Zwitserse spoorwegen
Zwitserland heeft een zeer uitgebreid spoorwegnet waarvan bekend is dat er een hoge punctualiteit wordt behaald. Het wordt aangevuld door het uitgebreide netwerk van postbussen, bussen, trams, veerboten en kabelbanen en vormt daarmee een van de dichtste netwerken van openbaar vervoer ter wereld.
Ook vervoeren de spoorwegen veel goederen. Met name het vervoer door de Alpen, tussen Duitsland en Italië, is van groot belang voor het land, dat de hoeveelheid transitverkeer per vrachtauto wil verminderen.
Karakteristieken
Vanwege het bergachtige karakter van het land kennen de lijnen veel tunnels en bruggen. Op met name de bergachtige trajecten is de snelheid van de treinen laag vanwege de vele bogen. De spoorwegen zijn vrijwel geheel geëlektrificeerd.
- Lengte van het gehele netwerk: 4492 km
- Normaalspoor: 3483 km
- Smalspoor: 982 km
Private spoorwegmaatschappijen
Naast het door de staatsspoorwegen SBB CFF FFS geëxploiteerde hoofdnetwerk zijn er van oudsher een veelheid aan spoorwegmaatschappijen actief in het land. Hoewel geheel of gedeeltelijk in handen van overheden, vaak kantons, worden de overige maatschappijen als privaat beschouwd.
Sommige private spoorlijnen hebben het karakter van hoofdspoorlijn, zoals de BLS AG. Meestal gaat het om lokale of regionale spoorlijnen, soms met smalspoor, die met lichter materieel rijden en daarmee een soort lightrail of lighttrain avant la lettre vormden (overigens kenden meer landen gelijkwaardige lokale spoorwegen, maar de exploitatie is vaak stopgezet). In de Alpen zijn er veel berglijntjes, soms met tandrad, met een uitgesproken toeristisch karakter.
De verschillende maatschappijen werken samen. Zo is het gebruikelijk dat maatschappijen elkaars materieel op verschillende trajecten inzetten. Treinen sluiten op knooppunten op elkaar aan en het is mogelijk doorgaande kaartjes te kopen voor verschillende maatschappijen.
Bahn 2000 en AlpTransit
Op het netwerk van de SBB CFF FFS worden diverse belangrijke infrastructurele werken uitgevoerd. Onder de naam Bahn 2000 wordt gewerkt aan diverse projecten in het Zwitserse middenland, waar de grote steden liggen. De belangrijkste hiervan zijn:
- Een hogesnelheidslijn, geschikt voor 200 km/h, tussen Mattstetten en Rothrist, op de lijn Zürich - Olten - Bern. Deze is in december 2004 in bedrijf gegaan.
- Een tunnel tussen Zürich en Thalwil, waardoor er capaciteit vrijkomt op de oude lijn.
- Het vergroten van de capaciteit van het hoofdstation van Zürich.
- Capaciteitsvergoting op het traject Genève - Coppet.
Een nog groter project is AlpTransit: de bouw van een nieuwe Gotthard- en Lötschbergtunnel. De Gotthardtunnel is de langste tunnel ter wereld. Daarnaast wordt er op de lijnen naar deze tunnels toe de capaciteit en de snelheid verhoogd.
Samenwerking
Hoewel Zwitserland geen lid is van de Europese Unie, streeft het land er wel naar de spoorwegen op dezelfde manier te reorganiseren als in de rest van Europa. Dit houdt in dat het spoorwegnet open komt te staan voor vervoerders uit heel Europa. Dit betekent vooral dat er concurrentie kan ontstaan bij het goederenverkeer; bij de personenvervoerders blijft het meeste voorlopig zoals het is. Wel is er de laatste jaren bij de private maatschappijen een tendens tot fuseren, waardoor er steeds minder maatschappijen overblijven.