Azerbeidzjaans
Het Azerbeidzjaans of Azeri (Azəricə, Azərbaycan dili, Azərbaycanca) is een taal die behoort tot de Turkse talen en wordt gesproken door de Azerbeidzjanen. Het is de officiële taal van Azerbeidzjan. De taal wordt ook gesproken door een groot aantal mensen in het aangrenzende Iraans Azerbeidzjan, door kleinere minderheden in Georgië en het verre oosten van Turkije. De taal wordt door naar schatting 23 tot 30 miljoen mensen gesproken.
Azerbeidzjaans (Azərbaycan dili)
| ||||
Gesproken in | ||||
Sprekers | 23-30 miljoen | |||
Rang | 31 | |||
Taalfamilie | Altaïsch
| |||
Alfabet | Latijns (in Azerbeidzjan) Arabisch (in Iran) Cyrillisch (in Rusland) | |||
Officiële status | ||||
Officieel in |
| |||
Taalcodes | ||||
ISO 639-1 | az | |||
ISO 639-2 | aze | |||
ISO 639-3 | aze azj – Noord Azerbeidzjaans azb – Zuid Azerbeidzjaans | |||
|
Binnen de Turkse talen behoort het Azerbeidzjaans samen met het Turks, het Gagaoezisch en het Turkmeens tot de Ogoezische talen: op taalkundige gronden wordt deze onderling nauw verwante groep talen soms als één taal beschouwd.[1]
Schrijftaal
Er bestaan sinds de veertiende eeuw teksten in het Azerbeidzjaans. De taal is eeuwenlang geschreven met het Arabische alfabet. Van 1922 tot 1939 werd in Azerbeidzjan (toen deel van de Sovjet-Unie) het Latijnse alfabet gebruikt, en van 1939 tot 1991 het cyrillische. Sinds 1991 wordt opnieuw het Latijnse alfabet gebruikt in een variant van het Nieuwe Turkse Alfabet, die in 1992 een kleine wijziging onderging. Daarbij werd het zeer frequente letterteken ä door een ə vervangen: het Azerbeidzjaanse alfabet is hiermee een van de weinige talen met de letter ə.[2] In tegenstelling tot het Turks gebruikt het Azerbeidzjaans ook de letters q en x:
Aa, Bb, Cc, Çç, Dd, Ee, Əə, Ff, Gg, Ğğ, Hh, Xx, Iı, İi, Jj, Kk, Qq, Ll, Mm, Nn, Oo, Öö, Pp, Rr, Ss, Şş, Tt, Uu, Üü, Vv, Yy, Zz
In Iran is men steeds het Arabische alfabet blijven gebruiken.
Het moderne standaard-Azerbeidzjaans in de Republiek Azerbeidzjan heeft invloeden ondergaan vanuit het Russisch en berust op het dialect van de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe. Het moderne standaard-Azerbeidzjaans in Iran lijkt op de oudere stadia van het Azerbeidzjaans en berust op het dialect van de Iraans-Azerbeidzjaanse hoofdstad Tabriz.
Invloeden
Het Azerbeidzjaans is sterker door het Perzisch en het Russisch beïnvloed dan het Turks. Het Turks heeft sinds de jaren dertig van de 20ste eeuw te maken gehad met een succesvolle taalhervormingsbeweging die het Turks wilde ontdoen van Perzische woorden. In het Azerbeidzjaans heeft een dergelijke hervorming niet plaatsgevonden. De Perzische invloed is begrijpelijkerwijs het grootst in de varianten die in Iran worden gesproken.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Zoek Azerbeidzjaans op in het WikiWoordenboek. |
Zie de Azerbeidzjaanse uitgave van Wikipedia. |
Turkse talen | ||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|