Zwentibold

Bij gebrek aan een wettige opvolger vroeg keizer Arnulf op de Rijksdag in Forchheim in 889 om zijn onechte zoons Zwentibold en diens (half)broer Ratold als wettige opvolgers in Oost-Francië te erkennen. Ondanks tegenwerking van de adel kreeg hij het voor elkaar dat het rijk na zijn overlijden onder beiden zou worden verdeeld. De adel had echter wel als voorwaarde gesteld dat de regeling moest worden aangepast als er alsnog een wettige zoon zou worden geboren.
In 893 baarde Arnulfs vrouw Oda van Hessengouw hem daadwerkelijk een zoon: Lodewijk IV 'het Kind'. Op de Rijksdag van Worms (895) blies Arnulf desondanks het vroegere 'koninkrijk Lotharingen' nieuw leven in ten behoeve van Zwentibold.[1]

Zwentibolds heerschappij werd door de Lotharingse graven voortdurend betwist. Hij zou volgens contemporaine bronnen weinig begaafd en ongeremd zijn geweest. Lotharingen lag na invallen van de Noormannen in puin en Zwentibold probeerde het met hulp van de kerk en de plaatselijke adel weer op te bouwen, tegengewerkt door zijn tegenstanders. Hij bevorderde het christendom door de bouw van kerken en kloosters. Zijn ondergang werd ingeluid door het confisqueren van de graafschappen van de broers Matfried IV van Metz en Gerard van de Metzgau in 896. In 898 joeg hij de machtige graaf Reinier van Henegouwen tegen zich in het harnas door hem als raadgever te ontslaan. Reinier kwam in opstand en Zwentibold zond een strafexpeditie uit, die echter op niets uitliep.

Na Arnulfs dood stond Zwentibold er alleen voor, waarna de strijd verhevigde. Ook de nieuwe keizer Lodewijk het Kind, Arnulfs wettige zoon, keerde zich tegen zijn halfbroer. De edelen steunde Lodewijk en kroonde hem in 900 te Forchheim tot koning. De Lotharingse adel haalde Lodewijk het land binnen en huldigden hem in in maart in Diedenhofen. Zwentibold sneuvelde in de strijd tegen Matfried en Gerhard. Hij werd begraven in de Abdij van Susteren en werd door het volk al snel als heilige vereerd. Waarschijnlijk vereerden ze hem meer als symbool van de Lotharingse zelfbewustheid dan om zijn persoon.

Het belang van Koning Zwentibold mag echter niet worden onderschat. Zo is hij afgebeeld op de wereldberoemde Karelsschrijn (13e eeuw) te Aken, tussen de koningen en keizers van het Heilige Roomse Rijk (onder meer Hendrik II en Lodewijk de Vrome). De schedels van koning Zwentibold en zijn echtgenote Oda van Saksen worden bewaard in de schatkamer van de 11e-eeuwse Sint-Amelbergabasiliek te Susteren. Twee van hun dochters, Benedicta en Cecilia werden er abdis. Direct na zijn dood hertrouwde zijn weduwe Oda met een van zijn belagers, Gerard van de Metzgau.

• Volgens een bekende legende zou Zwentibold het Graetbos (tegenwoordig Graetheide) aan de veertien omliggende dorpen geschonken hebben.

• Het mottekasteel Stoel van Swentibold in Guttecoven zou het kasteel van Zwentibold zijn geweest.

• In de streek rondom Susteren zijn diverse plaatsen vernoemd naar deze koning, zoals de Sittardse wijk Sanderbout en de parkeerplaats Swentibold langs de A2.
• Ook tal van scholen, verenigingen en organisaties zijn vernoemd naar Zwentibold / Swentibold. Zo zijn de vroegere voetbalclubs van Guttecoven en Limbricht in 2007 gefuseerd onder de naam VV Zwentibold.

• 'Koning Swentibold' is een oratorium uit 1948 van Herman Strategier op tekst van priester-dichter Jacques Schreurs.

• Koning Zwentibold speelt een belangrijke rol tijdens de zevenjaarlijkse Heiligdomsvaart te Susteren. In het door Jacques Schreurs geschreven openluchtspel 'Weerlicht der eeuwen' worden zijn leven en dood weergegeven.

• Het cultuur-historisch bewustzijn in deze streek komt met name ook tot uiting in het Historisch Jaarboek voor het Land van Zwentibold (HJLvZ)[2], uitgegeven door een gelijknamige Stichting, die is aangesloten bij de 'Federatie Historie Sittard-Geleen-Born'.