Wonderen van Jezus

Voor groepen christenen zijn de wonderen waargebeurde, historische gebeurtenissen. Volgens anderen, zoals binnen het vrijzinnig-protestantisme, gaat het om symbolische verhalen. Sommige christelijke onderzoekers pleiten voor de historische werkelijkheid van de wonderen, anderen benadrukken het mythologische karakter ervan.[12][13][14][15] Het Jesus Seminar kwam tot de conclusie dat ten minste enkele genezingen door Jezus aannemelijk zouden zijn.[16]

De Rooms-katholieke kerk heeft een lange traditie om wonderen te erkennen. De procedure van de heiligverklaring vereist een wonder dat is verricht op voorspraak van de overleden kandidaat-heilige tot wie gebeden wordt. Het wonder bestaat uit een onverklaarbare genezing en wordt voor de RK-kerk getoetst door een commissie van artsen.

Recent worden wonderen toegeschreven aan reeds overleden of nog levende personen, bijvoorbeeld aan Menachem Mendel Schneersohn, Moeder Teresa, Paus Johannes Paulus II, Thomas Lee Osborn, Jan Zijlstra en Jomanda.

De Schotse filosoof David Hume publiceerde een invloedrijk essay over wonderen in zijn An Enquiry Concerning Human Understanding (1748), waarin hij betoogde dat geen enkel bewijs voor wonderen de mogelijkheid weerlegde dat degene die het wonder beschreef zichzelf en anderen misleidde:

Bart Ehrman stelt dat juist de aanname van de universaliteit van de natuurwetten wetenschap mogelijk maakt, terwijl wonderen per definitie indruisen tegen de manier waarop de natuur gewoonlijk werkt. Hierdoor is het voor historici in beginsel onmogelijk de verhalen over Jezus' wonderen te bevestigen of weerspreken.[18]

Ook in het antieke Jodendom was geloof in wonderen normaal. Het kunnen verrichten van wonderen leidde echter niet tot een verhoogde status, zoals (de) Messias of Zoon van God.[23] Flavius Josephus beweerde dat de Joden de wijsheid van Salomo hadden geërfd en hen in staat stelde tot genezingen en exorcisme.[24] Het geloof dat deze twee zaken samenhingen, was algemeen: ziekte werd veroorzaakt door boze geesten (demonen), dus als die werden uitgeworpen, leidde dat tot genezing.[25]

In de Hebreeuwse Bijbel worden diverse wonderen genoemd die Mozes verrichtte en wordt verteld dat de profeten Elia en Elisa mensen van lepra (melaatsheid, in Nieuwe Bijbelvertaling: huidvraat) hadden genezen en doden hadden opgewekt.[26]

De rabbijnse literatuur vermeldt vier wonderdoeners uit de periode van de Tweede Tempel, van wie er twee uit Galilea kwamen. Beiden waren arm. Abba Hilkia bad om regen in een tijd van droogte. Rabbi Hanina ben Dosam leefde een generatie na Jezus (stierf circa 65). Men hoorde over hem een hemelse stem. Het vermogen wonderen te doen, werd toegeschreven aan de bijzondere relatie die deze mannen met God hadden.[27]

Justinus de Martelaar merkte op dat Jezus' genezingen leken op de wonderen die aan Asclepius werden toegeschreven.[28] Lucianus van Samosata beschreef de werkwijze van exorcisten die de boze geest bevroegen, bedreigden en met een bevel uitdreven.[29][30]

Het aantal wonderen is afhankelijk van hoe ze geteld worden. Bij het wonder van het dochtertje van Jaïrus wordt bijvoorbeeld zowel een vrouw genezen als een kind uit de dood opgewekt, maar de gebeurtenissen worden samen vermeld. De vermelding dat het kind 12 jaar oud was en de vrouw al 12 jaar ziek leidde tot verschillende interpretaties. Bovennatuurlijke gebeurtenissen als de annunciatie, voorafgaand aan Jezus' werkzame periode en gebeurtenissen na afloop van Jezus' opstanding, worden meestal niet tot de wonderen gerekend, evenmin als de toepassing van bovennatuurlijke kennis van de vrouw bij de bron.[31][32][33][34]

Niet altijd is het duidelijk of sommige wonderen dubbel vermeld worden, zoals de genezing van de dienaar van de centurio. Mattheüs 8:5-13 en Lucas 7:1-10 vermelden hoe Jezus op afstand de dienaar van een Romeinse centurio genas, terwijl Johannes 4:46-54 een soortgelijke gebeurtenis te Kafarnaüm noemt, waar het om de zoon van een hoveling gaat. Het enige wonder dat alle vier de evangeliën vermelden is de spijziging van de vijfduizend,[35] omdat Johannes maar zeven wonderen vermeldt, waarvan er vijf alleen bij hem staan. De drie synoptische evangeliën (Matteüs, Marcus en Lucas) hebben 14 wonderen gemeen, Marcus en Lucas 15, Matteüs en Marcus 19, en Matteüs en Lucas 15.

In Johannes worden zeven (met de opstanding en de wonderbare visvangst daarna negen) van deze wonderen (hier tekenen genoemd) genoteerd, van het veranderen van water in wijn aan het begin van Jezus' werkzaamheid tot aan de opwekking van Lazarus uit de dood aan het einde.[36][37] Johannes zegt: "Jezus heeft nog veel meer gedaan: als al zijn daden, een voor een, opgeschreven zouden worden, zou de wereld, denk ik, te klein zijn voor de boeken die dan geschreven moesten worden."[38]

De onderstaande tabel geeft de wonderen met hun benaming, type en plaats in het Nieuwe Testament en analogie/parallel buiten het Nieuwe Testament. Vele wonderen komen overeen of vertonen parallellen met wonderen van Elia en Elisa, die in het Oude Testament vermeld worden. De typen zijn als volgt afgekort:

• G = genezing,
• N = natuurbeheersing,
• O = opwekking uit de dood en
• U = uitdrijving van een boze geest.

De evangeliën staan in de kolommen van de tabel bij benadering in historische volgorde: Marcus het eerst, Johannes het laatst, Mattheüs en Lucas die veel aan Marcus ontlenen in het midden. Jezus was als wonderdoener vooral een genezer: ongeveer de helft van de wonderen betreft een genezing.

Ook andere geschriften dan die opgenomen werden in het Nieuwe Testament vermelden wonderen van Jezus. Latere teksten uit de tweede eeuw, de zogenaamde Jeugdevangeliën, verhalen over wonderen die Jezus in zijn jeugd verricht zou hebben. Anders dan in de vier evangeliën, waar Jezus als wonderdoener vooral genas, gaat het in de Apocriefen meestal om beheersing van de natuur (type N) en opwekking uit de dood (O), terwijl uitdrijving van boze geesten (U) niet voorkomt.

Veel moslims geloven in wonderen.[51] Twee soera's van de Koran vermelden wonderen van Jezus, zij het zonder bijzonderheden of commentaar.[52] Het gaat om de soera 3:49 en 5:110, waar verteld wordt dat Isa, zoon van Marjam (Jezus, zoon van Maria) levende vogels van klei maakt, de blinde en melaatse geneest en de doden opwekt.[53] Vermoedelijk is dit verhaal ontleend aan het apocriefe kindheidsevangelie van Thomas.

• 
  Christus geneest de zieken, Rembrandt, 1640/50.
• 
  Genezing van de moeder van Petrus' vrouw, John Bridges (fl. 1818-1854)
• 
  Genezing van de doofstomme van Dekapolis, Bartholomeus Breenbergh (1598-1657) 1635
• 
  Genezing van de blindgeborene, Nicolas Colombel, 1682
• 
  Genezing van de verlamde te Bethesda, Palma il Giovane, 1592
• 
  De blinde man te Bethsaïda, Gioachino Assereto, 1640
• 
  De blinde man Bartimeüs te Jericho, Eustache Le Sueur, 1652-1655
• 
  Genezing van de dienaar van de Centurion, Paolo Veronese
• 
  Christus geneest een zieke vrouw op de sabbath, James Tissot, 1886-1896
• 
  De man met de verschrompelde hand, Byzantijns mozaïek in de kathedraal van Monreale
• 
  Genezing van een melaatse, Jean-Marie Melchior Doze, 1864
• 
  Genezing van tien melaatsen, gebrandschilderd glas
• 
  Christus geneest de bloedende vrouw, Catacombe van Rome
• 
  Genezing van een lamme te Kafarnaüm, gravure Bernhard Rode, 1780.
• 
  Christus geneest twee blinde mannen, Julius Schnorr, 19de eeuw

• 
  Een bezeten jongen, Les Très Riches Heures du Duc de Berry, Folio 166r - Musée Condé, Chantilly
• 
  De dochter van de Kanaänitische vrouw, Les Très Riches Heures du duc de Berry, Folio 164r, Musée Condé, Chantilly.
• 
  Uitdrijving in Gerasa, middeleeuwse boekillustratie
• 
  Uitdrijving in de synagoge te Kafarnaüm, Romaans fresco, klooster Lambach, elfde eeuw
• 
  Christus drijft een boze geest uit bij zonsondergang, mozaïek, Sant' Apollinare Nuovo (Ravenna), eind vijfde eeuw
• 
  Uitdrijving bij een blinde en stomme man, Schnorr von Carolsfeld, Bibel in Bildern, 1851-1860
• 
  Uitdrijving bij een stomme, Gustave Doré, 1865

• 
  Opwekking van Lazarus, kerk Sant'Apollinare Nuovo, Ravenna, mozaïek 6e eeuw
• 
  Opwekking van Lazarus, Duccio, 1310-1311
• 
  Opwekking van het dochtertje van Jaïrus, Paolo Veronese, 1546
• 
  Jongeling uit Nain, Lucas Cranach de Jongere, rond 1569, kerk Wittenberg
• 
  Opwekking van Lazarus, Giuseppe Salviati (ook Giuseppe Porta, 1520–1575)
• 
  Opwekking van het dochtertje van Jaïrus Annemiek Punt, 2006

• 
  Bruiloft te Kana, Giotto, 14e eeuw
• 
  Bruiloft te Kana, Carl Bloch, 1870
• 
  Jezus loopt op het water, Ivan Aivazovsky, 1888
• 
  Christus in de storm op het meer van Galilea, Rembrandt van Rijn, 1633
• 
  Transfiguratie van Jezus, Pietro Perugino, 1497-1500
• 
  Wonderbare visvangst van 153 vissen, Duccio (1255 - 1318)
• 
  Wonderbare visvangst, fresco plafond kathedraal van Spoleto
• 
  Wonderbare visvangst, Konrad Witz, 1443 of 1444
• 
  Wonderbare visvangst, fresco door Rafael, 1515
• 
  Wonderbare visvangst, Jacopo Bassano, 1545
• 
  Vervloeking van de vijgenboom, Byzantijns icoon naar Marcus 11:12–14
• 
  Voeden (spijziging) van de menigte met vijf broden en twee vissen, Bernardo Strozzi, vroege zeventiende eeuw
• 
  Munt in de vissebek, Augustin Tünger, 1486