Binnenstad (Paramaribo)

De historische binnenstad wordt in het noorden begrensd door de Rooseveltkade en de Sommelsdijckse Kreek, in het westen door de Tourtonnelaan, Klipstenenstraat en Heiligenweg en in het zuiden en oosten door de Waterkant langs de oever van de Surinamerivier.

Paramaribo is ontstaan op de plek van een indianendorp, waarbij het Fort Zeelandia werd gebouwd. Na afronding van het fort ontstond er een nieuwe koloniale nederzetting, gebaseerd op Nederlandse stedenbouwkundige principes. Zo werden er verschillende grachten aangelegd om het water uit de drassige ondergrond te reguleren. Nadeel van de tropische omstandigheden was dat in dit water snel ziektes en ongedierte konden gedijen, waardoor veel kolonisten ziek werden of zelfs omkwamen.

De historische binnenstad bestaat net als de latere uitbreidingen uit een rechthoekig schaakbordpatroon. Langs de Waterkant werden een aantal blokken 45 graden gedraaid, om ze parallel aan de rivier te laten lopen. Het rechthoekige grid komt overigens ook veelvuldig voor bij andere steden in de Nieuwe Wereld, het kent een oorsprong in het classicisme. Het is geïnspireerd door de Grieken die dit al in de oudheid toepasten, als eerste Hippodamus van Milete.

Belangrijke straten in de oude kern zijn de Gravenstraat (nu de Henck Arronstraat), de Keizerstraat, de Heerenstraat, de Waterkant en het Gouvernementsplein (nu: Onafhankelijkheidsplein). Daaraan grenzend vormen ook de Maagdenstraat, Steenbakkerijstraat, Jodenbreestraat, Wagenwegstraat, Heiligenweg, Zwartenhovenbrugstraat en Kromme Elleboogstraat doorgaande straten in de historische binnenstad.

Het grootste deel van de gebouwen in de historische binnenstad is opgetrokken in een unieke Surinaamse bouwstijl met veel Nederlandse invloeden. Het belangrijkste bouwmateriaal was hout, dat ruimschoots voorhanden was, maar dat vanwege het vochtige tropische klimaat, intensief onderhoud noodzakelijk maakt. Een groot deel van de nog bestaande houten gebouwen heeft een monumentenstatus en zijn de reden geweest voor de erkenning van de historische binnenstad door de Unesco.

Verschillende belangrijke gebouwen zijn daarnaast met bakstenen gerealiseerd. Bakstenen werden gebruikt als ballast door de schepen die naar Suriname voeren en pas daar zware ladingen aan boord namen. Omdat de stenen vanuit Nederland over de oceaan moesten worden aangevoerd waren deze erg kostbaar en stonden daarom hoger in aanzien, dan het hout dat lokaal werd gekapt en verwerkt tot bouwmateriaal.

Een groot aantal ministeries en andere overheids- en religieuze gebouwen bevinden zich in de historische binnenstad van Paramaribo.

• De Sint Petrus en Paulus Kathedraal, het grootste houten gebouw van Latijns-Amerika, met het graf van Peerke Donders, een zalig verklaarde Nederlandse geestelijke.
• Fort Zeelandia, voormalig Engels en Nederlands fort en voormalig hoofdkwartier en gevangenis ten tijde van het militaire regime van Desi Bouterse; thans Surinaams Museum.
• Het Onafhankelijkheidsplein met ondere meer de De Nationale Assemblée, het Ministerie van Financiën, het ministerie van Justitie en Politie en het Presidentieel paleis met daarachter de Palmentuin.
• De Palmentuin werd opengesteld in 1685 en is volledig aangeplant met koningspalmen.
• Langs de Waterkant liggen vele monumentale gebouwen, die het stadsgezicht van Paramaribo vormen vanaf de Surinamerivier.
• Readytex Art Gallery, kunstgalerie met werk van een aantal kunstenaars
• De KuS, kunstgalerie

Net buiten de historische binnenstad, maar nog in het centrum, staan in de Keizerstraat de Moskee Keizerstraat en Synagoge Neve Shalom naast elkaar.

Naast de grote in het oog springende gebouwen met publieke functies bevinden zich enkele honderden, veelal negentiende-eeuwse monumentale gebouwen in de binnenstad, die deze het UNESCO-predicaat hebben bezorgd. Een aantal noemenswaardige (voormalige) woonhuizen zijn:

• Huis Colaco Belmonte is een voormalig woonhuis van een plantage-eigenares en tegenwoordig bedrijfsgebouw.
• Het Huis van Elisabeth Samson is het voormalig woonhuis van de bekende 'vrije negerin' en plantage-eigenares Elisabeth Samson.
• Het Huis van Nanette Samson is het voormalig woonhuis van plantage-eigenares en halfzus van Elisabeth Samson.
• Huis Du Plessis is een voormalig woonhuis van plantage-eigenares Susanna du Plessis.
• Het Benz-huis vormt het hart van de republiek Suriname, vele belangrijke (overheids)gebouwen zijn rondom dit plein gelegen.
• De Dixiebar in de koloniale tijd was er reeds een drankgelegenheid gevestigd op de plek van de Dixiebar.
• Hoekhuis aan de Waterkant is voormalige plantage-eigenaarswoning en later directeurswoning van Suralco.

• 
  Kaart van Paramaribo in 1737
• 
  Fort Zeelandia
• 
  Officierswoning aan de Zeelandiaweg
• 
  Onafhankelijkheidsplein, Huis Du Plessis
• 
  Onafhankelijkheidsplein, Ministerie van Financiën
• 
  Henck Arronstraat 12: Bisschopshuis
• 
  Sint-Petrus-en-Pauluskathedraal
• 
  Synagoge Neve Shalom aan de Keizerstraat
• 
  Woonhuizen aan de Mr. dr. J.C. de Mirandastraat
• 
  Woonhuis aan de Heerenstraat

• Lijst van monumenten in Paramaribo

Zie de categorie Binnenstad van Paramaribo van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.