-drecht

Een drecht (in Friesland en soms in West-Friesland ook dracht genoemd), trecht of tricht is een gedeeltelijk synoniem van een voorde (Middelnederlands: vort of vorda). Beide woorden hadden als betekenis:

  • doorwaadbare plaats, meestal in een beek of rivier.
  • een in het land inspringend, inlopend gedeelte van een zee; baai, bocht, inham, inwijk
  • mogelijk heeft het ook de betekenis van een recht op doorgang

Een 'voorde' werd in het zuiden en westen van het Nederlands taalgebied ook aangeduid met drecht, trecht of tricht, afgeleid van Latijn traiecto (van traiectum, 'doorgetrokken'). De aanduiding Traiectum werd gebruikt om een plaats aan te geven waar een rivier doorwaadbaar of over te steken was. Steden met een dergelijk achtervoegsel in hun naam hebben die meestal te danken aan de nabijheid van een doorwaadbare plaats.

Woordgeschiedenis

Vanuit de Latijnse aanduiding ontstond in de middeleeuwen het Nederlandse woord Trecht. Trecht behoort tot de oudste drie bekende Nederlandse woorden en is het oudste Latijnse leenwoord in het Nederlands. Het werd voor het eerst genoemd als burcht-/plaatsnaam in het Utrechtse.[1] In de middeleeuwen werd voor Utrecht én Maastricht Traiectum als plaatsnaam gebruikt, ter onderscheid kregen beide plaatsen daarna een nadere aanduiding in hun plaatsnaam.[2]

Voorbeelden

De onderstaande lijst geeft een aantal voorbeelden van plaatsnamen die het element -drecht (of -trecht of -tricht) bevatten. De Franse stad Atrecht wordt soms ten onrechte met het toponiem -trecht in verband gebracht, maar is in werkelijkheid afgeleid van de naam van de Atrebates, een Gallische stam.

Land Provincie Gemeente Plaatsnaam Type plaats
 België Antwerpen Antwerpen Berendrecht deelgemeente
Oost-Vlaanderen Beveren Kieldrecht deelgemeente
Zwijndrecht Zwijndrecht gemeente
 Nederland Gelderland West Betuwe Tricht dorp
Limburg Maastricht Maastricht stad en gemeente
Noord-Brabant Woensdrecht Ossendrecht plaats en voormalige gemeente
Woensdrecht plaats en gemeente
Noord-Holland Amsterdam Holendrecht buurt
Ouder-Amstel Duivendrecht dorp
Wijdemeren Loosdrecht dorp en voormalige gemeente
Utrecht De Ronde Venen Mijdrecht plaats en voormalige gemeente
Utrecht Utrecht stad en gemeente
Zuid-Holland Barendrecht Barendrecht plaats en gemeente
Dordrecht Dordrecht stad en gemeente
Wieldrecht voormalige buurtschap
Krimpenerwaard Haastrecht stad en voormalige gemeente
Papendrecht Papendrecht plaats en gemeente
Rotterdam Katendrecht wijk en voormalig dorp
Pendrecht wijk en voormalig ambacht
Sliedrecht Sliedrecht plaats en gemeente
Zuidplas Moordrecht plaats en voormalige gemeente
Zwijndrecht Zwijndrecht plaats en gemeente

Zie ook

Noten
  1. De schrijfwijze Trecht voor de burcht of plaats Utrecht duikt bijvoorbeeld op in: (la) Willibald (ca. 766), Vita Bonifatii auctore Willibaldo (2012-05-30) Gearchiveerd op 2012-05-30. (MGH, blz. 17, 47 en 52).
  2. N. van der Sijs (2001), Chronologisch woordenboek. De ouderdom en herkomst van onze woorden en betekenissen, Uitgeverij L.J. Veen, Amsterdam/Antwerpen, blz. 100, ISBN 9020420453
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.