Zandvoorde (Oostende)

In de Romeinse tijd zag de Vlaamse kustlijn er totaal anders uit. De streek van Oostende en Zandvoorde was overstroomd maar in de loop van de middeleeuwen kwamen door verzanding kreekruggen droog te liggen. Op een van die ruggen is in de achtste eeuw Zandvoorde ontstaan. De hoger gelegen zandrug bood midden in het drassige schorgebied een veilige plaats om te wonen.[1] De eerste schriftelijke vermelding is van 1102, als Santvoort. In 1184 was er sprake van een kapel, die bediend werd door de monniken van de Sint-Pietersabdij te Oudenburg. In 1249 werd de kapel verheven tot parochiekerk, waarbij het patronaatsrecht aan de Oudenburgse abdij bleef.

In 1584 werden bij Oostende de duinen doorgestoken door het calvinistische bewind, teneinde de Spaansgezinden tegen te houden. Enige dijken werden aangelegd, maar pas omstreeks 1700 kwam de Nieuwe Zandvoordepolder definitief droog te staan, terwijl vanaf 1803 ook de Keignaertpolder ontstond. Een overblijfsel van de inundaties vormt het Oostends Krekengebied, tegenwoordig een natuurgebied.

In de 19e eeuw was Zandvoorde vooral een landbouwdorp. Daarnaast waren er steenbakkerijen. Eind 19e eeuw en begin 20e eeuw kwam er industrie tussen de spoorlijn en het Kanaal Brugge-Oostende. Hier speelde de nabijheid van de stad Oostende een rol.

In 1971 fuseerde de gemeente Zandvoorde om de fusiegemeente Oostende te vormen.

De naam Zandvoorde is samengesteld uit oude termen “sand” en “furdu” wat betekent een zanderige, doorwaadbare plaats, een voorde. In de middeleeuwen waren er nog weinig spellingsregels, daarom komen in oude documenten allerlei schrijfwijzen van de plaatsnaam voor:

• 1249: Zantvorde
• 1250: Zandvorde
• 1271: Santforda
• 1275: Zantvorde
• 1283: Santforde
• 1295: Zandtvoorde
• 1300: Zandvorde
• 1335: Zandvoorde

Naast het polderdorp Zandvoorde bestaat er nog een tweede Zandvoorde in West-Vlaanderen, dan evenwel als deelgemeente van Zonnebeke.

Natuurgebied De Keignaert

In Zandvoorde ligt natuurgebied De Keignaert, dat slechts kan bezocht worden met toestemming van Natuurpunt vzw. De Keignaertkreek maakt deel uit van het Oostends Krekengebied dat is ontstaan tijdens het Beleg van Oostende (1601 - 1604). De belegerden groeven een bres door de duinen om zich achter het binnengestroomde water tegen aanvallende troepen te beschermen.

Zandvoorde telt een aantal beschermde monumenten

• Een gedeelte van de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk
• Het geodetisch signaal
• Een aantal historische polderhoeves.
• De Grote Keignaert (een restant van een afgesloten kreek) is beschermd als landschap en maakt deel uit van het Oostends Krekengebied.
• Het sluizencomplex van Plassendale. De hoofden van de draaibrug van het sluizencomplex zijn beschermd als monument, de omgeving van het sluizencomplex is beschermd als dorpsgezicht.
• Een van de opvallendste gebouwen bevindt zich aan de noordelijke kant van het dorp en wordt Herenhuis 't Kasteel genoemd. Hierin thans het wijkcentrum gevestigd.

• 
  't Kasteeltje Zandvoorde Oostende
• 
  Onze-Lieve-Vrouwekerk

Geodetisch signaal

Geodetisch signaal op de Polderdijk te Zandvoorde (1996)

De ijzeren paal langs de Polderdijk is het geodetisch signaal van Zandvoorde, dat deel uitmaakt van een midden-19de-eeuws geodetisch net, meer bepaald een driehoeksnet waarvan de hoeken waren gemeten en waarvan de schaal werd bepaald door de opmeting van drie basissen in België, nl. Oostende, Lommel en Hamipré. In Oostende was de basis gelegen langs de Torhoutsesteenweg, nabij de "Hooge Barriere" (Stene). Voor de ontwikkeling van deze basis werd enerzijds een toren in Raversijde gebruikt en anderzijds het ijzeren merkteken langs de Polderdijk in Oostende. De merktekens langs de Torhoutsesteenweg en in Raversijde zijn verloren gegaan door de verbreding van de steenweg en de uitbreiding van de Oostendse luchthaven; de paal in Zandvoorde is nog steeds een merkteken in het vlakke, gaaf bewaarde polderlandschap in Zandvoorde. Het werd in 1853 opgericht en is op een stafkaart van het Militair Cartografisch Instituut van 1861 aangeduid als "Signal Géodésique".

Zandvoorde ligt op een wat hogere rug in het West-Vlaams poldergebied, dat hier vorm gekregen heeft door de inundaties voorafgaand aan het Beleg van Oostende. Zo ontstond het Oostends Krekengebied. Het natuurgebied omvat, naast de kreken, ook diverse polderreservaten.

• Voetbalclub FC Union Zandvoorde is aangesloten bij de KBVB en actief in de provinciale reeksen.
• De Zwaantjes Roller Club ontstond in 1962. Door de inzet en gedrevenheid van de eerste leden groeide de club al vlug uit tot een van de belangrijkste rolschaatsclubs in België. De club kan terugblikken op tal van internationale manifestaties. De belangrijkste zijn de organisaties van Europese kampioenschappen inline-skaten in 1979, 1987, 1995, 1999, 2009 en 2018 en Wereldkampioenschappen inline-skaten in 1981, 1991, 2002 en 2013. In 2012 werd de oude rolschaatspiste vernieuwd. De nieuwe piste deed dienst voor de Wereldkampioenschappen inline-skaten 2013 en vele andere koersen die werden georganiseerd door de club.

• Zandrock Festival is een gratis tweedaags zomerfestival dat plaatsvindt in het laatste weekend van augustus. Zandrock Festival werd voor het eerst georganiseerd in 2008 en ging ook door in 2009, 2010, 2011, 2012, 2014, 2016 en 2018. In 2020 vindt de achtste editie plaats.
• De driedaagse wordt naar jaarlijkse gewoonte op zondag afgesloten met 'Zandvoorde Feest', gericht op een volwassen en ouder publiek.
• Ook jaarlijks wordt door de KSA Zandvoorde de Zwanefeesten georganiseerd. Deze driedaagse wijkfeesten gaan door van vrijdag tot zondag, telkens het eerste weekend van augustus. In 2019 vond de 58ste editie plaats.

Zandvoorde had een eigen gemeentebestuur en burgemeester tot de fusie van 1971. Burgemeesters waren:

• 1800-1803 : Jean-François Matthys
• 1803-1807 : Joseph Cooreman
• 1808-1819 : Jean-François Matthys
• 1819-1825 : Ignatius Van Remoortele
• 1825-1849 : Carolus Zwaenepoel
• 18??-1856 : Josephus Cooreman
• 1858-1893 : Josephus Vercruyce
• 1894-1901 : Carolus Van Damme
• 1901-1937 : Carolus Zwaenepoel
• 1937-1941 : August Degoe
• 1942-1943 : Julien Zwaenepoel
• 1943-1944 : René Lanckriet
• 1944-1946 : August Degoe
• 1946-1958 : Emeri Gevaert
• 1958-1965 : Emiel Lefevere
• 1965-1970 : Kamiel Paepe

Stene, Oostende, Oudenburg, Snaaskerke

• Voor de gemeentelijke fusie van 1971, waarbij het grondgebied van Zandvoorde bij Oostende werd gevoegd, was de postcode van de gemeente '8232' in plaats van '8400'.

Plaatsen in de stad Oostende
Deelgemeenten: Oostende · Stene · Zandvoorde Wijken: Centrum · Hazegras · Hoge Barrière · Konterdam · Mariakerke · Nieuwe-Koerswijk · Oud Hospitaal-Petit Paris · Raversijde · Vogelzang · Vuurtorenwijk · Westerkwartier Belgische gemeenten · Arrondissement Oostende · West-Vlaanderen · Vlaanderen