Messias

In het jodendom is de messias vanaf de tweede eeuw v.Chr. een leider die een messiaanse periode van vrede en welvarendheid voor Joden en andere volkeren gaat inluiden, die uiteindelijk leidt tot de eindtijd. De persoon in kwestie zou afstammen van Koning David en zou het leiderschap van zijn koningshuis herstellen. De messias wordt genoemd als belangrijke profeet en koning, onder het voorbehoud dat hij als profeet minder belangrijk is dan Mozes en als koning minder belangrijk dan Koning David.

De aard van het herstel dat de messias tot stand zal brengen, was in de Oudheid onderwerp van discussie. Waar sommigen meenden dat de messias een oorlogsleider zal zijn (zoals de targoem-vertalers van Numeri), meenden anderen dat het herstel ethisch van aard zou zijn, zoals de auteur van de zeventiende psalm uit de Psalmen van Salomo. Onder de Dode-Zeerollen zijn teksten die het optreden van twee messiassen vermelden; enkele keren is de messias de glorieuze 'Telg van David'; en een fragment zou volgens een omstreden interpretatie de voorspelling van een stervende messias bevatten.

Verschillende keren in de geschiedenis zijn er onder de Joden mannen opgetreden die aanspraak op de titel van messias maakten, maar in geen van deze gevallen werd zo'n claim langdurig gesteund binnen het jodendom. Een dergelijke messias was bijvoorbeeld Sjimon bar Kochba, die tussen 132 en 136 een grote opstand tegen de Romeinen leidde. De uitgebreidste discussie van het messianisme is opgenomen in de Babylonische Talmoed (Sanhedrin 96b-99a).

Eeuwen later wist Sjabtaj Tzwi (1626-1676?) nog grote aantallen joden in beroering te brengen, en in onze tijd kan worden gewezen op Menachem Mendel Schneerson.

Het leven van Jezus, de Messias van de christenen. Door Matthias Grünewald.

In het christendom gelooft men dat de Messias is gekomen in de persoon van Jezus als Christus. De term 'Messias' wordt in het christendom daarom vaak gebruikt om Jezus mee aan te duiden. De Messias heeft hier een menselijke en een goddelijke kant (zie de tweenaturenleer). Hij wordt hier aangeduid als de Zoon van God en is zelf God, zij het op een andere wijze dan de Vader en de Heilige Geest met wie hij samen een drie-eenheid vormt.

De Messias speelt een belangrijke rol in de christelijke eschatologie of eindtijdverwachting, het gaat zelfs om de hoofdrol want bij zijn Wederkomst zal Jezus volgens de opvatting van de vroege Kerk en kerkvaders het Laatste Oordeel als goddelijke rechter voorzitten, na eerst de Antichrist en diens wereldheerschappij te hebben vernietigd. (Evangelicaal-protestantse groepen geloven conform hun millenniarisme vaak in een duizendjarig politiek koninkrijk op aarde van Christus.)

De filosofie van de Rastafari is gebaseerd op de voorspelling van de Jamaicaan Marcus Garvey, dat er een koning in Afrika zou opstaan die alle zwarte mensen terug zou leiden naar het moederland, Ethiopië (Afrika). Keizer Haile Selassie (voormalig keizer van Ethiopië) zou een directe afstammeling zijn van de Jeruzalemse koning Salomo en de Ethiopische Koningin van Sheba. Hun zoon zou de Ark van het Verbond (waarin de Stenen Tafelen met daarop de Tien geboden) van Israël naar Ethiopië hebben gebracht. Volgens de overlevering bevindt de Ark zich nog steeds in Ethiopië. De rasta's zien Ethiopië als het beloofde land (Zion) alwaar alle zwarten ooit terug zullen keren. De westerse wereld wordt gezien als Babylon dat ooit ten onder zal gaan.

Binnen de islam wordt algemeen aangenomen dat de profeet Jezus de messias (al-masih) is. Hieronder verstaat men dat hij ten hemel is gevaren en terug zal komen om de rest van zijn leven af te maken en de aarde te zuiveren van afgodendienaren. Jezus is volgens de islam een profeet, de moslims ontkennen de goddelijkheid van Jezus. Jezus is volgens islamitische opvatting niet door mensenhanden gedood en gestorven aan het kruis. Jezus zou in de nacht van de overlevering aan de Romeinen ten hemel zijn gevaren. Judas Iskariot nam de gedaante van Jezus aan en werd gekruisigd (wellicht voor zijn verraad). Volgens de Hadith nam een jong en trouwe apostel van Jezus vrijwillig de gedaante van Jezus aan om zo in het paradijs te komen. Volgens de islam en haar uitleg wordt met de "plaatsvervanger" waar Jezus over spreekt, niet de Heilige Geest bedoeld, maar de profeet Mohammed. Het inluiden van het laatste der dagen wordt volgens moslims gedaan door al-Mahdi, een persoonlijkheid die sterke overeenkomst vertoont met de messiasverwachting van de joden en heerschappij op aarde zal voeren na een periode van zonde en oorlogen.

• (en) Messiah, overzicht van antieke messianologieën