ophogen van de spoorbaan in Amsterdam-Oost. Er is ook een opslagplaats van voor de spoorwegbouw benodigde materialen, de Stapelplaats Crailoo. Deze is gevestigd voorbij de Crailoosche brug aan de noordkant van Hilversum aan de rechterzijde van de spoorlijn bij km 24.404. Onder de brug zijn de perrons te zien van de vroegere halte Renbaan Bussum.[4] Tussen 1880 en 1893 lag er op de Bussumerheide een renbaan. De tribunes lagen langs de Lange Heul in het huidige Bussum-Zuid. Ook bij de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam werd de heide tussen Bussum en Hilversum voor de paardensport gebruikt. Daar werd toen de uithoudingsproef gehouden, die zich uitstrekte van het Corversbos tot aan de Lage Vuursche.

• A.P. Kooyman-van Rossum en D.F. van Winnen, Crailo; de geschiedenis van een landgoed, 1986.

	Plaatsen en wijken in de gemeente Huizen
Dorp: Huizen      Buurtschappen: Bikbergen · Crailo · Huizerhoogt · Valkeveen Wijken: Bijvanck · Bovenweg · Huizermaat · Oostermeent · Oude dorp · Stad en Lande · Vierde Kwadrant · Zenderwijk Noord-Holland: Steden en dorpen      Nederland: Provincies · Gemeenten