Schepen van Zwammerdam

De schepen van Zwammerdam zijn een aantal archeologische vondsten van Romeinse houten vaartuigen in het Nederlandse dorp Zwammerdam.

Schepen van Zwammerdam
Romeins schip Zwammerdam 2 (1972)
Plaats	Hooge Burch, Zwammerdam
Datering	97 - 205
Cultuur	Romeins
Vondstjaar	1971-1974
Collectie	Archeon
Id	Zwammerdam 1 t/m Zwammerdam 6
Portaal    Archeologie

Locatiekaart Nigrum Pullum met vindplaats van de schepen

Zwammerdam is voor archeologen tezamen met De Meern en Woerden een van de belangrijkste plaatsen in Noordwest-Europa voor vondsten van schepen uit de Romeinse tijd, onder andere omdat de rivier de Rijn en haar zijarmen er destijds doorheen stroomden en het Romeinse fort Nigrum Pullum er was gelegen. De veenbodem zorgt daarbij voor een gunstige natuurlijke conservering van vergankelijke materialen als hout.

Tussen 1971 en 1974 werden tijdens de aanleg van zorginstelling de "Hooge Burch" zes Romeinse rivierschepen ontdekt. Ze werden opgegraven door de actie 'Redt Romeins Schip" van de Alphense architect Latief Perotti: drie vissersboten van uitgeholde eikenstammen en drie militaire platbodem-transportschepen van 20-34 meter lang die door de Romeinen onder andere werden gebruikt om steen over de Rijn te vervoeren. De teruggevonden vaartuigen hebben ieder een nummering gekregen, voorafgegaan door de naam van dit dorp als vindplaats: Zwammerdam 1 t/m Zwammerdam 6 en werden eerst opgeslagen in het scheepsarcheologisch depot in Ketelhaven en later in Lelystad.

Op het terrein van de zorginstelling is in Grand Café "De Haven" een tentoonstelling ingericht met vondsten en schaalmodellen van alle schepen. De resten van boomstamkano Zwammerdam 1 (Z1) liggen geconserveerd tentoongesteld in het Archeologiehuis Zuid-Holland in het Archeon in Alphen aan den Rijn. De Z1 heeft in Romeinse tijd nog een tweede leven gehad als visbun: een afgedekte watergevulde opslag voor levende vis. Voor de rest van de schepen is een conserveringsproject gestart in het Archeon dat vijf jaar duurt en waarvoor de schepen vanuit Lelystad naar het Archeon werden getransporteerd.[1] Er zijn plannen voor een archeologisch scheepvaartmuseum in het Archeon.[2] In het Archeon is ook een reconstructie van de platbodem Zwammerdam 6 te bezichtigen, in het Archeologisch Park Xanten is een tweede replica van de Zwammerdam 6 gebouwd.