Zandbrug (Utrecht)

In vroegere eeuwen lag de Zandbrug bij de noordelijke verdedigingswerken van deze stad. Aan de oostzijde van de Zandbrug bevond zich de inmiddels verdwenen Weerdpoort, die als stadspoort de noordelijke toegang tot de stad over land vormde. Westelijk van de brug werd in 1544 het bolwerk Morgenster gebouwd. Aangezien de Zandbrug een rol speelde in de verdediging van de stad, was de brug voorheen voorzien van een ijzeren neerlaatbaar hekwerk. Hiermee kon de toegang tot de Oudegracht, die bij deze brug begint, worden versperd.

In de Tweede Wereldoorlog werd in de noordwesthoek van de brug een kleine betonnen bunker aan de waterkant aangebracht. Het naastgelegen hoekpand ontleende nog lange tijd zijn naam eraan.[2]

Op de Zandbrug bevindt zich sinds 1995 een beeld van Pieter d'Hont dat de Utrechtse volksheldin Trijn van Leemput afbeeldt. Volgens de overlevering was zij in de 16e eeuw de aanstichtster van de afbraak van de dwangburcht Vredenburg, en woonachtig bij deze brug. In de sokkel van het beeld staat de volgende tekst:

• 
  Schilderij van Hendrik Keun uit omstreeks 1765. Rechts op de voorgrond het verdwenen bolwerk Morgenster. In het midden de Zandbrug met de toegang tot de Oudegracht. Direct links naast de brug de Weerdpoort.
• 
  Gezicht vanaf de Vecht met de Weerdsluis en daarachter de Zandbrug
• 
  Beeld van Trijn van Leemput met houweel op de Zandbrug.
• 
  Heulen uitgebeeld in een lantaarnconsole aan de Oudegracht.
• 
  Bunker